Athletic Bilbao: Το δικό της πρωτάθλημα

Δημήτρης Βαρσάνης


Ούτε μια μέρα δεν φαίνεται να προχωρά χωρίς περαιτέρω σημάδια της παγκοσμιοποίησης του ποδοσφαίρου, είτε πρόκειται για τις Barcelona και Manchester United που προσπαθούν να "σπάσουν" τις Ηνωμένες Πολιτείες, είτε τη Real Madrid που επεκτείνει την εμβέλειά της στην Ασία και πέραν αυτής.  

Η αποσύνδεση μεταξύ των οπαδών και των αγαπημένων συλλόγων τους φαίνεται να μην δείχνει κανένα σημάδι επιβράδυνσης. Ωστόσο στη βόρεια ακτή της Ισπανίας στη Χώρα των Βάσκων, η Athletic Bilbao είναι ένα κλαμπ που "κολυμπά" ενάντια στο ρεύμα. Από τότε που οι Βρετανοί ήρθαν να εργαστούν στα ναυπηγεία του Μπιλμπάο και έφεραν το ποδόσφαιρο μαζί τους, η πόλη έχει γίνει το επίκεντρο της ανάπτυξης του ποδοσφαίρου σε όλη την περιοχή.  

Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1898 με το όνομα του Bilbao Football Club από μια ομάδα φοιτητών που σπούδαζαν στην Αγγλία. Αν και αυτό αμφισβητείται από μερικούς που ισχυρίζονται για μια συνάντηση στο Café Garcia, το 1901 σηματοδοτεί το πραγματικό έτος της γέννησης της Athletic Bilbao.

 
Στον πολύπλοκο κόσμο της Χώρας των Βάσκων, το ποδόσφαιρο και ο Εθνικισμός τρέφονται καλά ο ένας με τον άλλον. Στην πραγματικότητα, ο Jose Antonio Aguirre (ένα όνομα που είμαι βέβαιος ότι πολλοί άνθρωποι εκτός της περιοχής των Βάσκων δεν θα το έχουν ακουστά) έπαιξε για την Athletic τη δεκαετία του '20 πριν γίνει ο πρώτος πρόεδρος μιας πραγματικής κυβέρνησης της Χώρας των Βάσκων.

Επιπλέον, κάτω από τις δικτατορίες του Miguel Primo de Rivera (1923-1930) και Francisco Franco (1939-1975), οι δημόσιες επιδείξεις του περιφερειακού Εθνικισμού ήταν σε βίαια καταστολή. Συγκεκριμένα απαγορευόταν να μιλήσουν στη βασκική γλώσσα (Euskara), να ανεμίζουν την Ikurrina (Βασκική σημαία) και να προωθούν την περιφερειακή λογοτεχνία. Κάτω από τον Franco το όνομα του συλλόγου Ισπανοποιήθηκε σε Atletico Bilbao. Κάτω από αυτές τις δύο περιόδους η Βασκική Εθνικιστική κίνηση κινούνταν υπόγεια και το έπραττε μόνο στο γήπεδο της το San Mames, όπου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να εμφανίσουν τη Βασκική ταυτότητα τους για ενενήντα λεπτά πριν επιστρέψουν στην απρόθυμη καθημερινότητα τους.

Παρά τις αντίξοες συνθήκες, αυτό βοήθησε στην ταυτότητα της Athletic Bilbao που βλέπουμε σήμερα. Με οκτώ πρωταθλήματα, 23 Copa Del Rey (τέσσερα παραπάνω από τη Real Madrid) και όντας ο ένας από τους τρεις συλλόγους που δεν έχουν υποβιβαστεί ποτέ από την πρώτη κατηγορία της Ισπανίας, φαίνεται ότι υπάρχει ελάχιστο ενδιαφέρον για να γίνει σε ένα παγκόσμιο μεγαθήριο με τη συνεισφορά των χρημάτων. Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο λειτουργεί είναι ένας: αν δεν είσαι Βάσκος ή δεν έχεις μεγαλώσει στην περιοχή των Βάσκων δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να φορέσεις τις διάσημες κόκκινες και άσπρες ρίγες.  Ο πληθυσμός τους φτάνει στα τρία εκατομμύρια, το 1/3 του μεγέθους του Λονδίνου.

