Ο κόσμος των Ultras: Το ντέρμπι του Βερολίνου

Δημήτρης Βαρσάνης


Η Γερμανία δεν έχει αντιπαλότητες στην κλίμακα των Ευρωπαίων ομόλογων της. Υπάρχουν εξαιρέσεις βέβαια στη περιοχή του Ρήνου-Ρουρ που είναι το σπίτι τεράστιων ντέρμπι, ενώ σε Διεθνές επίπεδο τα παιχνίδια με την Ολλανδία και την Ιταλία είναι φορτωμένα με ιστορική σημασία.

Ωστόσο εκτός από αυτές τις συγκρούσεις, δεν υπάρχουν άλλες πολλές που μπορεί να θεωρηθούν ως μεγάλες αντιπαλότητες. Είναι μια διαφορά που τονίζεται στην πρωτεύουσα της χώρας, το Βερολίνο. Οι περισσότερες από τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης χωρίζονται μεταξύ τουλάχιστον δύο μεγάλων συλλόγων όπως στη Ρώμη, στο Μιλάνο και στη Μαδρίτη. Σχεδόν κάθε μεγάλη πόλη στη Βρετανία είναι χωρισμένο σε ντέρμπι, ενώ στο Λονδίνο μια λιτανεία συλλόγων ανταγωνίζονται για το ποιος από αυτούς είναι ο δυνατότερος στην πρωτεύουσα.

Όμως ενώ η γκρίζα πόλη δεν έχει την ένταση του Derby della Madonnina ή το ποδοσφαιρικό βιογραφικό του El Clásico, κατέχει μερικές συναρπαστικές ποδοσφαιρικές ιστορίες. Αν μη τι άλλο η σχέση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ομάδων της. Η Hertha BSC που βρίσκεται στο δυτικό προάστιο του Charlottenburg και η Union Berlin που εδρεύει στην περιοχή Köpenick στα Νοτιοανατολικά της πόλης.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτές οι δύο ομάδες δεν είχαν τίποτα να χωρίσουν. Ακόμα και τώρα που δεν βρισκόνται πολύ συχνά, μιας και έχουν συναντηθεί μόνο τέσσερις φορές σε ένα πρωτάθλημα. Στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κατάφεραν να δημιουργήσουν μια απίθανη φιλία παρά το τείχος που χώριζε την πόλη στα δύο.

Κατά τη διάρκεια εκείνης της εποχής η "Stasi" ήταν σε θέση να παρακολουθεί πολύ το κοινό της Ανατολικής Γερμανίας εξασφαλίζοντας προσεκτικά την ιδεολογία τους. Ενώ τα σύνορα θα μπορούσαν να ελεγχθούν σε μεγάλο βαθμό, τα ραδιοκύματα δεν γινόταν. Τη δεκαετία του '70 η έλευση της τηλεόρασης σήμαινε ότι πολλοί στην DDR θα μπορούσαν να λάβουν και τη τηλεόραση της Δυτικής Γερμανίας και ως εκ τούτου να συντονιστούν στις αναμετρήσεις της Bundesliga. Έτσι ως αποτέλεσμα πολλοί στην Ανατολή αγάπησαν την ομάδα από την άλλη πλευρά του τοίχου. Ήταν εκείνο το σημείο που οι οπαδοί της Union θέσπισαν μια σχέση με το μόνο αντιπρόσωπο του Βερολίνου στη Bundesliga: τη Hertha.

Η Union ήταν μακριά από τη στερεότυπη σοβιετική πλευρά εκείνη την εποχή. Αυτή η τιμή άνηκε στη γειτονική της αντίπαλο τη Dynamo Berlin, η οποία πήρε δέκα διαδοχικά πρωταθλήματα τη περίοδο 1979-1988 σε μεγάλο βαθμό χάρη στην υποστήριξη του επικεφαλής της "Stasi" Erich Mielke ο οποίος ήθελε να απλώσει παντού τη κυριαρχία του. Οι οπαδοί της Union απεχθάνονταν αυτό που εκπροσωπούσε ο συγκεκριμένος σύλλογος και εξακολουθούσαν να επιστούν την άφθονη οργή τους παρά την αφάνεια τους στα κατώτερα πρωταθλήματα.

