Βρέθηκε αρχαία κουζίνα στην Σαγαλασσό

Μια 2.000 χρόνων κουζίνα, η οποία χρονολογείται από την ύστερη ρωμαϊκή εποχή, έχει ανακαλυφθεί στην αρχαία πόλη της Σαγαλασσού στη νότια επαρχία της Τουρκίας, Μπουρντούρ. Οι ανασκαφές στην αρχαία πόλη ξεκίνησαν στις αρχές Ιουνίου, αλλά η ανακάλυψη της κουζίνας αναφέρθηκε τον προηγούμενο μήνα

«Η κουζίνα έχει πλήρως αποκαλυφθεί. Θα μάθουμε με μεγάλη λεπτομέρεια σχετικά με την κουλτούρα της κουζίνας σε εκείνη την εποχή. Αυτή είναι μια πολύ λεπτομερής επιστημονική εργασία. Όχι μόνο για τους αρχαιολόγους, αλλά και για τους ανθρωπολόγους, τους ζωολόγους και τους βοτανολόγους που εργάζονται από κοινού για αυτό το έργο. Δεν υπάρχουν πλακάκια στο έδαφος, μόνο χώμα. 

Η κατανόηση της υγιεινής ήταν διαφορετική στην ύστερη ρωμαϊκή εποχή. Εργονομικά, είναι δύσκολο κουζίνα μας [για να χρησιμοποιήσετε], αλλά συνήθισε σε αυτό. Την χρησιμοποιούσαν για να βάλουν φωτιά στη μέση και μια κατσαρόλα απο πάνω της και πλιγούρι ή κρέας μέσα σε αυτήν.

Συνήθιζαν να βάζουν άλλες δύο κατσαρόλες και στις δύο πλευρές της για να την κρατούν ζεστή. Δεν υπήρχαν φούρνοι ψωμιού εκείνη την εποχή και έτσι χρησιμοποιούσαν ένα φούρνο στο πάτωμα για να ψηνουν ψωμί. Όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με την κουζίνα και τα περιεχόμενά της θα έρθουν σύντομα στο φως» τόνισε ο καθηγητής Jereon Poblome, επικεφαλής των ανασκαφών. 

Λίγα λόγια για την ιστορία της αρχαίας πόλης

Η Σαγαλασσός ήταν μια από τις πλουσιότερες πόλεις της Πισιδία όταν την κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος το 333 π.Χ. στην πορεία του προς την Περσία. Είχε πληθυσμό που αριθμούσε τις μερικές χιλιάδες. Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, η περιοχή περιήλθε διαδοχικά στα εδάφη του Αντίγονου, ίσως του Λυσίμαχου, των Σελευκιδών της Συρίας, και στη Δυναστεία των Ατταλιδών της Περγάμου. Τα αρχαιολογικό ιστορικό φανερώνει ότι ο ντόπιος πληθυσμός υιοθέτησε γρήγορα την ελληνιστική κουλτούρα.

Μετά τους Ατταλίδες, η Πισιδία έγινε μέρος της Επαρχίας της Ασίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 39 π.Χ. δόθηκε στον υποτελή βασιλιά της Γαλατίας Αμύντα, αλλά μετά το θάνατό του το 25 π.Χ., η Ρώμη την ενέταξε στην Επαρχεία της Γαλατίας. Κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η Σαγαλασσός έγινε σημαντικό αστικό κέντρο, που απολάμβανε την εύνοια ειδικά του Αυτοκράτορα Αδριανού, ο οποίος την ονόμασε "πρώτη πόλη" της Επαρχίας και κέντρο της λατρείας του Αυτοκράτορα. Κτήρια εκείνης της περιόδου έχουν ρωμαϊκό χαρακτήρα.

Γύρω στα 400 μ.Χ. η Σαγαλασσός οχυρώθηκε. Η πόλη υπέστη εκτεταμένη καταστροφή από σεισμό το 518, και η πανούκλα περίπου το 541 με 543 αποδεκάτισε τον τοπικό πληθυσμό. Αραβικές επιδρομές γύρω στο 640 απείλησαν την πόλη, και μετά δεύτερο καταστροφικό σεισμό στα μέσα του 7ου αιώνα μ.Χ. η τοποθεσία εγκαταλείφθηκε. Ο πληθυσμός πιθανόν εγκαταστάθηκε στην πεδιάδα. Ανασκαφές έχουν φέρε στο φως μόνο ίχνη ενός οχυρωμένου μοναστηρίου –ίσως μέρος θρησκευτικής κοινότητας, το οποίο καταστράφηκε τον 12ο αιώνα. Η Σαγαλασσός χάθηκε από τα ιστορικά αρχεία.

Στους επόμενους αιώνες, η διάβρωση κάλυψε την Σαγαλασσό. Δεν λεηλατήθηκε σε μεγάλο βαθμό από αρχαιοκάπηλους και λαθρανασκαφές, πιθανόν λόγο της (απόμακρης) τοποθεσίας της.

