Μάχη κατά της ηγεμονίας στην Ωκεανία: η αναζήτηση των νησιωτών για τη δόξα

Δημήτρης Βαρσάνης


Για τους περισσότερους οπαδούς του ποδοσφαίρου να ακολουθούν τις τύχες των λαών τους σε προκριματικά Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι αρκετά απλό, με την προοπτική της απευθείας πρόκρισης ή της νευρικότητας των πλέι-οφ να είναι οι μόνες επιλογές για τα Έθνη εντός των συνομοσπονδιών της UEFA και του CONMEBOL.

Ωστόσο για τα παγκόσμια "ψαράκια" - που καταλαμβάνουν τις θέσεις εκτός των 100 κορυφαίων Εθνικών της FIFA - το στάδιο των προκριματικών είναι ένας ιδιαίτερα μακρύς δρόμος γεμάτο δυσκολίες και με μόνο ένα αμυδρό φως τη ποδοσφαιρική τους πρόοδο.

Τα προκριματικά του Παγκοσμίου κυπέλλου για τα Έθνη που βασίζονται σε κάποιες από τις πιο μακρινές απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη από τις ποδοσφαιρικές ενδοχώρες δεν αντιπροσωπεύουν μια πραγματική ευκαιρία να υπαχθούν στο τουρνουά, καθώς η διαδρομή τους στα προκριματικά συνορεύει συχνά με το αδύνατο.

Η προτίμηση για πολλά από αυτά τα Έθνη είναι να χρησιμοποιήσουν τις πορείες τους ως μια ευκαιρία για να θέσουν τους εαυτούς τους ως το καλύτερο από τα υπόλοιπα στην Ήπειρο τους. Αυτό με τη σειρά του αφήνει τακτικά το πραγματικό ζήτημα των προκριματικών στα χέρια μιας κυρίαρχης δύναμης μιας Ηπείρου, έναν τίτλο που συνήθως μοιράζονται ένας μικρός αριθμός Εθνών.

Στην Ευρώπη για παράδειγμα η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία έχουν εμφανιστεί ως δυνάμεις της Ηπείρους τους και έπειτα έρχονται η Αγγλία και η Ολλανδία. Το ίδιο μοτίβο εμφανίζεται στη Νότια Αμερική με την Ουρουγουάη, την Αργεντινή και τη Βραζιλία τις πιο επιτυχημένες Εθνικές της Ηπείρους τους σε παγκόσμια κλίμακα, με αντιπάλους όπως η Χιλή και η Κολομβία να κάνουν πρόοδο.

Φυσικά υπάρχει πάντα χώρος για ανάπτυξη και νέες επιτυχίες όπως φάνηκε το 2004 με την Εθνική μας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, την Πορτογαλία να πράττει το ίδιο αυτό το καλοκαίρι και το back-to-back της Χιλής στο Copa America το 2015 και το 2016. Ωστόσο, για πολλά απομακρυσμένα Έθνη οι πιθανότητές τους για πρόκριση σε ένα Παγκόσμιο πρωτάθλημα είναι λεπτές, τόσο με τη γεωγραφική ταυτότητα να είναι εναντίον τους όσο και για μια σημαντική έλλειψη ανταγωνιστικών πόρων.

Δεν υπάρχει περιοχή όπου είναι περισσότερο εμφανές αυτό από την Ωκεανία όπου παρά την αύξηση της δημοτικότητας της, μια προκαθορισμένη χαμηλή θέση συχνά αποφασίζει τη μοίρα των προκριματικών ενός Έθνους, ακόμη και πριν κλωτσήσει τη μπάλα. Ιστορικά, η Ωκεανία ήταν πάντα ο μικρός αδελφός τόσο στο Παγκόσμιο ποδόσφαιρο όσο και στην οικογένειά της FIFA.

Μέρος του λόγου για αυτό είναι η σχετικά σύντομη ιστορία της Ωκεανίας στο Παγκόσμιο κύπελλο που εισήλθε μόνο κατά τη διαδικασία προεπιλογής για το τουρνουά του 1966. Μέσα σε αυτό το προκριματικό γύρο, μόνο η Αυστραλία συμφώνησε να συμμετάσχει μετά από μια έλλειψη ενδιαφέροντος και διαθεσιμότητας από τις άλλες Εθνικές της Ωκεανίας.

Η διαδρομή της στα προκριματικά ήταν περίεργη το λιγότερο. Έχοντας λάβει μια απευθείας πρόκριση στο στάδιο των προκριματικών της Ηπείρου της, η Αυστραλία είχε οριστεί να αντιμετωπίσει σε διπλούς αγώνες τρεις ομάδες από την Αφρική στον επόμενο γύρο. Ωστόσο τα 15 αναγνωρισμένα Αφρικάνικα Έθνη από τη FIFA αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ομοσπονδία τους που δεν τους χορηγήθηκε η απευθείας πρόκριση, με τη Νότιος Αφρική να αποβάλλεται λόγω της πολιτικής φυλετικού διαχωρισμού.

