Κασμίρ: Εκεί που ο αέρας είναι καθαρός και το ποδόσφαιρο λατρεύεται

Δημήτρης Βαρσάνης

Καθαρός αέρας: αυτά τα δυο λόγια γεμάτα ελπίδα προκαλούν την ιδέα ενός καλύτερου χώρου. Ένα μέρος όπου όλα τα προβλήματά σας μπορούν να μείνουν πίσω και μια στιγμιαία αναπνοή να σας αναζωογονήσει. Μια βόλτα μέσα σε ένα φυλλώδες προάστιο του Σάρρευ. Μια βόλτα στα Γιορκσάιρ Ντέιλς σε ένα κρύο χειμωνιάτικο πρωινό. Ίσως μια βόλτα κατά μήκος της παραλίας στο Πορθκούρνο.

Δοκιμάστε το Κασμίρ. Δοκιμάστε τους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Ενώ ο αέρας είναι καθαρός, το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί για την πολιτική. Μετά το διαχωρισμό μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν το 1947, η περιοχή αμφισβητήθηκε και διεκδικήθηκε και από τα δύο μέρη. Δημιουργήθηκαν πόλεμοι και το αίμα χύθηκε σε μια φαινομενικά αιώνια σύγκρουση που συνεχίζει να χωρίζει τα μεγάλα Έθνη.

Μέσα σε αυτή την αιώνια κατάσταση του πολέμου και της γενναίας δυσαρέσκειας έρχεται η ιστορία της ανάπτυξης του ποδοσφαίρου το οποίο γίνεται γρήγορα ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα της περιοχής. Ποτέ δεν θα είναι σαν το κρίκετ όμως δεν χρειάζεται και να είναι. Το ποδόσφαιρο βρίσκει τη δική του θέση σε μια περιοχή που λαχταρά μια σταθερή ταυτότητα και μια σταθερότητα για πάνω από 65 χρόνια.

Σάββατο 14 Ιουνίου του 2008 στις 17:00. Ο αέρας είναι παχύς και οι κερκίδες γεμάτες. Το Κασμίρ - για πρώτη φορά στην ιστορία του έφτασε στα προημιτελικά του Ινδικού τουρνουά εν ονόματι Santosh Trophy. Το επίτευγμά τους αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου στην ποδοσφαιρική ανάπτυξη του Κασμίρ.

Προς την έναρξη του αγώνα το πλήθος είναι εκστασιασμένο. Χιλιάδες θεατές του Κασμίρ υποστηρίζουν την τοπική ομάδα, η μεγαλύτερη προσέλευση για έναν ποδοσφαιρικό αγώνα στην ιστορία τους. Πολλοί από τους ντόπιους διαθέτουν λίγη ή και καθόλου γνώση του ποδοσφαίρου, ωστόσο η δύναμη του αθλήματος και η αίσθηση της ταυτότητας και του στόχου του ανταγωνισμού ενάντια στο Παντζάμπ τους έφερε μαζί.

Το Παντζάμπ (ξεχωρίζοντας οι θερμές πεδιάδες της Δυτικής Ινδίας και του Ανατολικού Πακιστάν) εδώ και καιρό είναι μια από τις ισχυρότερες ταυτότητες στην Ήπειρο. Οι Σιχ, οι Μουσουλμάνοι και οι Ινδουιστές ζούσαν όλοι σε κοντινή απόσταση για πάνω από χίλια χρόνια και σε μεγάλο βαθμό ειρηνικά. Αυτό συνέβαινε μέχρι το διαχωρισμό τους. Λίγες περιοχές είδαν περισσότερες βίαιες μάχες και λιγότερες ακόμη ο αριθμός των πτωμάτων που ακολούθησε. Υπολογίζεται ότι 500.000 άνθρωποι πέθαναν μόνο στην περιοχή του Παντζάμπ. Συναρπαστικοί αριθμοί. Ωστόσο όταν μια ταυτότητα είναι τόσο ισχυρή και τόσο πλούσια σε κληρονομιά, αξίζει να παλέψεις για αυτήν.