Η φιλία της Union με τη Hertha προήλθε στο ότι ήταν «ο άλλος σύλλογος του Βερολίνου»: ήταν ο σύλλογος του λαού δηλαδή και όχι του κόμματος. Το Stadion An der Alten Försterei παρείχε μια πλατφόρμα για τους ανθρώπους να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους, παρέχοντας μια σπάνια στιγμή της ανωνυμίας από τη διάχυτη παρουσία της "Stasi". Πολλοί οπαδοί φώναζαν κατά του καθεστώτος τραγούδια με αρκετή ασάφεια για να αποφευχθεί η δίωξη, με το καλύτερο να είναι:«το τοίχος πρέπει να πέσει», καθώς ένας παίκτης της Union ετοιμαζόταν να εκτελέσει ένα φάουλ. Ήταν τόσο ισχυρή η φήμη τους που είχε ειπωθεί ότι:«Δεν είναι κάθε οπαδός της Union εχθρός του κράτους, αλλά κάθε εχθρός του κράτους είναι οπαδός της Union».

Η φιλία τους με τη Hertha ταίριαξε ηθικά όμορφα. Οι οπαδοί της Union πρόβαλλαν τη δυστυχία τους για το σύστημα με τον ίδιο τρόπο που έκαναν οι "μπλε" για την ηγεσία της δυτικής πλευράς του Βερολίνου προς μεγάλη λύπη του κόμματος της ελίτ. Ένα τραγούδι συγκεκριμένα έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα: «υπάρχουν μόνο δύο ομάδες εδώ η Union και η Hertha BSC σνομπάροντας άμεσα τη Dynamo της "Stasi" για τον Δυτικό αντίπαλοΑκόμη και σήμερα ένα στοιχείο αυτής της αντι κουλτούρας επιμένει και παραμένει ένα από τα πιο μοναδικά κλαμπ της Ευρώπης. Έχουν μια παθιασμένη μάζα Ultras, διαθέτουν μια ιστορία κατά του κατεστημένου και το γήπεδο τους είναι στη μέση ενός δάσους, το οποίο ξαναχτίστηκε από τους οπαδούς του συλλόγου που προσφέρθηκαν εθελοντικά να το φέρουν σε πέρας μετά την άνοδο τους από την τρίτη κατηγορία το 2008 κάνοντας συνολικά 140.000 ώρες. Συνεχίζει να παραμένει η αντίθεση του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Εν τω μεταξύ η Hertha - που υπήρχε ως ένας απομονωμένος μπλε κόκκος σε μια κόκκινη θάλασσα και απείχε από το υπόλοιπο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας πάνω από 150 χιλιόμετρα σε ένα κομμουνιστικό έδαφος - ήταν στην ευχάριστη θέση να ανταποδώσει σε αυτή τη φιλία. Αναρτούσε πανό και σημαίες της Union σε αλληλεγγύη για τους γείτονές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις ταξίδευαν κιόλας κατά μήκος των συνόρων για να φτιάξουν μια γιορτή.

Έμοιαζε ότι η φιλία θα διατηρηθεί έως και σήμερα. Όχι πολύ καιρό αφότου  έπεσε το τείχος, οι οπαδοί από το Ανατολικό κομμάτι της πόλης "πλημμύρισαν" στα ολοένα και πιο περιττά σύνορα για να υποστηρίξουν τη Hertha. Οι δύο ομάδες συναντήθηκαν επίσης σε έναν ιστορικά σημαντικό φιλικό αγώνα στις 27 Ιανουαρίου του 1990. Το τείχος είχε πέσει σε εκείνο το σημείο όμως το μέλλον των δύο χωρών ήταν ακόμη ρευστό. Ωστόσο ενώ η Γερμανία παρέμεινε διχασμένη πολιτικά, πάνω από 50.000 οπαδοί από κάθε πλευρά του τοίχου (πουλώντας συμβολικά εισιτήρια που μπορούσαν να αγοραστούν και με το νόμισμα της Δυτικής και της Ανατολικής Γερμανίας) παρευρέθηκαν μαζί στο Olympiastadion και απόλαυσαν τον αγώνα των δύο ομάδων κάτι που θα φαινόταν αδιανόητο μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα.

Όμως μετά την αρχική ευφορία της επανένωσης που είχε φθαρεί, έγινε σαφές ότι μια ενωμένη Γερμανία αντιμετωπίζε μια δυσκολία για τη δημιουργία σταθερότητας και σχετικής ισότητας. Η DDR υστερούσε σε σύγκριση με τους Δυτικούς ομολόγους της οικονομικά. Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία αναζωογονήθηκε μετα το πόλεμο χάρη στην αμερικανική υποστήριξη. Το Σχέδιο Μάρσαλ παρείχε την πλατφόρμα για το Wirtschaftswunder (το «οικονομικό θαύμα») του 1950, που εγκαθίδρυσε τη χώρα ως μια Ευρωπαϊκή οικονομική δύναμη. Εν τω μεταξύ το Κρεμλίνο πήρε μια διαφορετική προσέγγιση για το τμήμα τους στη Γερμανία, κατάσχοντας τη βαριά βιομηχανία της περιοχής ως «αποζημιώσεις» και η Ανατολή απέτυχε να ανακτηθεί ουσιαστικά στο καχεκτικό Σοβιετικό σύστημα. Ως εκ τούτου μετά την επανένωση η Ανατολή ταλανίζεται από προβλήματα που μαστίζονται από την πολιτική αναταραχή και τη μαζική ανεργία. Ακόμη και τώρα η Ανατολή υποστηρίζεται από πληρωμές «αλληλεγγύης» από τη Δύση.

