Rubén Baraja: Ο κεντρικός άξονας στη χρυσή εποχή της Valencia

Δημήτρης Βαρσάνης


Μέσα στην ιστορία υπάρχουν χιλιάδες άτομα που με την κυριολεκτική έννοια έδωσαν τη ζωή τους για να γίνουν επαγγελματίες αθλητές, όλοι με ένα όνειρο να φτάσουν στην ελίτ. Κάποιοι είχαν ελπίδες και όνειρα να παίξουν για το παιδικό τους σύλλογο και να πετύχουν το μεγαλείο. Μερικοί ήθελαν επίσης τη φήμη και τα χρήματα, ενώ άλλοι απλά δεν μπορούν να φανταστούν μια ζωή χωρίς αυτήν.

Υπάρχουν εκείνοι που θα είναι για πάντα αγαπητοί στις αναμνήσεις μας, που ίσως να μην τους αναγνωρίζαμε αν περνούσαν τώρα από το δρόμο μας. Είναι αυτοί που υποτιμήθηκαν και των οποίων οι αναμνήσεις εξαφανίστηκαν. Στην περίπτωση του Rubén Baraja το δεύτερο αποτελεί προσβολή και το πρώτο κακοβουλία. Αυτή είναι η ιστορία ενός κομψού ανθρώπου που έδωσε τα πάντα από την πρώτη μέρα έως τη τελευταία ως ποδοσφαιριστής, ένα μονοπάτι ποδοσφαίρου που τον οδήγησε στο υψηλότερο κάθισμά στα κλιμάκια του μεγαλείου της Valencia.

Γυρίστε το μυαλό σας στο 1993. Μέσα από όλη τη νοσταλγία επανένωσης του Steely Dan, την υπερβολή της αυπνίας στο Σιάτλ και την αρχή του “τρένου” της Manchester United, υπήρχε μια άλλη σημαντική στιγμή στις γύρω περιοχές της Ιβηρικής Χερσονήσου. Στα περιθώρια των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη, σε μια μικρή ισπανική πόλη που ονομάζεται Βαγιαδολίδ εμφανίστηκε ένα μελλοντικό αστέρι.

Σε ηλικία μόλις 17 ετών ο υποσχόμενος Rubén Baraja έμπαινε στο Estadio José Zorrilla για το επαγγελματικό του ντεμπούτο στο τοπικό του σύλλογο της Real Valladolid. Έχοντας μεγαλώσει στην περιοχή της Καστίγια και της Λεόν και μετά την ανακάλυψη του από τις ακαδημίες τους, ήρθε η ώρα για τον El Pipo να αφήσει το σημάδι του.

Εκεί όλοι μπορούσαν να δουν στο ξεκίνημα του ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Ήταν ένα παιδί με εξαιρετική τεχνική ικανότητα, μεγάλη ακρίβεια και απίστευτη κινητικότητα έτοιμος να πιάσει τη στιγμή του. Από τη φύση του, ο Baraja ήταν δυνατός και άμεσος με την μπάλα στα πόδια του, η εξαιρετική ικανότητά του να πασάρει και με τα δύο πόδια του έδωσε όλα τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να γίνει ένας ολοκληρωμένος ποδοσφαιριστής στο μηχανοστάσιο της μεσαίας γραμμής. Αυτά ήταν περιουσιακά στοιχεία που απαιτούνταν για να εντυπωσιάσει μεγαλώνοντας στην ακαδημία της Valladolid, η οποία έχει τη φήμη για την ανάπτυξη του Ισπανικού ταλέντου.

Ο Baraja έκανε το ντεμπούτο του για τους “Blanquivioletas” σε μια χρονιά που τελικά θα αποδειχθεί επιτυχής. Η Valladolid κέρδισε το προβιβασμό από την Segunda División, βγαίνοντας δεύτερη πίσω από τη σήμερα διαλυμένη Καταλανική ομάδα εν ονόματι UE Lleida. Κατά τη διάρκεια της επόμενης σεζόν θα συμμετείχαν στη La Liga.

Μετά από μια τέτοια πολλά υποσχόμενη έναρξη στην καριέρα του, τα πράγματα άρχισαν να επιβραδύνουν για το Baraja. Δύο ταραχώδεις χρονιές θα ακολουθούσαν από τον προβιβασμό του 1993 και τελικά θα άφηναν τη Valladolid να γλιτώσουν τον υποβιβασμό στη δεύτερη κατηγορία του Ισπανικού ποδοσφαίρου υπό την κηδεμονία του Rafael Benítez.

