FC VADO: Η πρώτη κυπελλούχος Ιταλίας

Δημήτρης Βαρσάνης

Στην επαρχία Σαβόνα της Βόρειας Ιταλίας θα βρείτε τη Βάντο Λιγκούρε, μια εμπορική πόλη γνωστή για το λιμάνι της, τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της - του οποίου οι δίδυμοι πύργοι κυριαρχούν στον ορίζοντα - και την εταιρεία κατασκευής σιδηροδρομικών γραμμών Bombardier. 

Όμως κρυμμένο ανάμεσα σε αυτό το πολυάσχολο κέντρο της βιομηχανίας είναι ένα μικρό κόσμημα του Calcio και το όνομά του είναι Vado FC 1913. Το επίτευγμά τους δεν είναι τα πολλά Scudetto ή μια ωραία συλλογή από Ευρωπαϊκά τρόπαια όμως είναι οι πρώτοι νικητές του εγχώριου κυπέλλου της Ιταλίας: του Coppa Italia.

Όπως υποδηλώνεται στο όνομα του κλαμπ ιδρύθηκαν το 1913, με επικεφαλής μια κοινοπραξία από τον Angelo Morixe η οποία απαρτίζεται από τους αδελφούς Babboni ( Achille, Lino και Giovanni). Συνοδεύονταν από άλλους συνεργάτες στη σιδηροδρομική εταιρεία Westinghouse, η οποία αργότερα έγινε η σιδηροδρομική εταιρεία Bombardier όπως είναι γνωστή σήμερα.

Ο Lino Pizzorno επιλέχθηκε ως ο πρώτος πρόεδρος του συλλόγου με τον Nicolo Gambetta και τον Ragini Pasuale να είναι ο επιβλέποντας και ο γραμματέας του κλαμπ αντίστοιχα. Μετά από πολλή συζήτηση τα χρώματα κόκκινο και μπλε επιλέχτηκαν για το σύλλογο σε αφιέρωμα ως μια αφιέρωση στη Genoa Cricket and Football Club που ήταν τότε η κορυφαία ομάδα στην Ιταλία.

Το γήπεδο βρισκόταν μεταξύ του εργοστασίου βαφής Fumagalli - το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα - και του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης. Από το 1913 έως το 1919 ο σύλλογος συμμετείχε σε φιλικούς αγώνες, κυρίως εναντίον ομάδων όπως η Savona, η Veloce, η Speranza και η Varazze. Όλες είχαν ιδρυθεί πριν από τη Vado και αυτές οι πιο καθιερωμένες ομάδες έδωσαν στους Rossoblu ένα δυνατό τεστ. Για έξι χρόνια ο σύλλογος αναγκάστηκε να παίξει σε μη ανταγωνιστικό ποδόσφαιρο κατά τη διάρκεια του σχηματισμού της ο οποίος συνέβη μόλις ένα χρόνο πριν από τον Α 'Παγκόσμιο Πόλεμο.

Καθώς η Ευρώπη και η Ιταλία άρχισαν να ανακάμπτουν από τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου, ο αθλητισμός έγινε ένα μέσο αποδράσεων και μια οδός μέσω της οποίας ο λαός θα μπορούσε να αγκαλιάσει την ελπίδα ενός καλύτερου μέλλοντος. Παρόλο που η Vado FC δυσκολεύτηκε τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, η τύχη της βελτιώθηκε το 1922 όταν κέρδισε μια ιστορική άνοδο στη Seconda Division.

Μετά από αυτό το θρίαμβο η Vado μπήκε στην εναρκτήρια έκδοση μιας νέας Εθνικής διοργάνωσης: του Coppa Italia. Αυτή η διοργάνωση γεννήθηκε ύστερα από μια διαμάχη μεταξύ της FIGC και των μεγάλων ομάδων που αγωνίζονταν στη Prima Categoria. Οι ομάδες ζήτησαν μείωση των συμμετεχόντων στη Prima Categoria, η κορυφαία κατηγορία του Ιταλικού ποδοσφαίρου εκείνη την εποχή. Όμως φοβούμενοι για το μέλλον τους χωρίς τη δυνατότητα της ανόδου οι μικρότεροι σύλλογοι απέρριψαν την πρόταση.

