Η φύση του Νου στον Αριστοτέλη

Το «Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών», ύστερα από τον επιτυχημένο κύκλο διαλέξεων και εκδηλώσεων που πραγματοποίησε το περυσινό ακαδημαϊκό έτος, συνεχίζει και φέτος τις δραστηριότητες του, διοργανώνοντας εκδηλώσεις μεταξύ των οποίων και τον 2ο κύκλο του «Διεθνούς Colloquium για τον Αριστοτέλη», με ομιλητές ειδικούς Αριστοτελιστές από την Αγγλία, την Ιταλία, Ισπανία, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα.

Στόχος του «Διεθνούς Colloquium για τον Αριστοτέλη» είναι η σε βάθος εξέταση διαφόρων πτυχών της Αριστοτελικής φιλοσοφίας από ειδικούς μελετητές. Αναλύονται θέματα που ανήκουν στον χώρο της Λογικής, της Μεταφυσικής, της Θεολογίας, της Ηθικής και Πολιτικής φιλοσοφίας, της Οικονομίας, της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Αστρονομίας, της Μετεωρολογίας, της Βιολογίας, της Ιατρικής, της Ψυχολογίας, της Φιλοσοφίας του νου, της Φιλοσοφίας της Επιστήμης, με στόχο, μεταξύ άλλων, τη συσχέτιση της Αριστοτελικής φιλοσοφίας με τα σύγχρονα δεδομένα στον χώρο της Φιλοσοφίας και των Επιστημών.

Σε αυτό το πλαίσιο ομιλιών θα πραγματοποιηθεί Διάλογος με θέμα «The Nature of Mind in Aristotle (Η φύση του Νου στον Αριστοτέλη). Κύριες μορφές του Διαλόγου: Αριστοτέλης και Descartes» θα παρουσιάσει ο Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Kent και Emeritus Research Fellow του St. John’s College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Peter Hacker στο πλαίσιο του 2ου κύκλου του «Διεθνούς Colloquium για τον Αριστοτέλη».

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 9 Απριλίου 2014 και ώρες 19:00-21:00, στο αμφιθέατρο 1 του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων του ΑΠΘ (3ης Σεπτεμβρίου, Πανεπιστημιούπολη Θεσσαλονίκης) και η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Τον ομιλητή θα προλογίσει η Πρόεδρος του ΔΙΚΑΜ, Ομότιμη Καθηγήτρια Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου.

Όπως αναφέρει ο Peter Hacker: «Ο Διάλογος διαδραματίζεται στα Ηλύσια Πεδία. Οι συμμετέχοντες είναι ο Richard (ένας Οξφορδιανός φιλόσοφος της δεκαετίας του ’50), ο Jill (ένας σύγχρονος φιλόσοφος), ο Frank Craik (ένας Αμερικανός νευροβιολόγος), ο Descartes και ο Αριστοτέλης.

»Ο Διάλογος ανοίγει με την έγερση προβλημάτων ενός ευρέος φάσματος∙ αφορούν τον νου, τον εαυτό, την ψυχή και τη σχέση του νου με το σώμα. Ο Descartes εισέρχεται στη σκηνή και υπερασπίζεται την άποψή του, σύμφωνα με την οποία ο νους είναι μια ουσία που έχει ως διακριτικό γνώρισμα τη σκέψη. Οι νοητικές ιδιότητες είναι ιδιότητες του νου. Οι φυσικές ιδιότητες είναι ιδιότητες του σώματος. Ο νους και το σώμα διαμορφώνουν μια αμφίδρομη αιτιώδη σχέση. Αυτή η αντίληψη τίθεται καταρχάς υπό επεξεργασία και στη συνέχεια υποβάλλεται σε κριτική. Εξετάζεται, επίσης, η θεωρία της ταυτότητας νου και εγκεφάλου, η οποία τελικά αναδεικνύεται ως ανεπαρκής.

»Ο Αριστοτέλης εισέρχεται στη σκηνή και προωθεί τη δική του βιολογική προσέγγιση του νου. Η Αριστοτελική έννοια της ψυχῆς τίθεται υπό διερεύνηση, ενώ η λογιστική ψυχή προβάλλεται ως εκείνη που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα του ζωϊκού βασιλείου. Η λογιστική ψυχή αποτελείται από τις διακριτές δυνάμεις του θεωρητικού νου και της λογιστικής βούλησης. Σε αντιδιαστολή προς τον Καρτεσιανό νου, η ψυχή δεν είναι ένα δρων υποκείμενο, αλλά ένα σύνολο δυνάμεων. Πράττει κανείς με τον νου, όχι όπως πράττει με ένα όργανο (χέρια ή πόδια), αλλά όπως πράττει με τα χαρίσματά του. Εν αντιθέσει προς τις δυιστικές αντιλήψεις, οι νοητικές ιδιότητες είναι ιδιότητες του ανθρώπινου έμβιου όντος και όχι του νου —με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, η όραση είναι μια ιδιότητα του έμβιου όντος και όχι των ματιών του».