Σπάρτη και Ξέρξης: Μια αρχαία σύγκρουση που βρίσκεται σε αδράνεια στο Ρότερνταμ

Δημήτρης Βαρσάνης

Όταν ο τερατώδης στρατός της Περσίας ποδοπατούσε τα σφαγμένα υπολείμματα μίας συνονθύλευτης Έλληνικής δύναμης μερικών χιλιάδων ατόμων στο ορεινό πέρασμα των Θερμοπυλών το 480 π.Χ., θα περίμενε κανείς ότι η χρυσή εποχή της Περσικής Αυτοκρατορίας θα επέκτεινε τη κυριαρχία της της στις πόλεις της Ελλάδας Και στην Ευρώπη.

Οι “300” της Σπάρτης τους συνέτριψαν και ο αδυσώπητος Βασιλιάς Λεωνίδας αναπαύτηκε ήρεμος στους νεκρούς. Ο Ξέρξης ο Μέγας, ο Βασιλιάς των Βασιλέων και οι δυνάμεις του λειτουργούσαν με τη μοναδική πρόθεση να κατακτήσουν την Ελλάδα και ότι τους εμπόδιζε.

Ότι αυτή η εισβολή ήταν ανεπιτυχής δεν λέει ολόκληρη την ιστορία της παρακμής της Αυτοκρατορίας της Δυναστείας των Αχαιμενίδων όμως γράφει τουλάχιστον το αρχικό κεφάλαιο. Παρόλο που πέρασαν σχεδόν δυόμισι χιλιετίες από τότε, η ιστορία του αγώνα των Σπαρτιατών απέναντι στους Πέρσες έχει συνταχθεί πιο πρόσφατα σε ένα απροσδόκητο πεδίο μάχης: στα γήπεδα ποδοσφαίρου του Ρότερνταμ.

Όταν ιδρύθηκε η Sparta Rotterdam τον Απρίλιο του 1888 έμεινε σε ένα μονοπάτι που σήμερα την αναγνωρίζει με υπερηφάνεια ως ο παλαιότερος επαγγελματικός σύλλογο στις Κάτω Χώρες. Αρχικά έπαιζαν κρίκετ το οποίο ήταν ένα διαδεδομένο άθλημα στη χώρα στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι μαθητές που ίδρυσαν το κλαμπ επέλεξαν τη Σπάρτη ως μοτίβο τους. Με ένα μοναδικό σύνταγμα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο που επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στη στρατιωτική αριστεία, ο μύθος της αδιαλλαξίας του Σπαρτιάτη εξαπλώνεται όχι μόνο γύρω από τη Μεσόγειο αλλά πέρα ​​από την ιστορία που διαρκεί μέχρι σήμερα.

Ο Λακωνισμός ή η Λακωνοφιλία δεν είναι κάτι ασυνήθιστο μεταξύ των θιασώτων της στρατιωτικής ιστορίας. Ο Οπλίτης, ο βίαια αποτελεσματικός σχηματισμός της φάλαγγας είναι τόσο εξαρτώμενος από την ομαδική εργασία όσο και το αμείλικτο πνεύμα του αίματος, της βροντής και της συντροφικότητας. Αυτό ήταν το παράδειγμα που επέλεξαν να ακολουθήσουν οι άνθρωποι του Ρότερνταμ.

Εντός τεσσάρων ετών από την ίδρυση του συλλόγου, το κρίκετ βγήκε και το ποδόσφαιρο μπήκε στη θέση του. Στο πρώτο τους αγώνα σκόρπισαν με 6-0 τη Kralingen και έχασαν από το πρώτο τους ανώτερο αντίπαλο με το βαρύ 8-0 εναντίον της Harwich και Parkstone FC.

Όμως στο τελευταίο έτος της δεκαετίας του 1890 οι ιδρυτές του συλλόγου εγκατέστησαν τα χρώματα. Το Σπαρτιάτικο βυσσινί ήταν μια προφανής επιλογή, αλλά οι ερυθρόλευκες ριγέ φανέλες με τα μαύρα σορτς που φοριούνται ακόμα και σήμερα δεν φέρουν βαθύ ιστορικό νόημα. Τα χρώματα δεν προέρχονται από τις ακτές του Ευρώτα αλλά από τον ποταμό Wear.