Οι μεγάλες ομάδες εκείνης της εποχής όπως η Juventus, η Pro Vercelli, η Torino, η Inter, η Genoa, η La Spezia και η Unione Sportiva Livorno έφυγαν για να δημιουργήσουν ένα καινούργιο πρωτάθλημα υπό τη διοίκηση της Confederazione Calcistica Italiana (CCI). Η διαμάχη αυτή διήρκεσε μόνο μία σεζόν, αλλά για την πρώτη έκδοση του Coppa Italia κλήθηκαν να συμμετάσχουν σύλλογοι μόνο υπό την επίβλεψη της FIGC, στις οποίες συμμετείχαν ομάδες από την Prima Categoria, τη Promozione και την Terza Categoria.

Ωστόσο η πορεία στο κύπελλο σχεδόν τελείωσε πριν ξεκινήσει καθώς η Vado χρειάστηκε τη παράταση για να περάσει τη Fiorente (4-3) στον πρώτο γύρο. Οι επόμενοι δύο γύροι ξεπεράστηκαν με συγκρίσιμη ευκολία, μιας και οι Rossoblu επικράτησαν της Molassana με 5-1 και της Juventus Italia με 2-0.

Η αντίπαλος της Vado στα προημιτελικά, η Pro Livorno (που αργότερα συγχωνεύθηκε με την Unione Sportive Livorno για να δημιουργηθεί η σημερινή έκδοση), φαινόταν ένα πολύ πιο δύσκολο έργο. Οι Τοσκανοί μόλις είχαν κερδίσει την άνοδο στη Prima Categoria και ήταν ξεκούραστοι φτάνοντας σε εκείνο το στάδιο χωρίς να δώσουν αγώνα (το πρώτο Coppa Italia είχε ξεκινήσει με έναν αλλόκοτο αριθμό ομάδων). Παρά το γεγονός ότι ήταν το αουτσάιντερ, η Vado αψήφησε τις πιθανότητες και επικράτησε με ένα μόνο τέρμα. Το παραμύθι συνεχίστηκε.

Οι ημιτελικοί αποδείχθηκαν τόσο διασκεδαστικοί όσο και αμφιλεγόμενοι με τη Vado να συναντά άλλη μια ομάδα της Τοσκάνης, τη Libertas Firenze η οποία επίσης είχε φτάσει στα προημιτελικά χωρίς να δώσει αγώνα. Στην πραγματικότητα η Libertas δεν έπαιξε ούτε στα προημιτελικά αφού η αντίπαλος της Valenzana αποχώρησε από το τουρνουά. Έτσι, οι πιθανότητες για άλλη μια φορά δεν ήταν υπέρ της Vado. Όμως η στάση του “ποτέ μην τα παρατάς” αποδείχθηκε δαπανηρή για τη Libertas και ένα γκολ στην παράταση έστειλε την ομάδα των “σιδηροδρόμων” στο πρώτο της τελικό.

Η Udinese περίμενε την Vado στον τελικό ο οποίος θα γινόταν στη Βάντο Λιγκούρε στις 16 Ιουλίου του 1922. Παρόλο που οι “σιδηροδρομικοί” είχαν το πλεονέκτημα της έδρα για άλλη μια φορά, η αντιληπτή τεχνική υπεροχή των φιλοξενούμενων τους έχριζε αουτσάιντερ. Οι τρεις αδελφοί Babboni παρατάχθηκαν στην ενδεκάδα μαζί με τον Enrico Romano, ο οποίος είχε το φανταστικό ψευδώνυμο του “Testina D'Oro” (κεφάλι χρυσού) αφότου πέτυχε 13 γκολ με το κεφάλι σε ένα φιλικό παιχνίδι.

Η Vado επίσης διέθετε ένα νεαρό αριστεροπόδαρο εξτρέμ με το όνομα Virgilio Levratto, έναν από τους πιο ταλαντούχους παίκτες των Rossoblu. Ο αγώνας προχώρησε όπως αναμενόταν. Η Udinese πίεζε ασφυκτικά την αντίπαλο της όμως η αποφασιστικότητα της Vado εξασφάλισε ότι το παιχνίδι θα πήγαινε στη παράταση. Καθώς οι προσπάθειες της Udinese έπεφταν στο κενό, η Vado φαινόταν πιο φρέσκια και ο Levratto ο οποίος είχε κολλήσει σε όλο το παιχνίδι, άρχισε να βρίσκει κάποια ελευθερία. 

