Νήματα αλλαγής: παρασκευή υφασμάτων, δίκτυα γνώσης και ο “εκμινωισμός” του Νότιου Αιγαίου

«Νήματα αλλαγής: παρασκευή υφασμάτων, δίκτυα γνώσης και ο “εκμινωισμός” του Νότιου Αιγαίου» είναι ο τίτλος - θέμα της διάλεξης που θα δώσει η Joanne Cutler (Centre for Textile Research, University of Copenhagen), στο πλαίσιο του Μινωικού Σεμιναρίου, την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2014, στις 18.30, στο κτίριο της Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22, Αθήνα). Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στα αγγλίκά.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση: «Στην αρχή της Ύστερης Εποχής του Χαλκού παρατηρούνται ισχυρές κρητικές επιρροές σε όλο το νότιο Αιγαίο. Ο χαρακτήρας και ο βαθμός αυτών των επιρροών, καθώς και οι διαδικασίες διάδοσης και υιοθέτησης των στοιχείων του κρητικού υλικού πολιτισμού αποτελούν ζητήματα μεγάλης αντιπαράθεσης. Πρόσφατες προσεγγίσεις του φαινομένου του “εκμινωισμού” εξετάζουν τις επιλογές που γίνονται τόσο από τους παραγωγούς όσο και από τους καταναλωτές αυτού του υλικού πολιτισμού στις κοινότητες του νότιου Αιγαίου, με σκοπό να διαμορφώσουν νέους τρόπους ερμηνείας που θα λαμβάνουν υπόψη τους τις τοπικές κοινωνικές και οικονομικές στρατηγικές. Στην παρουσίαση αυτή θα συζητήσουμε τις παρατηρήσεις μας κατά την εφαρμογή τέτοιων θεωριών στο ζήτημα της υιοθέτησης και χρήσης κρητικών τεχνικών ύφανσης στους οικισμούς του νότιου Αιγαίου κατά τη Μέση και πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (που στην Κρήτη αντιστοιχεί με τη Μεσομινωική και Υστερομινωική Ι περίοδο).

»Ανάμεσα στα “εκμινωισμένα” αντικείμενα που βρίσκονται αυτήν την περίοδο σε θέσεις του νότιου Αιγαίου ξεχωρίζουν τα δισκοειδή υφαντικά βάρη κρητικού τύπου. Τα συγκεκριμένα αντικείμενα είναι τα πρώτα υφαντικά βάρη οποιουδήποτε τύπου που εμφανίζονται στις περισσότερες από αυτές τις θέσεις και υποδηλώνουν την υιοθέτηση ενός νέου τύπου αργαλειού: του κάθετου αργαλειού με υφαντικά βάρη. Αυτό ο τύπος είναι σε χρήση στην Κρήτη ήδη από τη Νεολιθική περίοδο. Θα γίνει συγκριτική μελέτη των στοιχείων που αφορούν την υιοθέτηση και χρήση αργαλειών αυτού του τύπου σε διάφορες θέσεις, και, με βάση τα αποτελέσματα πειραμάτων ύφανσης, θα συζητηθούν τα είδη των υφασμάτων που θα μπορούσαν να κατασκευαστούν με τη χρήση υφαντικών βαρών κρητικού τύπου.

»Η ύφανση προϋποθέτει σύνθετες τεχνικές δεξιότητες, για την εκμάθηση των οποίων απαιτείται μακρόχρονη μαθητεία δίπλα σε έμπειρους τεχνίτες, γεγονός που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ερμηνεία του τρόπου απόκτησης επείσακτων γνώσεων και τεχνικών ύφανσης. Τέλος, τα στοιχεία από την παραγωγή υφασμάτων θα εξεταστούν στο πλαίσιο ζητημάτων ένδυσης και ταυτότητας, σε μια προσπάθεια να εξερευνήσουμε τα κίνητρα που πιθανώς βρίσκονται πίσω από την υιοθέτηση αυτού του νέου τύπου αργαλειού».