Στη συνέχεια η Αυστραλία μπήκε στο τελευταίο προκριματικό γύρο. Ένα τουρνουά τριών ομάδων κατά της Βόρειας και της Νότιας Κορέας. Η Νότια Κορέα αποσύρθηκε γρήγορα για πολιτικούς λόγους, αφήνοντας μόνο το κομμουνιστικό κράτος να στέκεται εμπόδιο στην Αυστραλία για μια θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αγγλίας. Ωστόσο μην έχοντας κλωτσήσει ούτε μπάλα κατά τη διάρκεια των προκριματικών, η Αυστραλία εύκολα έμεινε έξω από τους Βορειοκορεάτες.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Νέα Ζηλανδία εντάχθηκε μαζί με την Αυστραλία ως εκπρόσωπος στα προκριματικά της Ωκεανίας. Ωστόσο οι "Kiwis" έπεσαν στο δεύτερο εμπόδιο ενώ η Αυστραλία αποκλείστηκε στο τελευταίο στάδιο, αυτή τη φορά από το Ισραήλ.

Το 1974 η Αυστραλία έσπασε τελικά τη γρουσουζιά της με το να γίνει η πρώτη χώρα της Ωκεανίας που συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Δυτικής Γερμανίας, ύστερα από μια εξαντλητική εκστρατεία στην οποία άφησε έξω τη Νέα Ζηλανδία, το Ιράκ, την Ινδονησία, το Ιράν και τη Νότια Κορέα. Στα τελικά του 1982 επρόκειτο να είναι η πρώτη εμφάνιση της Νέας Ζηλανδίας μιας και πέρασε στο τουρνουά σε βάρος της Αυστραλίας, της Κίνας και των Νησιών Φίτζι.

Φάνηκε ότι η Ωκεανία θα μπορούσε να λάβει μόνιμη θέση στη γιορτή του Παγκοσμίου Κυπέλλου, καθώς τα Έθνη της τέθηκαν με επιτυχία σε διαδοχικά τουρνουά και η FIFA είχε βελτιώσει τα κριτήρια των προκριματικών τους.

Τα προκριματικά της Ωκεανίας από τότε αποφασίστηκαν από ένα διηπειρωτικό αγώνα πλέι-οφ με τον νικητή των προκριματικών γύρων της Ωκεανίας να αντιμετωπίζει το πέμπτο της Νοτίου Αμερικής. Οι Αυστραλοί έφτασαν σε πέντε διαδοχικά πλέι-οφ μεταξύ του 1986 και του 2002, όμως δέχθηκαν το πόνο του αποκλεισμού σε καθένα από αυτά.

Το 2004, η Ποδοσφαιρική Συνομοσπονδία της Ωκεανίας (OFC) δημιούργησε μια αναδιάρθρωση της διαδικασίας των προκριματικών. Σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τα μικρότερα έθνη και να δημιουργήσει περισσότερο ανταγωνισμό μέσα στο προκριματικό γύρο, η OFC δήλωσε ότι το Κύπελλο Εθνών Ωκεανίας θα χρησιμεύσει τώρα ως προκριματικό τουρνουά της Ωκεανίας για το Παγκόσμιο κύπελλο.

Το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης αλλαγής ήταν άμεσο καθώς οι Νήσοι του Σολομώντα συγκλόνισαν το τουρνουά παίρνοντας την ισοπαλία με την Αυστραλία και εκμεταλλευόμενοι την ήττα έκπληξη της Νέας Ζηλανδίας από την Ταϊτή αντιμετώπισαν τους Socceroos στον τελικό.

Παρά την πρόοδο, οι νησιώτες παραμερίστηκαν από την Αυστραλία στον τελικό, η οποία έπειτα προχώρησε στο διηπειρωτικό πλέι-οφ απέναντι στην Ουρουγουάη περνώντας από τους Νοτιοαμερικάνους στα πέναλτι και φτάνοντας στους "16" του Μουντιάλ, ένα νέο ρεκόρ για την Ωκεανία.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 στην Γερμανία ήταν η τελευταία πράξη της Αυστραλίας ως μέλος της OFC, αφού έγινε δεκτή ως μέλος της Ασιατικής Συνομοσπονδίας Ποδοσφαίρου νωρίτερα εκείνο έτος. Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αυστραλίας είχε απογοητευθεί με την απροθυμία της FIFA να χορηγήσει στην Ωκεανία μια απευθείας θέση για το Παγκόσμιο κύπελλο και πήρε την απόφαση να φύγει για την Ασία για να δώσει στην υποσχόμενη ομάδα της μια καλύτερη ευκαιρία πρόκρισης.

Η συγκεκριμένη έξοδος ήταν σεισμική για την Ωκεανία μιας και η Αυστραλία ήταν η κυρίαρχη δύναμη της Ηπείρου από τη δημιουργία της OFC. Παρότι διέθετε ικανές ομάδες όλα εκείνα τα χρόνια η Νέα Ζηλανδία ήταν πάντα παράνυφη της OFC, αλλά το 2006 βρέθηκε ξαφνικά στην κεφαλή του τραπεζιού.