Ο Benítez τελικά θα απολυθεί ως προπονητής ύστερα από ένα πολύ άσχημο ρεκόρ 23 αγώνων χωρίς νίκη και αυτό έμελλε να είναι επίσης το τέλος της περιπέτειας του Baraja στο σύλλογο. Ήταν η ώρα για μια αλλαγή. Τα λαμπρά φώτα της Μαδρίτης τον κάλεσαν με την Atletico  Madrid να είναι το νέο του σπίτι. Στα τρία χρόνια του στη Valladolid ο Baraja πραγματοποίησε συνολικά 87 εμφανίσεις (46 για την Β’ ομάδα, 41 για την πρώτη) σημειώνοντας συνολικά 13 γκολ.

Ο Baraja αντιμετώπιζε ένα νέο προορισμό και μια νέα πρόκληση. Η Atlético μόλις είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα και το Copa del Rey για να καταγράψει το πρώτο νταμπλ στην ιστορία της. Άκμασαν κάτω από το Σέρβο Radomir Antić και αναμένονταν να αγωνιστούν στο Champions League της επόμενης σεζόν. Ο Baraja όχι μόνο προσπαθούσε να τσιμπήσει μια θέση σε μια ομάδα πρωτοεμφανιζόμενων πρωταθλητών, αλλά και σε μια ομάδα που θεωρούνταν ένας από τους ιστορικούς γίγαντες της χώρας.

Αυτό που έμοιαζε με μια κίνηση ονείρου σύντομα μετατράπηκε σε εφιάλτη. Ο Baraja δεν κατάφερε να μπει στο ρόστερ του Antiic και βρέθηκε να παίζει στη Β’ ομάδα. Θα έπρεπε να είναι υπομονετικός. Πέρασαν τρία ολόκληρα χρόνια και ο 23χρονος ακόμα περίμενε να κάνει μια εμφάνιση στη πρώτη ομάδα. Τον Ιούνιο του 1999 θα πάρει τελικά την ευκαιρία του. Πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στη πρώτη ομάδα στην ήττα με 2-1 από τη Salamanca εκτός έδρας. Όχι το σενάριο που είχε πιθανώς φανταστεί στο περιπλανώμενο μυαλό του.

Η Atlético άρχισε να ταλαιπωρείται το 1999 και ο Baraja βρέθηκε σε μια ιδιόμορφη θέση. Έχοντας πάρει μια μεταγραφή σε ένα σύλλογο που πήρε το νταμπλ, αντιμετώπιζε τώρα την προοπτική να τους κρατήσει στη κατηγορία. Ξεκίνησε να παίζει τακτικά κατά τη διάρκεια της σεζόν 1999/2000 παρουσιάζοντας το επίπεδο της ικανότητας, της ηρεμίας και ακρίβειας του. Πραγματοποίησε 34 εμφανίσεις για το σύλλογο όμως δεν στάθηκαν αρκετές για να αποφύγει τον υποβιβασμό.

Κατά ειρωνικό τρόπο η χειρότερη σεζόν της Atlético σε μια περίοδο 60 ετών συνέπεσε με τη καλύτερη του Baraja μέχρι τότε. Συγκεκριμένα βγήκε από μια άσχημη χρονιά με το κεφάλι ψηλά και η εκτίμησή του για τα ταλέντα του άρχισε να αναδύεται σε ολόκληρη την Ισπανία.

Έχοντας εξοικειωθεί με τις αποχωρήσεις του Gerard López στη Barcelona και Javier Farinós στην Inter, η φιναλίστ του Champions League Valencia βγήκε στην αγορά για να δυναμώσει τη μεσαία της γραμμή που το χρειαζόταν στην προσπάθειά της για συλλογή τροπαίων. Ο Baraja ήταν ο άνθρωπος τους. Η Valencia πλήρωσε ένα ποσό ρεκόρ για να τον πάρει ύψους επτά εκατομμυρίων λιρών και τα υπόλοιπα όπως λένε είναι ιστορία. Ο μύθος του El Pipo γεννήθηκε. Ο Baraja βρήκε ένα σύλλογο που θα τον αγαπάει και θα χτιστεί γύρω του. Αυτός επρόκειτο να είναι ο σύλλογος ΤΟΥ.