Ο σύλλογος ήταν πρόθυμος να επηρεάσει όχι μόνο τις Ολλανδικές ακτές αλλά και το εξωτερικό, καθώς ένα ταξίδι στο Σάντερλαντ είδε τους Σπαρτιάτες να χρησιμοποιήσουν τα χρώματα της ως δικά τους. Λίγα χρόνια αργότερα ταξίδεψαν στην αγγλική πρωτεύουσα και επικράτησαν της Chelsea με 2-0.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1910 η Sparta ζούσε την αυτοσυντηρημένη φήμη της ως κυρίαρχη δύναμη στο Ολλανδικό ποδόσφαιρο. Το πρώτο Εθνικό πρωτάθλημα ήρθε τη σεζόν 1908/09 με μια συνολική νίκη 10-3 στα πλέι-οφ του πρωταθλήματος εναντίον της RKVV Wilhelmina και το παράδειγμά τους είχε σαφώς αντίκτυπο σε άλλα κλαμπ που προσπαθούσαν να μιμηθούν μεγάλους ιστορικούς, αν και αυτές οι απομιμήσεις συναντήθηκαν αρχικά με αμφισβητήσιμη επιτυχία .

Καθώς η Sparta έπαιρνε το πρώτο της πρωτάθλημα το 1909, ο Ajax Sportsman Combinatie - χωρίς να συγχέεται με το πιο διακεκριμένο AFC Ajax ο οποίος πήρε το όνομά του από τον ήρωα Αίαντα όμως δεν έφτασε στην κορυφαία κατηγορία μέχρι το 1911 - υποβιβάστηκε. Όταν οι “Σπαρτιάτες” ξαναπήραν το τίτλο δύο χρόνια αργότερα ήταν η σειρά της USV Hercules να υποστεί τον υποβιβασμό. Ο «κατάλληλος» Ajax εισήλθε στην μαχή την επόμενη σεζόν όμως το τρόπαιο παρέμεινε στο Ρότερνταμ.

Το πρωτάθλημα νούμερο 4 και νούμερο 5 ακολούθησαν το 1913 και το 1915, ενώ ο Ajax βρισκόταν σε κάπως ασυνήθιστες περιστάσεις. Παρόλο που θριάμβευσε στους διπλούς αγώνες με τη Vitesse δεν στάθηκε αρκετό για να πάρει τον τίτλο. Με τις δύο ομάδες να έχουν κερδίσει μια φορά η καθεμιά τους, το πρωτάθλημα κρίθηκε σε ένα τρίτο αγώνα στον οποίο η Sparta νίκησε με 3-0. Αυτό έμελλε να είναι και το τελευταίο της μεγάλο τρόπαιο για τα επόμενα 43 χρόνια.

Εν τω μεταξύ ένας νέος διεκδικητής επιχείρησε να εγκατασταθεί στα ανατολικά της πόλης του λιμανιού. Ονομαζόμενος από τον αυτοκράτορα που βάδισε στην Ελλάδα το 480 π.Χ., η RFC Xerxes ιδρύθηκε το 1904 και ξεκίνησε την ύπαρξή της - όπως τις κάνουν πολλές μεγάλες δυνάμεις συχνά - ως μια περιφερειακή δύναμη.

Με περισσότερα κλαμπ και το ποδόσφαιρο να μεγαλώνει σε ποιότητα, η πορεία της Xerxes προς την κορυφαία κατηγορία του Ολλανδικού ποδοσφαίρου ήταν μεγαλύτερη από αυτή της Sparta. Ένα πρώτο περιφερειακό πρωτάθλημα το 1907 τους οδήγησε στην κορυφή όμως το 1931 έφτασαν για πρώτη φορά στην πρώτη κατηγορία.

Με δύο διαχωρισμένα όμως συνεχώς μεταβαλλόμενα πρωταθλήματα στο Δυτικό τμήμα της Eerste Klasse, δεν συναντήθηκαν οι δύο ομάδες μέχρι τη σεζόν 1932/33. Καθώς οι κόκκινες ρίγες της Sparta συναντήθηκαν με τις κυανόλευκες, υποσχέθηκαν μια σύγκρουση για όλες τις γενεές. Ο αγώνας φθόνου του Ρότερνταμ εξυπηρετούσε και τους δύο συλλόγους.

Μια χορταστική ισοπαλία (4-4) τον Οκτώβριο του 1932 έφερε την όρεξη για μια νέα αντιπαλότητα, αλλά ο αγώνας του δεύτερου γύρου τον επόμενο Ιανουάριο πραγματικά έκανε τους ανθρώπους του Ρότερνταμ να σηκωθούν και να λάβουν σημειώσεις. Η Xerxes  29 χρόνια μετά την ίδρυση της καλωσόρισε τη Sparta στο σπίτι της και επικράτησε με 4-3.