Η αντίθεση με το Κασμίρ είναι έντονη. Παρόλο που η Ινδία και το Πακιστάν διασπάστηκαν από το το Τζαμού και το Κασμίρ, υπάρχει μια αίσθηση μεταξύ των ντόπιων ότι ο πόλεμος είναι μια πολιτισμική ταλαιπωρία πάνω απ 'όλα. Ακόμη, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση χαμένων ευκαιριών για οικονομική ανάπτυξη. Πού είναι οι τουρίστες; όχι εδώ σίγουρα, αν και το Κασμίρ είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς προορισμούς στον κόσμο.

Έτσι χωρίς αυτή τη σταθερή ταυτότητα, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας εναντίον του Παντζάμπ έχει σημασία. Για πρώτη φορά ύστερα από δύο δεκαετίες, το Κασμίρ είναι στα προημιτελικά. Κάθε ντρίμπλα από έναν παίκτη του Κασμίρ φέρνει χαμογελά, κάθε σουτ χειροκρότημα. Κάθε επέμβαση ακολουθείται από ένα μεξικάνικο κύμα στις κερκίδες. Όμως ξαφνικά ένα σουτ από τον επιθετικό του Παντζάμπ βρίσκει δίχτυα. Το κοινό σιωπά.

Ο επιθετικός του Παντζάμπ πέφτει στο έδαφος, χτυπά τον αέρα με τη γροθιά του και κάνει χειρονομίες προς το κόσμο. Μερικοί θεατές θα τρέξουν προς τον αγωνιστικό χώρο. Οι παίκτες φεύγουν προς τα αποδυτήρια. Η αστυνομία χτυπά με το ρόπαλο δύο θεατές στη μέση του γηπέδου. Το πλήθος φωνάζει διαμαρτυρόμενο και σύντομα έρχεται μια πλήρης εισβολή στο γήπεδο.

Οι οπαδοί επιτέθηκαν στους αστυνομικούς και στους παραστρατιωτικούς στρατιώτες με πέτρες, έκαψαν πανό, αναποδογύρισαν τους πίνακες αποτελεσμάτων και ξερίζωσαν τις σημαίες. Εκφώνησαν συνθήματα κατά της Ινδίας με εκδίκηση και ζητούσαν την ανεξαρτησία του Κασμίρ. Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας μετατρέπεται σε πολιτικός αγώνας.

Η αστυνομία ζητά ενισχύσεις. Ένα βαρύ φορτίο σκυταλοδρομίας αφήνει τραυματισμένους περισσότερους από 40 ανθρώπους. Δεκάδες άλλοι συλλαμβάνονται και ο αγώνας ακυρώνεται. Παραμένει μια πολύ φορτισμένη περιοχή σχεδόν δέκα χρόνια από εκείνη την ταραχώδη μέρα. Για την ιστορία το Παντζάμπ αναδείχθηκε ο νικητής της αναμέτρησης και ο εν τέλει νικητής της διοργάνωσης.

Στην αλλαγή του εικοστού αιώνα οι Βρετανοί εισήγαγαν το ποδόσφαιρο στο Κασμίρ, όπως το έκαναν και με το κρίκετ το 1721. Γιατί στο Κασμίρ; Λοιπόν, στη Βρετανική Ινδία χρειάζονταν μια τοποθεσία για να μεταναστεύσουν κατά τους καυτούς καλοκαιρινούς μήνες στις πεδιάδες. Πολλοί πήγαν στη Σίμλα, μια όμορφη βορειοδυτική πόλη, επίσης στους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Άλλοι στο Μαρί, 35 μίλια βορειοανατολικά της σημερινής πρωτεύουσας του Πακιστάν το Ισλαμαμπάντ. Μερικοί ωστόσο πήγαν στο Κασμίρ.

Οι πλαγιές των ορεινών όγκων του Καρακορούμ προσφέρουν άφθονες ευκαιρίες για σκι και οι λίμνες, οι κοιλάδες και τα ποτάμια ήταν ένα μαγευτικό θέαμα. Οι πλούσιοι μετέβησαν όσο πιο βόρεια μπορούσαν. Έμοιαζε σαν ένα βρετανικό καλοκαίρι. Ο καιρός ήταν φανταστικός και ο αέρας φρέσκος. Μαζί τους έφεραν και τη ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Το ποδόσφαιρο εισήχθη επίσημα στο Κασμίρ από το Cecil Tyndale Biscoe, το Βρετανό ιεραπόστολο που ίδρυσε το ιστορικό σχολείο του Σριναγκάρ Tyndale Biscoe το φθινόπωρο του 1891.