Άφησε άμεσο αντίκτυπο και εισχώρησε στην αστεροειδής εντεκάδα του Héctor Cúper. Η ομάδα είχε δυναμική και ταλέντο από πάνω έως κάτω όμως η Baraja ήταν το κλειδί. Έπαιζαν σε ένα σχηματισμό “διαμαντιού” με τον Pipo στο νέο “βαθύτερο” ρόλο του, συνδυάζοντας όλα τα μικρά πράγματα μαζί. Η ομάδα τα είχε όλα: οι Cañizares, Angloma, Ayala, Pellegrino, Carboni, Đukić και Albelda ήταν σκληροί σαν καρφιά. Οι Baraja, Mendieta, Killy και Aimar ήταν πονηροί και πανούργοι. Οι Ilie, Sánchez και Carew είχαν τη ταχύτητα και τη δύναμη. Πολλοί από αυτούς κράτησαν την εμπειρία του Didier Deschamps και τα φρέσκα πόδια του Vincente που ζέσταιναν τον πάγκο. Αυτή ήταν μια ομάδα που προοριζόταν για την κορυφή και ο Baraja ήταν η ορχήστρα τους.

Έχοντας χάσει το πρωτάθλημα για τέσσερις βαθμούς από τη Deportivo την προηγούμενη σεζόν, υπήρξε μια πραγματική πίστη μεταξύ των “Che” ότι αυτή θα είναι η χρονιά τους για να τερματίσουν την 29ετής παύση τους από το μεγαλύτερο “βραβείο” στην Ισπανία. Η Valencia ξεκίνησε τη σεζόν με μια ήττα εναντίον της Real Madrid (ομάδα που τη στέρησε το Champions League τη προηγούμενη χρονιά). Εκ των υστέρων έμελλε να είναι το παιχνίδι που τους ώθησε για εκείνη τη χρονιά και τους έδωσε την συνειδητοποίηση ότι δεν θα είχαν εύκολο δρόμο μπροστά τους. Στη συνέχεια η Valencia συνέχισε με ένα σερί επτά αγώνων χωρίς ήττα το οποίο το έβαλε τέλος η Espanyol. Καθ 'όλη τη διάρκεια του ο Baraja ήταν υπέροχος. Έλεγχε το παιχνίδι με το παιχνίδι και ήταν ένας στρατηγός πολέμου στην καρδιά της μεσαίας γραμμής με την ψυχραιμία να το υποστηρίξει.

Η επίδοση του τον οδήγησε στην πρώτη κλήση του στη Διεθνή σκηνή με την Ισπανία, μια υπερήφανη στιγμή που ποτέ δεν την άφησε πίσω του. Έγινε βασικός στην ενδεκάδα της για τα επόμενα χρόνια και το στυλ του στη μεσαία γραμμή συνείσφερε ώστε να θέσει τα θεμέλια για την επιτυχημένη γενιά τα επόμενα χρόνια.

Η Valencia έδωσε ότι είχε τη σεζόν 2000/01 καταλήγοντας στην τρίτη θέση. Ίσως ο τίτλος του πρωταθλήματος να ήταν ένα βήμα πολύ μακρινό σε αυτό το στάδιο της αναπόφευκτης ανόδου της στην κορυφή. Παρά την σχετικά απογοητευτική εγχώρια διαδρομή της με βάση τους στόχους που έθεσε, οι Ευρωπαϊκές φιλοδοξίες στέκονταν ακόμα ζωντανές. Ξεπέρασε στο δρόμο όλη την Άγγλία στα πρόσωπα της Manchester United, της Leeds και της Arsenal. Μεταξύ σε αυτούς και τη δόξα έμενε μόνο το επιβλητικό καθήκον να ξεπεράσει τη Bayern Munich στο San Siro.

Κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού που προσωποποίησε όλο το άγχος και την αγωνία, ο Baraja έκανε ότι ήθελε φυσιολογικά με την υπέροχη συμβολή του και τις αποτελεσματικές επεμβάσεις του Pablo Aimar. Δυστυχώς όπως και στη περίπτωση του πρωταθλήματος, η χρονιά δεν τους ήθελε. Ο αγώνας πήγε στα πέναλτι και όπως συμβαίνει συχνά, οι Γερμανοί νίκησαν στο τέλος.

Ενδεχομένως να έκανε κάτι τέτοιο ζημιά στο Baraja και στη σταδιοδρομία του στη Valencia σε μια χρονιά απόγνωσης, χάνοντας στον πρώτο μεγάλο Ευρωπαϊκό τελικό στα πέναλτι και το δεύτερο σε ισάριθμες χρονιές για το σύλλογο του. Ωστόσο, ο χαρακτήρας του άνδρα και αυτής της ομάδας αποδείχθηκε αδυσώπητος στη χρονιά που επρόκειτο να ακολουθήσει. Ο Rafa Benítez διορίστηκε ως προπονητής του συλλόγου το καλοκαίρι του 2001. Έμελλε να είναι μια επανένωση με το Baraja μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη Valladolid όμως αυτή φορά είχε μια πολύ πιο απειλητική αίσθηση.