Ο εξερευνητής Paul Lucas, που ταξίδευε στην Τουρκία σε αποστολή για την αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ', επισκέφτηκε τα ερείπια της πόλης το 1706. Μετά το 1824, όταν ο Francis Vyvyan Jago Arundell (1780 - 1846), Βρετανός ιερέας στη Σμύρνη και αρχαιοδίφης, επισκέφτηκε την τοποθεσία και ανακάλυψε το όνομα της πόλης από επιγραφές, Δυτικοί εξερευνητές άρχισαν να επισκέπτονται τα ερείπια. Ο Πολωνός ιστορικός της τέχνης κόμης Karol Lanckoroński έφτιαξε τον πρώτο χάρτη της Σαγαλασσού. Παρόλ’ αυτά, η τοποθεσία δεν ήταν στο επίκεντρο της αρχαιολογικής προσοχής μέχρι το 1985, όταν Αγγλό-Βεγλική ομάδα υπό τον Stephen Mitchell ξεκίνησε μεγάλη έρευνα στην τοποθεσία.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα της Σαγαλασσού

Από το 1990 η Σαγαλασσός, τόπος με μεγάλη τουριστική κίνηση, είναι το αντικείμενο μεγάλου έργου ανασκαφών υπό τον Marc Waelkens του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λέουβεν. Το ιστορικό κέντρο της πόλης έχει έρθει στο φως, ενώ τέσσερα μεγάλα έργα ανάπλασης έχουν (σχεδόν) ολοκληρωθεί. Στα πλαίσια του έργου, διενεργείται μεγάλη αστική και γεωφυσική έρευνα, καθώς και ανασκαφές σε ιδιωτικές και βιομηχανικές περιοχές, και εντατική έρευνα στην ευρύτερη περιοχή. Το πρώτο σκέλος ερευνών καταγράφει ιστορία κατακτήσεων της περιοχής χιλιάδων χρόνων, από τον Αλέξανδρο ως τον 7ο αιώνα, ενώ το δεύτερο παρέχει αποδείξεις για τις αλλαγές της πληθυσμιακής κατανομής στην περιοχή, για την εξέλιξη της πανίδας και των καλλιεργειών, για την γεωλογική ιστορία, και για τις κλιματολογικές αλλαγές τα τελευταία 10000 χρόνια.

Στις 9 Αυγούστου του 2007, ο τύπος ανακοινώσε την ανακάλυψη ενός κολοσσιαίου αγάλματος του Αυτοκράτορα Αδριανού, που πιστεύεται ότι είχε 4-5 μέτρα ύψος. Χρονολογείται από την πρώιμη περίοδο βασιλείας του Αδριανού, και αναπαριστά τον αυτοκράτορα με στρατιωτική ενδυμασία. Ήταν φτιαγμένο από τμήματα τα οποία συγκρατούσαν μεταξύ τους μαρμάρινοι σύνδεσμοι και βρισκόταν στα δημόσια λουτρά. Ένας μεγάλος σεισμός κάπου μεταξύ τα τέλη του 6ου και αρχές του 7ου αιώνα είχε σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση της αψιδωτής κατασκευής του κτηρίου. Το άγαλμα του Αδριανού έπεσε και διαλύθηκε στα μέρη που το αποτελούσαν. Η ανακάλυψη μαρμάρινων δαχτύλων ποδιού που έφεραν τρύπες για συνδετικά καρφιά με την άκρη του μανδύα, αφήνει ανοιχτή την πιθανότητα της ανακάλυψης ενός δεύτερου αγάλματος, αυτού της συζύγου του Αδριανού Σαβίνας. Στις 14 Αυγούστου του 2008 ανακαλύφθηκε στο ίδιο μέρος το κεφάλι αγάλματος της Φαουστίνας της Πρεσβύτερης, συζύγου του Αντωνίνου, υιοθετημένου γιου και διαδόχου του Αδριανού [2]. Στις 22 Αυγούστου ήρθε στο φως ακόμα ένα κεφάλι κολοσσιαίου αγάλματος, αυτή τη φορά του Μάρκου Αυρήλιου[3].

Σε φυλογενετική έρευνα, το μιτοχοδριακό DNA 85 σκελετών από τη Σαγαλασσό που χρονολογούνται από τον 11ο-13ο αιώνα μ.Χ., συγκρίθηκε με αυτό του σύγχρονου πληθυσμού. Η έρευνα έδειξε σημαντική γενετική υπογραφή Βαλκανικών / Ελληνικών πληθυσμών, όπως και αρχαίων Περσικών και πληθυσμών από την Ιταλική χερσόνησο. Επίσης βρέθηκε μια συμβολή από την περιοχή του Λεβάντε, ενώ δεν βεβαιώθηκε καμία συμβολή από πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας[4].

Το Γαλλό-Ρωμαϊκό Μουσείο του Tongeren στο Βέλγιο φιλοξένησε έκθεση με ευρήματα από τη Σαγαλασσό με τίτλο «Σαγαλασσός: Πόλη των Ονείρων» από τις 29 Οκτωβρίου 2011 μέχρι τις 17 Ιουνίου 2012.