Η προϊστορική θέση Τρίτα Κορομηλιάς της Καστοριάς

«Τρίτα Κορομηλιάς: μια παραποτάμια προϊστορική θέση στην Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς» είναι ο τίτλος της μελέτης που θα παρουσιάσουν η Γ. Στρατούλη, ο Ν. Κατσικαρίδης, η E. Μαουσίδου-Βοζίκα, ο Τ. Μπεκιάρης, ο Γ. Πετσάλνικος και η Ε. Τσιόλα στη διάρκεια του Αρχαιολογικού Συνεδρίου για τις ανασκαφές του 2014 στη Μακεδονία και τη Θράκη. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση θα πραγματοποιηθεί την πρώτη μέρα του συνεδρίου, Πέμπτη 5 Μαρτίου 2015 και ώρα 09.00, στην Αίθουσα Τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.

Σε ένα τοπίο που άλλαξε ήδη δραματικά από εκσκαφές και επιχώματα για τη δημιουργία μιας νέας σημαντικής οδικής αρτηρίας σε Κάθετο Άξονα της Εγνατίας Οδού, 1,5 χλμ. νότια από το Φαράγγι της Κορομηλιάς, κοντά στη συμβολή του Λιβαδοπόταμου, που το διαρρέει, κι ενός μανιασμένου ρέματος σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, που απέθετε και αποθέτει όγκους φερτών υλικών, τον Ιούλιο του 2013 αναγνωρίστηκαν, σε παρειές τεχνικών έργων από έμπειρα μάτια, επιχώσεις με καμένους κόκκινους πηλούς από κατασκευές μιας νέας θέσης για την Προϊστορία της Βαλκανικής. Η θέση καταλαμβάνει έκταση άνω των 30 στρεμμάτων, στα εύφορα, αλλά και ανεμοδαρμένα και πλημμυρίζοντα χωράφια στα Τρίτα της Κορομηλιάς, 11 χλμ. δυτικά από την πόλη της Καστοριάς.

«Στα Τρίτα ανασκάφηκαν, σε διάστημα περίπου 13 μηνών, από τον Οκτώβριο του 2013 μέχρι και το Γενάρη του 2015, από ομάδα 8 μέχρι και 48 εργατών πεδίου, 1 συντηρητή, 2 τοπογράφων μηχανικών, 2 σχεδιαστών μηχανικών και 5 αρχαιολόγων, επιχώσεις έκτασης περ. 2.200 τ.μ. και πάχους από 0,70 μ. μέχρι και 1,50 μ.» μας ενημερώνουν οι ομιλητές με δελτίο τύπου. «Σε συνδυασμό με πολλές δοκιμαστικές τομές διαπιστώθηκε η ανομοιογενής στο χώρο και στο χρόνο χρήση της επιφάνειας των 30 στρεμμάτων της θέσης. Κυρίαρχα στοιχεία των ανασκαφών στα Τρίτα αποτελούν λάκκοι ποικίλων μεγεθών, από τους οποίους αρκετοί έχουν διαστρωμάτωση και κυρίως σαφή κατάλοιπα διαφόρων τύπων και μεγεθών θερμικών κατασκευών τόσο στην περιφέρειά τους, όσο και εντός του ορύγματός τους, στο οποίο αναγνωρίστηκαν σε μερικές περιπτώσεις και πασσαλότρυπες, που υποδεικνύουν μια μορφή στέγασής τους. Σε γειτνίαση με τις  θερμικές κατασκευές βρέθηκαν σπασμένα ή ακέραια in situ αγγεία, όπως και πολλά λίθινα τριβεία και ακόνια, αξίνες και λεπίδες. Αντίθετα, εμφανής είναι η απουσία δομών που μπορούν να αποδοθούν σε οικήματα και αποθηκευτικούς χώρους, όπως και η απουσία πήλινων αντικειμένων (με εξαίρεση τα αγγεία), αλλά και κοσμημάτων, όπως και άλλων κατηγοριών του υλικού πολιτισμού.

Τα ειδικά στοιχεία του τοπίου, όπως και της χωροοργάνωσης της θέσης, αλλά και η παρουσία μεγάλου αριθμού κατασκευών φωτιάς με συνοδά πήλινα σκεύη, και επιπλέον, κατά κύριο λόγο μη φορητά λίθινα εργαλεία, υποδεικνύουν ότι τα Τρίτα της Κορομηλιάς υπήρξαν μια περιστασιακή εγκατάσταση, μικρής κάθε φορά χρονικής διάρκειας. Η θέση πρέπει να βρισκόταν στην περιφέρεια του δικτύου τυπικών οικιστικών μονάδων και να είχε ειδικές χρήσεις, μάλλον από μετακινούμενες μικρές ομάδες αγροτών-κτηνοτρόφων από την ελάσσονα ή και τη μείζονα περιφέρειά της, που αξιοποιούσαν τους εύφορους αγρούς και βοσκοτόπους στις όχθες του παρακείμενου ποταμού καθώς και τα άφθονα πετρώματα από τις αποθέσεις των ρεμάτων. Το μοίρασμα της τροφής, η ανταλλαγή πληροφοριών κοινωνικού περιεχομένου, όπως και τεχνικών γνώσεων, θα αποτελούσαν –μεταξύ άλλων– σημαντικά στοιχεία κοινωνικής αποθήκευσης για τους δραστηριοποιούμενους στους υγρότοπους της Κορομηλιάς. Από την επικείμενη συστηματική μελέτη του αρχαιολογικού υλικού της νέας αυτής αρχαιολογικής θέσης μένει να μάθουμε πολλά ακόμη για τις στρατηγικές και τις πρακτικές των προϊστορικών κοινωνιών της περιοχής», καταλήγουν οι ερευνητές-αρχαιολόγοι.

Αρωγοί του Αρχαιολογικού Έργου Μακεδονίας-Θράκης είναι το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.