Για τους Κασμίριους ήταν πιο εύκολο να το παίξουν από το κρίκετ και απαιτούσε μικρότερο χώρο και κόστος. Μια μπάλα από καουτσούκ έμοιαζε εύκολο να γίνει. Χρειάζονταν μόνο μια εστία. Οι δύο ήταν μια πολυτέλεια και από εκείνους τους πρώιμους παραθεριστές, άρχισε η ερωτική σχέση του Κασμίρ με το ποδόσφαιρο.

Πράγματι, το ποδόσφαιρο έμοιαζε βολικό. Οι τραχιά, απόκρημνες πλαγιές στο Κασμίρ ήταν μια πρόκληση να παίξουν κρίκετ. Οι μπάλες θα βρίσκονταν στα ποτάμια με την ταχεία ώθηση ενός χειραγωγού. Δεν θα υπήρχε χώρος για έναν τρίτο άνδρα. Τα ίδια προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα.

Ένα ταξίδι μέσα από το Μουζαφαραμπάντ (πρωτεύουσα του Τζάμμου και του Κασμίρ) είναι ένα φανταστικό θέαμα. Σε απότομες πλαγιές τα παιδιά κλωτσούν μια μπάλα τριγύρω. Δεν υπάρχει καμία νυχτερίδα στη θέα. Ακόμα παρατηρούνται ορισμένα αθλητικά μπλουζάκια της Manchester United και της Liverpool. Δεν γνωρίζουν την αντιπαλότητα. Δεν θα τους ένοιαζε ακόμα κι αν το ήξεραν. Το μόνο που έχει σημασία είναι η μπάλα. Τη προστατεύουν σαν νεογέννητο, σπάνια αφήνοντάς την να πλησιάζει στο απότομο βουνό.

Ευτυχώς για τα παιδιά σε αυτή τη περιοχή η αγορά μιας μπάλας είναι πολύ πιο απλή από ό, τι όταν εμφανίστηκαν για πρώτη φορά οι Βρετανοί Ινδοί. Τα παιδιά της Βρετανίας θα έφερναν μπάλες μαζί τους. Οι Ινδοί έμειναν δίχως μια μέχρι οι Βρετανοί τους ζητήσουν να ενταχθούν.

Σήμερα η μεγαλύτερη παραγωγή μπάλα της Nike και της Adidas προέρχεται από την Ινδία και το Πακιστάν. Πόλεις όπως το Σιαλκότ στο Πακιστάν έχουν αυξηθεί και ευθυγραμμιστεί με τη βιομηχανία του δέρματος. Η ποιότητα του δέρματος από την περιοχή είναι παγκοσμίως γνωστή. Παράγοντας φθηνής εργασίας και είναι προφανές γιατί οι μεγάλες κατασκευαστικές αθλητικές εταιρείες προσελκύονται από την πόλη. Ευτυχώς για το άθλημα στο Πακιστάν, αυτό έχει κάνει τον εξοπλισμό πιο προσιτό από ποτέ, ακόμα και πιο βόρεια προς το Κασμίρ.

Η σχέση αγάπης αυξήθηκε όταν οι Βρετανοί έφυγαν. Συχνές ιστορίες παιδιών και από τις δύο πλευρές των χωρισμένων περιοχών που παίζουν ποδόσφαιρο εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Τι γνωρίζει το παιδί για τον πόλεμο; Τι το νοιάζει ένα παιδί; εάν θέλουν να παίξουν ποδόσφαιρο ή οποιοδήποτε άλλο άθλημα θα παίξουν και με οποιονδήποτε. Είναι μια ρομαντική σκέψη των παιδιών των Ινδών και των Πακιστανών να κλωτσούν μια μπάλα μαζί, αν και γίνεται όλο και πιο σπάνιο.

Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο δεν υπάρχει συμμετοχή στο ποδόσφαιρο και ευρύτερα. Κάντε ένα ταξίδι στο Βόρειο Πακιστάν και στη πόλη του Γκιλγκίτ και εκεί θα βρείτε το ποδόσφαιρο να είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο άθλημα. Το ετήσιο σχολικό τουρνουά προσελκύει μεγαλύτερο κοινό από το τουρνουά κρίκετ. Τοποθετημένο στο φόντο των πιο εκπληκτικών κοιλάδων στο Πακιστάν - ίσως και στην Ασία - το τουρνουά αντανακλά την ανάπτυξη του σπορ εκτός του Κασμίρ. Το βόρειο Πακιστάν σαρώνεται από το ποδόσφαιρο.

Όπως και στη περίπτωση της Darfur United στο προβληματικό στρατόπεδο των προσφύγων, η δύναμη του ποδοσφαίρου δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ποτέ δεν θα ενώσει την Ινδία και το Πακιστάν. Μόνο η πολιτική μπορεί να το κάνει αυτό. Ωστόσο η ένωση των διαφόρων αποσχιστικών κινημάτων και των μουσουλμανικών αιρέσεων αποτελεί πραγματική δυνατότητα. Στο βόρειο Πακιστάν οι Σιίτες παίζουν με τους Σουνίτες. Δεν υπάρχει θρησκευτική σύγκρουση σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο, μόνο αθλητική.

Οι βελτιωμένες εγκαταστάσεις και η πρόσβαση στα ποδοσφαιρικά παπούτσια και στο χορτάρι είναι πλέον συνηθισμένο φαινόμενο στο εύφορο και πλούσιο τοπίο του Κασμίρ. Η ιστορία επαναλαμβάνεται στη Βόρεια Ινδία και στο Πακιστάν. Οι ποδοσφαιριστές φορούν τα πρόσφατα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια. Χρησιμοποιούν τις νεότερες μπάλες. Το ποδόσφαιρο είναι σπορ του 21ου αιώνα.

Ίσως το επόμενο βήμα να είναι η προπονητική. Η σκηνή της προπονητικής στο Πακιστάν είναι σε μικρή ηλικία και εξακολουθεί να είναι κάπως πίσω από την Ινδία. Ίσως αντανακλά την ευρύτερη οικονομική διαφορά μεταξύ των δύο Εθνών. Η Ινδία έχει επενδύσει στην απόλαυση αποδεδειγμένων προπονητών στη χώρα ήδη από το 2002 όπως ο Άγγλος τεχνικός Stephen Constantine. Η ανάπτυξη συνεχίζεται και σήμερα και η I-League είναι πλέον ένα από τα πιο παρακολουθούμενα πρωταθλήματα της Ινδίας. Επιπλέον διαθέτει ποιότητα.

Η συγκεκριμένη ανάπτυξη θα έχει θετικό αντίκτυπο και στο ποδόσφαιρο του Κασμίρ. Ιστορικά, η στάση είναι ότι: «ό, τι μπορεί να κάνει ο Ινδός εμείς μπορούμε να το κάνουμε καλύτερα». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όταν το Κασμίρ νίκησε το Δελχί στο Santosh Trophy του 2008 ένα πανό εμφανίστηκε λέγοντας: «το Κασμίρ νικά την Ινδία».

Στο Κασμίρ ήταν πάντα μαχητές. Ενώ έπεφταν βόμβες κατά τη διάρκεια της χειρότερης στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ αυτών των δύο πυρηνικών εθνών, θα συνέχιζαν με την καθημερινή τους ζωή. Κάποιοι θα το κρύψουν όμως πολλοί θα συνεχίσουν να ζουν τη ζωή τους. Είναι περήφανοι για την περιοχή τους και θέλουν να εκπληρώσουν το κοινωνικοοικονομικό τους δυναμικό.

Παράλληλα το ποδόσφαιρο θα αυξηθεί. Ύστερα, ποιος δεν θα ήθελε να παίξει ποδόσφαιρο στις ψηλότερες οροσειρές του κόσμου; και βεβαίως να αναπνέει όλο αυτό τον εντυπωσιακό φρέσκο ​​αέρα.