Όμως όπως και στις Θερμοπύλες αυτή η σύγκρουση των τιτάνων δεν έφερε τη τελική νίκη για τον Ξέρξη ο οποίος κέρδισε τη μάχη όμως κατέληξε στην δεύτερη θέση στον πόλεμο. Η Xerxes έκανε μια υπεράνθρωπη προσπάθεια να προσπεράσει τους Σπαρτιάτες γείτονές της. Οι δύο ομάδες τερμάτισαν στη μέση της βαθμολογίας ωστόσο οι πρώην πρωταθλητές βρέθηκαν στη δεξιά πλευρά με μια διαφορά έξι βαθμών, τρεις θέσεις πάνω από την αντίπαλο της.

Ψυχωμένη από αυτή την προσπάθεια, η Xerxes δεν έλαβε άλλη ευκαιρία να κατακλύσει τις πύλες του Het Kasteel - Το στάδιο της Sparta - για άλλες τρεις χρονιές. Μια διαμάχη για το σύστημα του Ολλανδικού πρωταθλήματος εκείνη την εποχή - κατά την οποία ομάδες μετακινήθηκαν μεταξύ διαφορετικών τμημάτων της ίδιας κατηγορίας κάθε χρονιά - τους κράτησε χωριστά μέχρι το 1935.

Αυτή τη φορά η δεν ήταν τόσο κοντινή. Η Sparta τερμάτισε τρίτη και η Xerxes στη δεύτερη θέση από το τέλος. Την επόμενη χρονιά επανήλθε και πραγματοποίησε την καλύτερη χρονιά  της, χάνοντας τα πλέι - οφ του πρωταθλήματος για μόνο μια θέση πίσω από τον Ajax όντας στη δεύτερη θέση. Η Sparta παίζοντας πάλι σε ένα διαφορετικό τμήμα του πρωταθλήματος, για άλλη μια φορά έκανε μια μέτρια πορεία τερματίζοντας στη πέμπτη θέση.

Τελικά η τύχη της Xerxes τελείωσε. Τα χρόνια σταθερότητας ακόμα και στα πρώτα χρόνια επαγγελματισμού του ολλανδικού ποδοσφαίρου ολοκληρώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, καθώς σύντομα υποβαθμίστηκε ξανά στις ερασιτεχνικές κατηγορίες. Ένα είδος αναβίωσης ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του '60, αλλά η ομάδα έχασε τελικά το στάδιο της για μια νέα νοσοκομειακή ανάπτυξη και έχασε τον κύριο χορηγό της ως αποτέλεσμα. Μια συγχώνευση με την DHC Delft οδήγησε στη βραχύβια ενσωμάτωση της DHC'66, αλλά οι οπαδοί στο Ντελφτ απλά δεν ενδιαφέρονταν και ο νέος σύλλογος διαλύθηκε μόνο ένα χρόνο μετά τη γέννηση του.

Για να τριφτεί το αλάτι στη φρέσκια πληγή καθώς η Xerxes κατέρρεε στο σύστημα του πρωταθλήματος, η Sparta απολάμβανε κάτι σαν μια αναγέννηση. Το πρώτο πρωτάθλημα μετά από το 1915 υπό τη διεύθυνση του Άγγλου Denis Neville το 1959 συνοδεύτηκε από τρία Ολλανδικά Κύπελλα μέσα σε οκτώ χρόνια και διατήρησαν το πανταχού παρόν καθεστώς τους στην κορυφαία κατηγορία της χώρας για τα υπόλοιπα 50 χρόνια της χιλιετηρίδας. Οι ημέρες δόξας δεν επέστρεψαν ποτέ όμως η Sparta έκανε ότι και η Σπάρτη. Υπέμενε.

Η τελική πτώση της Xerxes από το “θρόνο” αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό εκείνη των περσικών προγόνων της. Όπως οι οικονομικές και υλικές συνέπειες μιας μετέπειτα συντριπτικής ήττας στα χέρια των Ενωτικών Ελληνικών Δυνάμεων σε συνδυασμό με τις εξαιρετικά δαπανηρές κατασκευές ματαιοδοξίας στην Περσέπολη και στη Σούσα, σηματοδότησαν την αρχή του τέλους για την ισχυρή Αχαιμενιδική αυτοκρατορία, έτσι και τα οικονομικά ζητήματα συνθέτουν τη πτώση της RFC Xerxes.