Η οικονομική ανισορροπία γρήγορα φιλτράρεται και στο ποδόσφαιρο. Τεράστιοι σύλλογοι που είχαν κυριαρχήσει στο ποδοσφαιρικό τοπίο της Ανατολικής Γερμανίας, το περασμένο αιώνα υποχώρησαν στα κατώτερα πρωταθλήματα μετά τη συγχώνευση της Oberliga και την Bundesliga το 1991. Ομάδες όπως η Dynamo Berlin, η Dynamo Dresden και η Lokomotive Leipzig δεν ήταν σε θέση να σταθούν οικονομικά στην ελίτ της Bundesliga και άμεσα ξεθώριασαν. Τα τελευταία χρόνια μόνο η Energie Cottbus και η RB Leipzig έφθασαν στην κορυφαία κατηγορία από την Ανατολή. Η πρώτη χάρη σε μια ποδοσφαιρική στρατηγική και η δεύτερη λόγω των χρημάτων της Red Bull. Ακόμη σε Διεθνές επίπεδο ο Toni Kroos ήταν το μόνο μέλος εκ Ανατολής στην ομάδα της Γερμανίας που κατέκτησε το Παγκόσμιο κύπελλο του 2014 υπογραμμίζοντας τη διαφορά μεταξύ των δύο περιοχών.

Αυτό είχε αντίκτυπο και στο ντέρμπι του Βερολίνου. Μέχρι τη στιγμή που οι δύο ομάδες συναντήθηκαν για πρώτη φορά σε έναν αγώνα πρωταθλήματος το 2010, η αδελφική αγάπη που προυπήρχε για είκοσι χρόνια είχε υποχωρήσει σχεδόν εξ ολοκλήρου. Ήταν ένα ανταγωνιστικό παιχνίδι. Ο Peter Niemeyer έδωσε στη Hertha νωρίς προβάδισμα πριν ο Santi Kolk σκοράρει προς το τέλος για να δώσει στην Union ένα πολύτιμο πόντο.

Ωστόσο το highlight του αγώνα μάλλον το πρόσφεραν οι ultras της Union που παρήγαγαν μια απίστευτη εικόνα πριν από το παιχνίδι. Άπλωσαν ένα πανό που έγραφε: «Ο ποδοσφαιρικός πολιτισμός παίρνει την πορεία του. Τι τρένο θα πάρετε ; » και ολοκληρώνονταν με μια εικόνα ενός ανθρώπου που συγκεχυμένα προσπαθούσε να αποφασίσει ποιο τρένο να πάρει. Ένα που είναι γεμάτο με φιλάθλους της Hertha που θα ταξιδέψουν προς την κατεύθυνση του Charlottenburg και το άλλο που χαρακτηρίζει τους οπαδούς της Union με κατεύθυνση προς το Köpenick. Αντικρούοντας με τις λεγεώνες των τουριστών που κλίνουν προς το διάσημο Olympiastadion της Hertha με τη πιο αυθεντική και παραδοσιακή βάση οπαδών της United.

Η δεύτερη αναμέτρηση εκείνη την χρονιά έθεσε στο ντέρμπι μια πιο δραματική στιγμή. Η αδιάλλακτη υποστήριξη της Union και πάλι εντυπωσίασε που βρέθηκε στο Alexanderplatz πριν το παιχνίδι για να ταξιδέψουν μαζικά. Βάζοντας τα κόκκινα καπέλα της Union έφτιαξαν μια εντυπωσιακή εικόνα με μια μάζα κόκκινων να συγκεντρώνονται κάτω από το εικονικό TV Tower.

Στα χαρτιά έμοιαζε με μια άνετη νίκη για τη Hertha η οποία στόχευε σε μια άμεση επιστροφή στην Bundesliga, ενώ η Union αγωνίστηκε για να πάρει οποιοδήποτε είδος ορμή. Ωστόσο οι 25.000 οπαδοί της Union που έκαναν το ταξίδι σε όλη την πόλη να πανηγυρίσουν. Ο Roman Hubnik έδωσε νωρίς το προβάδισμα στη Hertha όμως ο εξτρέμ της Union John Jairo Mosquera ισοφάρισε αμέσως μετά.