Ο Benítez κινήθηκε γρήγορα για να σφίξει την αμυντική του γραμμή και έβαλε ένα πεινασμένο David Albelda δίπλα στο σίγουρο Baraja. Οι δυο τους μετατράπηκαν σε ένα σεισμικό δίδυμο και θα χρειαζόταν κάτι ιδιαίτερο για να παραβιάσουν την κακία και την επιθετικότητα που επέβαλαν στον αντίπαλο. Αυτοί ήταν η ραχοκοκαλιά του σε μια ιστορική χρονιά για όλους στο Mestalla.

Ήταν το άκαμπτο αμυντικό μπλοκ στην ολοσχερώς συνεκτική μονάδα που ο Benitez είχε συγκεντρώσει. Αυτή η σταθερότητα και η βεβαιότητα οδήγησαν τη Valencia στο πρώτο της πρωτάθλημα ύστερα από 31 χρόνια, κάτι που επιτεύχθηκε με 75 γκολ υπέρ και 29 κατά στο σύνολο της σεζόν.

Ο Baraja είχε υποστεί τραυματισμούς καθ 'όλη τη διάρκεια της χρονιάς ωστόσο κατά την επιστροφή του σκόραρε επτά φορές σε μόλις 17 αγώνες, κλείνοντας όλες τις τρύπες της μεσαίας γραμμής και συνδέοντας έξυπνα με τον Aimar. Τα δύο του γκολ εναντίον της Espanyol αποδείχθηκαν κομβικά στη διαδρομή του πρωταθλήματος. Ήταν δύο γκολ που βοήθησαν να εξασφαλιστεί ο τίτλος. Ο Baraja συνέχισε με εκπληκτικό τρόπο να τερματίσει ως ο πρώτος σκόρερ της ομάδας εκείνη τη χρονιά.

Ήταν αναπόσπαστο μέρος της κυριαρχίας του συλλόγου στα χρόνια που ακολούθησαν και θεωρείται ευρέως ως ο πιο σημαντικός παίκτης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το 2004 σήκωσε το δεύτερο συνεχόμενο πρωτάθλημα και ήταν ο κρίσιμος παράγοντας στη κατάκτηση του κυπέλλου UEFA κόντρα στη Marseille. Η ικανότητά του να κατευθύνει το παιχνίδι από τη μεσαία γραμμή και η ποιότητα του τόσο στην επίθεση όσο και στην άμυνα τον έκαναν έναν από τους καλύτερους μέσους της Ευρώπης.

Παρόλο που διαδραμάτισε πιο απόμακρο ρόλο τα επόμενα χρόνια λόγω των διαφόρων τραυματισμών, πραγματοποίησε συνολικά 262 εμφανίσεις για το σύλλογο σκοράροντας 42 φορές. Εκτός από δύο πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο UEFA, πρόσθεσε το Copa del Rey και το Ευρωπαϊκό σούπερ καπ κατά τη διάρκεια της περιόδου του στην ακτή. Ο El Pipo αποφάσισε να αποσυρθεί κατά τη διάρκεια της δέκατης χρονιάς του στη Valencia.

Στις 16 Μαΐου του 2010 ο Baraja έδωσε το τελευταίο του παιχνίδι για ένα σύλλογο που είχε δει τα ψηλά και χαμηλά επίπεδα του απίστευτου ταξιδιού του. Αποχώρησε από τον αγωνιστικό χώρο μέσα σε ένα επίμονο χειροκρότημα και έναν βομβαρδισμό επαίνων και συγκίνησης. Επέστρεψε στο σύλλογο ως προπονητής ακαδημιών για μικρό χρονικό διάστημα το 2013.

Όπως λέει μια παλιά παροιμία το σπίτι είναι εκεί όπου βρίσκεται η καρδιά. Για τον Rubén Baraja το σπίτι μπορεί να είναι το Βαγιαδολίδ, αλλά ο μύθος και η κληρονομιά του θα συσχετίζονται για πάντα με το ρόλο που έπαιξε κατά τη διάρκεια της πιο παραγωγικής περιόδου του στη Valencia. Το Mestalla στη τελική έμελλε να είναι το πνευματικό του σπίτι.