Αυτό που είχε γίνει μια λογικά επιτυχημένη ερασιτεχνική ομάδα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει ξανά το σπίτι της - εκδιώχθηκε από το γήπεδό της αυτή τη φορά για ένα νέο σιδηρόδρομο - και μαστίζονταν από οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στον αναγκαστικό υποβιβασμό και στη τελευταία τους συγχώνευση, αυτή τη φορά με την DZB Zevenkamp με τη XerxesDZB να είναι η τρέχουσα μορφή της. Τώρα διαθέτουν μια ομάδα για το Σαββατοκύριακο, ένα πρόσφατα ανακαινισμένο αθλητικό πάρκο και πάνω από 1000 εγγεγραμμένα μέλη στο σύλλογο.

Η Sparta εν τω μεταξύ πέρασε πολλά σκαμπανεβάσματα στον 21ο αιώνα με δύο υποβιβασμούς και δύο προβιβασμούς. Ο πιο πρόσφατος υποβιβασμός της τη σεζόν 2010/11, οδήγησε στην υπογραφή ενός υποψηφίου που ήταν η σύγχρονη μετενσάρκωση του Βασιλιά Λεωνίδα: ο Johan Voskamp. Ο ψηλός άνδρας που γεννήθηκε στο κοντινό De Lier εντάχθηκε στην αρχή της σεζόν 2011/12 στη δεύτερη κατηγορία. Στο ντεμπούτο του ένα ρεκόρ στην Ολλανδία που ισοδυναμούσε με το ευτελές 12-1 στην Almere City, ο Voskamp πέτυχε οκτώ τέρματα και ολοκλήρωσε τη χρονιά με 29 σε 31 αγώνες.

Όπως όμως ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες οι υπεράνθρωπες προσπάθειές του δεν ήταν αρκετές για να αποτρέψουν την τελική αποτυχία της Sparta. Σταμάτησαν στην ένατη θέση στην Eerste Divisie που αποτελείται από 18 ομάδες και ο Voskamp αποχώρησε.

Τώρα η Sparta είναι πίσω στην κορυφαία κατηγορία και μπορεί να καυχηθεί κάποια εντυπωσιακά ονόματα μεταξύ του ρόστερ της. Ο Pogba και ο Bergkamp ξεχωρίζουν στη λίστα ακόμα και αν είναι ο Mathias (αδελφός του Paul) και ο Roland (γιος του Dennis). Τη σεζόν που ολοκληρώθηκε πριν λίγο καιρό οι “άρχοντες του κάστρου” απέφυγαν τη τρίτη θέση που οδηγούσε στα μπαράζ παραμονής λόγω της καλύτερης διαφοράς τερμάτων.

Φυσικά η ποδοσφαιρική ιστορία του Ρότερνταμ δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς να ειπωθεί κάτι για το πιο πετυχημένο κλαμπ της πόλης: τη Feyenoord. Γεννημένη το 1908, οι τελευταίοι πρωταθλητές της Eredivise μετρούν 15 πρωταθλήματα, 12 κύπελλα και ένα κύπελλο Πρωταθλητριών μεταξύ άλλων. Η Feyenoord ταιριάζει σε αυτή την εικόνα πιθανώς σαν Ρώμη. Επειδή η περσική αυτοκρατορία έπεσε και η Σπάρτη ξεθωριάστηκε, αυτή η νέα δύναμη θα έφτανε να κυριαρχήσει στον μεσογειακό κόσμο σε έναν αδιανόητο βαθμό.

Το «κλαμπ του λαού» όπως αναφέρεται συγκρούστηκε με XerxesDZB στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν. Μια κλήρωση στο KNVB Cup το 2012 είδε την ομάδα του Ξέρξη να την αντιμετωπίζει στην έδρα της σε ένα τοπικό ντέρμπι που παρουσίαζε άφθονο ρομαντικό ενδιαφέρον. Τόσο μεγάλο ενδιαφέρον που έπρεπε να βρεθεί ένα μεγαλύτερο, ουδέτερο στάδιο για να φιλοξενήσει το “κύμα” των ντόπιων.

Στο τέλος βρέθηκε ένας συμβιβασμός μεταξύ των τοπικών δυνάμεων μιας και η Sparta συμφώνησε να φιλοξενήσει τον αγώνα στο Het Kasteel. Ήταν το είδος της κατάστασης που ούτε ο Ξέρξης - ο Βασιλιάς των Βασιλέων - δεν μπορούσε ποτέ να προβλέψει όμως καθώς ο Ronald Koeman κατεύθυνε τους άνδρες του στο “κάστρο” με το αποτέλεσμα να είναι πολύ προφανές.

Η Feyenoord κέρδισε με 4-0, η Sparta επέστρεψε στη μάχη ανόδου από τη δεύτερη κατηγορία και η XerxesDZB ξεθώριαζε στο σκοτάδι.