Ο ήρωας της Union Torsten Mattuschka έβαλε το νικητήριο τέρμα με ένα εντυπωσιακό χτύπημα φάουλ. Έμελλε ο αγαπημένος των οπαδών Mattuschka να παραδώσει μια τέτοια βαρυσήμαντη στιγμή στον σύλλογο. Ένας άστατος πλέι μέικερ ο οποίος ξεκίνησε ως ζωγράφος και διακοσμητής πριν γίνει ποδοσφαιριστής. Αγωνίστηκε στην Union από το 2005 και συνείσφερε στις ανόδους από τη τρίτη και τέταρτης κατηγορίας και τώρα ήταν ο δράστης για την ίσως μεγαλύτερη νίκη του συλλόγου.

Ένας ακόμα υποβιβασμός έκπληξη για την Hertha το 2012 σήμαινε ότι θα υπήρξαν δύο πιο φλογερές αναμετρήσεις από τότε. Κατ 'αρχάς η Hertha πήρε το πρώτο ντέρμπι με μια νίκη στο Köpenick. Ήταν μια εντυπωσιακά και ακριβά συναρμολογημένη ομάδα της Hertha και η ποιότητα της εμφανίστηκε.

Ο ηλεκτρικός ρυθμός του Änis Ben-Hatira διευκόλυνε να ανοίξει το σκορ ο Sandro Wagner και ενώ ο Christopher Quiring ισοφάρισε για τους γηπεδούχους, ο εύσωμος πλέιμεικερ της Hertha Ronny έσβησε κάθε ελπίδα για μια επιστροφή με ένα εντυπωσιακό χτύπημα φάουλ λίγα λεπτά αργότερα.
Ο δεύτερος αγώνας στο χιονισμένο Olympiastadion παρέδωσε και πάλι άφθονο ενθουσιασμό. Η Union αρχικά αναδημιούργησε τους ηρωισμούς της δύο χρόνια νωρίτερα παίρνοντας ένα προβάδισμα με 2-0 χάρη στα γκολ από τον Simon Terodde και τον Adam Nemec. Ο  Mattuschka ξανά παρήγαγε μια μαγευτική εμφάνιση, υπαγορεύοντας τη ροή του παιχνιδιού και δίνοντας την ασίστ στο δεύτερο τέρμα της ομάδας του. Ωστόσο ο Adrián Ramos μείωσε με 15 να απομένουν και η ισοφάριση φαινόταν αναπόφευκτη με την Union να μοιάζει νευρική. Ο Ronny πετύχαινε το 18ο γκολ του εκείνη τη σεζόν με μια θαυμάσια εκτέλεση φάουλ.

Η αντιπαλότητα έχει ψυχθεί από εκείνους τους αγώνες. Η Hertha ανέβηκε το 2013, το οποίο αποκατέστησε την κυριαρχία τους πάνω από τους τοπικούς αντιπάλους τους. Προς το παρόν είναι στη μέση μιας εντυπωσιακής σεζόν, κάθεται τρίτη στον βαθμολογικό πίνακα αυτή τη στιγμή και η περίοδος τους στη δεύτερη κατηγορία είναι μια μακρινή ανάμνηση. Ωστόσο αυτό το ντέρμπι ενδεχομένως να επαναληφθεί το νωρίτερο την επόμενη σεζόν, με την Union να βρίσκεται στην τέταρτη στη δεύτερη κατηγορία και σταθερά στην προοπτική της ανόδου.

Ακόμη και αν δεν συμβεί την επόμενη χρονιά φαίνεται ότι είναι μόνο θέμα χρόνου καθώς η προσέλευση στο γήπεδο της Union και η αύξηση των εσόδων από έτος σε έτος, τους επιτρέπουν να ανταγωνιστούν με τις οικονομικά ισχυρότερες ομάδες από τη Δύση. Αν η Union ανέβει - κάτι που δεν είναι αδιανόητο δεδομένου του μεγέθους της πόλης - θα μπορούσε να γίνει μία από τις μεγαλύτερες προοπτικές της Bundesliga.

Ίσως αυτές οι δραματικές αναμετρήσεις πριν από μερικά χρόνια και οι απίστευτες επιδόσεις του Mattuschka και του Ronny να γίνουν για τις μελλοντικές γενιές, καθώς αυτό το ντέρμπι προφθάνει με αυτή τη φορτωμένη ιστορία παιχνιδιών που διεξάγονται σε όλες τις πρωτεύουσες της Ευρώπης.