Δεδομένου ότι η παράταση όδευε προς το τέλος της, οι ποδοσφαιριστές της Udinese άρχισαν να διαμαρτύρονται για το φως ή μάλλον για την έλλειψη του. Όντας το 1922, δεν υπήρχαν προβολείς και η Udinese ήλπιζε ότι η αναμέτρηση θα μπορούσε να σταματήσει και να επαναληφθεί στο Friuli. Ωστόσο ο διαιτητής απέρριψε μια τέτοια περίπτωση και στο τέλος της παράτασης αποφάσισε να εγκαταστήσει στο παιχνίδι εκείνο το βράδυ το "χρυσό γκολ".

Μια δυσαρεστημένη Udinese συνέχισε με την ελπίδα ότι η τεχνική της ικανότητα θα ήταν αρκετή για να κρίνει το παιχνίδι. Όμως επτά λεπτά μετά την έναρξη της περιόδου του “χρυσού γκολ” μια επίθεση της Udinese σταμάτησε και η μπάλα πάρθηκε από τον Lino Babboni. Μαζί με το Levratto το δίδυμο ξεκίνησε μια γρήγορη αντεπίθεση. Ο Levratto έλαβε τη πάσα από το Lino και έξω από την περιοχή του πέναλτι βάρεσε ένα σουτ που βρήκε την πάνω αριστερή γωνία για να κερδίσει το παιχνίδι για τη Vado. 

Πολλοί μύθοι έχουν προκύψει σχετικά με αυτό το τέρμα. Ανάλογα με την εκδοχή που πιστεύετε, το σουτ είτε έσχισε τα δίχτυα και η μπάλα χτύπησε ένα παράθυρο στον πύργο του φρουρού στην γωνία του εδάφους είτε η μπάλα χτυπήθηκε τόσο σκληρά που έσκασε καθώς πήγαινε στην πάνω γωνία.

Ανεξάρτητα από το αν είναι αληθινό το γεγονός, η ιστορία της επιτυχίας των Rossoblu δεν χρειάζεται επιπρόσθετα “μπαχαρικά”. Μετά από μόλις τρεις χρονιές στο ανταγωνιστικό ποδόσφαιρο η Vado FC 1913 είχε πετύχει μια άνοδο και έγινε η πρώτη νικήτρια του Coppa Italia, ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα για οποιοδήποτε σύλλογο.

Ο σκόρερ του νικηφόρου τέρματος Virgilio Levratto συνέχισε να έχει μια διακεκριμένη καριέρα, παίζοντας για καθιερωμένους συλλόγους όπως η Verona, η Lazio και η Genoa. Ακόμα πήρε χάλκινο μετάλλιο με την Ιταλία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928.

Μεγάλο μέρος της επιτυχίας της Vado βασίστηκε στην πεισματικότητα τόσο σωματικής όσο και πνευματικής φύσης, υιοθετώντας μια κοινή ψυχοσύνθεση στη Βάντο Λιγκούρε εκείνη τη εποχή. Η περιοχή συμπεριλήφθηκε στις πρώτες μέρες του Ιταλικού κομμουνισμού και θεωρήθηκε ως μια απόκλιση στην Ιταλία, μεγάλο κομμάτι της οποίας ενστερνιζόταν τις ιδέες του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος. Χρησιμοποιώντας αυτή τη νοοτροπία του αουτσάιντερ, η Vado Fc έβλεπε κάθε παιχνίδι ως δήλωση της ταυτότητάς της και αποδείχθηκε ένα άριστο κίνητρο. Αυτό βοήθησε τους αδελφούς Babboni και τους συμπαίκτες τους να παγιώσουν τη θέση τους στην ιστορία.

Σήμερα ο σύλλογος αγωνίζεται στην Eccelenza (πέμπτη κατηγορία της Ιταλίας) και καθ 'όλη της μακράς ιστορίας του έχει περάσει το χρόνο του στις χαμηλότερες κατηγορίες του Ιταλικού ποδοσφαίρου. Όμως στα βιβλία της ιστορίας έχουν τη δική τους θέση ως οι πρώτοι νικητές του Coppa Italia και κανείς δεν μπορεί να τους τη πάρει.