Τα ποτάμια της Σαχάρα έσπρωξαν τους ανθρώπους στην Ευρώπη

Τρία μεγάλα ποτάμια, στο μέγεθος του Νείλου και του Ρήνου που πιθανότατα έρρεαν στη σημερινή έρημο Σαχάρα,  ήταν αυτά που βοήθησαν σημαντικά τους Αφρικανούς προγόνους, πριν απο από 100.000 χρόνια, μας να κινηθούν προς Βορρά και να μεταναστεύσουν έως τη Μεσόγειο και τελικά την Ευρώπη, σύμφωνα με εκτιμήσεις Βρετανών επιστημόνων.  Τα ποτάμια της Βόρειας Αφρικής, που σήμερα βρίσκονται θαμμένα κάτω από την παχιά άμμο, παρείχαν εύφορους «πράσινους διαδρόμους», τους οποίους φαίνεται πως αξιοποίησαν δεόντως οι προϊστορικοί άνθρωποι.

Ερευνητές, με επικεφαλής τον υδρολόγο Τόμας Κούλτχαρντ του πανεπιστημίου του Χαλ, εκτιμούν ότι τουλάχιστον το ένα ποτάμιο σύστημα, το πιο δυτικό με την ονομασία Ιρχαρχάρ, είχε πλάτος 100 χιλιομέτρων (τα άλλα δύο ποτάμια αποκαλούνται Σαχάμπι και Κούφρα).

«Είναι συναρπαστικό να σκέφτεται κανείς πως πριν από 100.000 χρόνια τρεις τεράστιοι ποταμοί διέσχιζαν μία απόσταση 1.000 χιλιομέτρων μέσω της ερήμου Σαχάρας έως την Μεσόγειο και ότι οι πρόγονοί μας περπατούσαν κατά μήκος τους» δήλωσε ο Κούλτχαρντ.

Οι προσομοιώσεις των παλαιοκλιματολογικών δεδομένων της Σαχάρας σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές δείχνουν ότι, εκτός από τα ποτάμια, στην περιοχή της σημερινής βορειοανατολικής Λιβύης υπήρχαν επίσης μεγάλες λιμνοθάλασσες και υγροβιότοποι, μερικοί από τους οποίους είχαν έκταση πάνω από 70.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Μάλιστα, προηγούμενες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Αφρικανοί ταξίδεψαν κατά μήκος των οροσειρών της Σαχάρας σε αναζήτηση πιο εύφορων εδαφών στη Μεσόγειο, όμως παραμένει αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης πότε, πού και πώς ακριβώς έγιναν αυτές οι μετακινήσεις ανθρώπων προς το βορρά. Οι διαδοχικές ομάδες των «εμφρόνων ανθρώπων» (Homo sapiens) μπορεί να ακολούθησαν μία μόνο διαδρομή ή πολλές εναλλακτικές. Η νέα μελέτη εκτιμά ότι η ύπαρξη πράσινων διαδρόμων με άφθονο νερό και τροφή έπαιξε ζωτικό ρόλο στις μεταναστεύσεις.

Αν και σήμερα η Σαχάρα δέχεται ελάχιστες βροχοπτώσεις, οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ενδείξεις ότι κάποτε η έρημος κατοικείτο. Μεταξύ άλλων, έχουν βρεθεί λίθινα εργαλεία στην περιοχή του αρχαίου ποταμού Ιρχαρχάρ, που σήμερα αποτελεί μια θάλασσα άμμου.

Άλλοι πάντως επιστήμονες, όπως ο Κρις Σίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, θεωρούν μάλλον απίθανη μια μετακίνηση των προγόνων μας μέσω της καρδιάς της Αφρικής και της Σαχάρας, ακόμα κι αν υπήρχαν όντως τα αρχαία ποτάμια. Αντίθετα, πιστεύουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι κινήθηκαν κυρίως από τα δύο άκρα της Αφρικής, το δυτικό και το ανατολικό.

Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0074834