Αυτή η πολιτική της ακαδημίας της που είναι γνωστή ως «Cantera» και μεταφράζεται ως «λατομείο» έχει τεθεί σε ισχύ από το 1912 και έχει δημιουργήσει πολλούς παίκτες για την εθνική ομάδα (δεύτερη μετά την Real Madrid). Δεν υπάρχει κανένας γραπτός κανόνας που τους απαγορεύει να πάρουν ένα αστέρι από τη Βραζιλία, το οποίο αυτές τις μέρες και αυτή τη γενιά καθιστά την συγκεκριμένη απόφαση ακόμη πιο αξιοσημείωτη. Σε μια περιοχή που ιστορικά έχει συσχετιστεί με την ανεξαρτησία της από την Ισπανία, η "Cantera" είναι μια πηγή υπερηφάνειας για τους Βάσκους και τους οπαδούς της Athletic όσο και ένας παράγοντας που διατηρεί και προάγει την περήφανη κληρονομιά των Βάσκων.

Δεν είναι μόνο η Athletic που υλοποίησε αυτή τη πολιτική της "Cantera". Η Real Sociedad - οι Βάσκοι γείτονές τους που είναι 100 χιλιόμετρα ανατολικά στο Σαν Σεμπαστιάν - επίσης υιοθέτησε αυτή τη στρατηγική, αλλά εγκαταλείφθηκε το 1989 όταν υπέγραψε τον John Aldridge από τη Liverpool για «λόγους ανταγωνισμού». Μια κάπως ψυχρή σχέση δημιουργήθηκε στη συνέχεια μεταξύ των συλλόγων, με την Sociedad να κατηγορει τους γειτονές της ότι "έκλεβαν" τους πιο ταλαντούχους παίκτες τους. Ο Jose Etxeberria είναι το πιο γνωστό και αμφιλεγόμενο παράδειγμα.

Από το 1978 η Χώρα των Βάσκων έχει αναγνωριστεί ως μια αυτόνομη περιοχή εντός του κράτους της Ισπανίας. Ωστόσο δεν είναι μόνο εντός των συνόρων της Ισπανίας που η Bilbao έχει εγκαταστήσει το σκάουτινγκ της, καθώς η χώρα των Βάσκων έχει ξεχυθεί πάνω από τα Πυρηναία Όρη στη νοτιοδυτική Γαλλία. Είναι αυτό το γεωγραφικό σύνορο το οποίο επέτρεψε στον τρέχων κεντρικό της αμυντικό Aymeric Laporte και τον Παγκόσμιο πρωταθλητή Bixente Lizarazu να αγωνιστούν στον σύλλογο.

Η αποκλειστικότητα αυτής της πολιτικής δεν γίνεται χωρίς τους επικριτές της και ακόμα και κατά το παρελθόν έχουν επισημανθεί ως ξενοφοβική, έτσι ώστε όλα αυτά τα χρόνια αυτή η προσέγγιση να έχει "τσιμπηθεί" και να γίνεται πιο προοδευτική. Πάρτε το παράδειγμα του Inaki Williams ο οποίος έγινε ο πρώτος μαύρος παίκτης που σκόραρε για το σύλλογο σε μια αναμέτρηση για το Europa League εναντίον της Torino το Φεβρουάριο του 2015. Η μητέρα του είναι από τη Γκάνα και ο πατέρας του από τη Λιβερία χωρίς να έχει Βασκική κληρονομιά. Ωστόσο ο Williams γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπιλμπάο και λατρεύεται από τους οπαδούς, το οποίο δείχνει ότι η φυλή δεν είναι εμπόδιο όταν πρόκειται να εκπροσωπήσεις την Athletic Club. Η κληρονομιά είναι αυτό που μετράει εν τέλει.

Ο δεσμός της κοινότητας που μοιράζεται μεταξύ των ανθρώπων του Μπιλμπάο και του ποδοσφαιρικού συλλόγου τους δεν παρουσιάζει κανένα σημάδι ότι θα χαλάσει. Ίσως, καθώς τα χρόνια περνούν και δεν προστίθενται κύπελλα στη τροπαιοθήκη τους, οι φωνές των επικριτών από έξω να μεγαλώσουν εκφράζοντας την αντίθεσή τους προς την πολιτική της "Cantera". Η ελπίδα είναι αυτή η παράδοση να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε τα παιδιά των Βάσκων να είναι σε θέση να συνεχίσουν να ονειρεύονται ότι μια μέρα θα φορέσουν και αυτά τις διάσημες κόκκινες και άσπρες ρίγες αυτού του μοναδικού συλλόγου.  

Εκεί όπου η ταυτότητα και οι αξίες είναι το παν και τα μεγάλα κέρδη μοιάζουν να είναι δευτερεύουσας σημασίας. Για την Athletic Bilbao η δική της νίκη είναι να βλέπει έντεκα Βάσκους να αντιπροσωπεύουν την ομάδα τους κάθε Σαββατοκύριακο.