Η έξοδος της Αυστραλίας επίσης αποδείχθηκε τεράστια για τα μικρότερα Έθνη της OFC που ανέβηκαν λόγω της ανύψωσης τους στην "τροφική αλυσίδα". Παρά το σημαντικό χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ της Νέας Ζηλανδίας και των υπόλοιπων, υπήρχε μια αναπτυσσόμενη αίσθηση ότι με την δύναμη της Αυστραλίας να έχει φύγει κάποιος θα μπορούσε να σπάσει την ηγεμονία.

Στο Κύπελλο Εθνών Ωκεανίας του 2008 ήταν άλλη μια ευκαιρία για τη Νέα Ζηλανδία για να λυγίσει τους "μυς" στην Ήπειρο της, κερδίζοντας το νέο σύστημα των τεσσάρων ομάδων της διοργάνωσης στην οποία απαιτείται μόνο ένας προκριματικός γύρος. Έπειτα άφησε έξω το Μπαχρέιν στο πρώτο της διηπειρωτικό αγώνα πλέι-οφ για πάνω από 20 χρόνια και έφτασε στο δεύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Στο Κύπελλο Εθνών Ωκεανίας το 2012 στις Νήσους Σολομώντα, η Νέα Ζηλανδία δεν τα πήγε το ίδιο καλό, φέρνοντας ισοπαλία με τους οικοδεσπότες στη φάση των ομίλων και χάνοντας από τη Νέα Καληδονία στα ημιτελικά. Οι "Καληδόνιοι" ηττήθηκαν τελικά στο τελικό από την Ταϊτή. Το πρώτο Έθνος εκτός από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία που κατέκτησε το τουρνουά καθώς το σοκ εξαπλώθηκε μέσα στην OFC.

Οι Ταϊτινοί εκπροσώπησαν την Ωκεανία και ως πρωταθλητές της Ηπείρου τους αγωνίστηκαν στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών της Βραζιλίας του 2013, ωστόσο μια αλλαγή στον κανόνα σήμαινε ότι οι τέσσερις ημι-φιναλίστ της OFC έπρεπε να συμμετέχουν σε έναν ακόμη προκριματικό γύρο για την επιλογή του εκπροσώπου για τον διηπειρωτικό αγώνα των πλέι-οφ.

Αυτό ήταν ένα πάρα πολύ μακρύ βήμα για τους νησιώτες, με τη Νέα Ζηλανδία να επαναβεβαιώνει την κυριαρχία της και να εξασφαλίζει την θέση της στον αγώνα των πλέι-οφ. Τον Ιούνιο του 2016 η Νέα Ζηλανδία επανέκτησε το τίτλο του Κυπέλλου Εθνών Ωκεανίας τους με κακές εμφανίσεις όμως, κερδίζοντας τους Νήσους Σολομώντα με 1-0 και στη φάση των ομίλων και στον ημιτελικό, πριν χρειαστεί τη διαδικασία των πέναλτι για να επικρατήσει της διοργανώτριας του τουρνουά Παπούα Νέα Γουινέα στον τελικό.

Μια άλλη αναδιάρθρωση στα προκριματικά σημαίνει ότι έξι ομάδες της Ωκεανίας βρίσκονται στον τελευταίο προκριματικό της Ηπείρου, με τη Νέα Ζηλανδία να κληρώνεται με τη Νέα Καληδονία και τα νησιά Φίτζι στον πρώτο όμιλο και την Παπούα Νέα Γουινέα, τους Νήσους Σολομώντα και τη Ταϊτή να κληρώνονται στο δεύτερο όμιλο. Οι νικητές του κάθε ομίλου θα αναμετρηθούν το επόμενο καλοκαίρι για μια ευκαιρία να παίξουν με τη πέμπτη της Νότιας Αμερικής ώστε να λάβει μέρος στο Παγκόσμιο κύπελλο της Ρωσίας το 2018.

Ενώ οι πιθανότητες παραμένουν υπέρ της Νέας Ζηλανδίας, η απόδειξη των νησιωτών ότι αμφισβητούν τον έλεγχο των "Kiwis" στην Ωκεανία μεγαλώνει. Η κατάκτηση του Κυπέλλου Εθνών Ωκεανίας από τη Ταϊτή το 2012 σε συνδυασμό με τις εντυπωσιακές επιδόσεις των άλλων, έχει δημιουργήσει περαιτέρω αισιοδοξία πριν από τον επόμενο προκριματικό γύρο. Οι Νησιώτες παίκτες έχουν κυριαρχήσει στα επιμέρους βραβεία στα τελευταία δύο τουρνουά του Κυπέλλου Εθνών Ωκεανίας και οι καλύτεροι παίκτες της Νέας Καληδονίας και της Παπούα Νέα Γουινέα προσβλέπουν και σε μια μεταγραφή εκτός της Ηπείρου τους.

Ένας θετικός επόμενος προκριματικός γύρος για οποιαδήποτε από τα Νησιωτικά Έθνη του δεύτερου ομίλου είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα τους στείλει σε έναν αγώνα πλέι-οφ με τη Νέα Ζηλανδία το 2017 για πρώτη φορά από την έξοδο της Αυστραλίας.