Óscar Tabárez: Πώς ο "σοφός" χρησιμοποίησε την φιλοσοφία του για να επαναφέρει την Ουρουγουάη στο Παγκόσμιο χάρτη

Δημήτρης Βαρσάνης


Η Ουρουγουάη έχει παράγει πολλούς θρύλους από τότε που κατέκτησε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1930.

Ο κεντρικός αμυντικός José Nasazzi και ο επιθετικός Héctor Castro, τοποθετήθηκαν και οι δύο στους μεγάλους της Celeste. Η ομάδα που εξέπληξε τους πάντες στη Βραζιλία για να πάρει το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1950 έβαλε τον Juan Alberto Schiaffino και τον Alcides Ghiggia στην σφαίρα της αθανασίας. Τις τελευταίες δεκαετίες η χώρα έχει βγάλει μια σειρά από ταλέντα που αγωνίστηκαν σε μερικούς από τους κορυφαίους συλλόγους της Ευρώπης όπως οι Enzo Francescoli, Daniel Fonseca, Rubén Sosa, Diego Forlan, Edinson Cavani και Luis Suárez.

Ένας από τους μεγάλους του Oυρουγουανικού ποδοσφαίρου ωστόσο, είναι ένας πρώην αμυντικός με μια μέτρια καριέρα στο σπορ, ο οποίος πρόκειται να γινόταν ένας από τους καλύτερους προπονητές στο κόσμο. Ο Óscar Tabárez - ο οποίος αποσύρθηκε από το ποδόσφαιρο σε ηλικία 32 ετών - κατευθύνει την Ουρουγουάη για τέταρτη φορά σε τελικά του Παγκόσμιου Κυπέλλου αυτό το μήνα. Στη Ρωσία οι δύο φορές νικητές της διοργάνωσης ελπίζουν να φτάσουν μακριά ξεπερνώντας τις προσδοκίες τους και τη τέταρτη θέση του 2010.

Ήταν στην Ισπανία που ο Tabárez δημιούργησε ένα πνεύμα ανανέωσης γύρω από την Εθνική ομάδα. Ενώ αυτό το μικρό Έθνος των μόλις 3.5 εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι αναγκαστικά ανάμεσα στα φαβορί του τουρνουά, ο Tabárez - ο οποίος στην ηλικία των 71 ετών είναι ο γηραιότερος προπονητής στη Ρωσία - έχει φέρει και σταθερότητα όσο και ένα ισχυρό σύστημα ακαδημιών στο εκκολαπτόμενο πρόγραμμα της Εθνικής ομάδας. Ανανέωσε επίσης την έννοια του Garra Charrúa, ενός μοναδικού πνεύματος που υπογραμμίζει τη σημασία της αντοχής παράλληλα με την ικανότητα.

"Το να είσαι ικανός να συμμετέχεις με την εθνική ομάδα σε τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα είναι εκπληκτικό για μένα", δήλωσε ο Tabarez:"Πρώτον, είναι εκπληκτικό το πώς περνάει ο χρόνος. Όμως εκείνη τη στιγμή πάντα προσπάθησα να διατηρήσω μια θετική στάση. Όταν ξεκινήσαμε την ανοικοδόμηση αυτής της ομάδας το 2006, ο στόχος ήταν να αλλάξουμε τη σκέψη μας. Υπήρξαν πολλές εκπληκτικές αλλαγές στο ποδόσφαιρο σε όλο τον κόσμο, ειδικά όταν συγκρίνετε το 1990 με το 2018. Το ποδόσφαιρο δεν είναι το ίδιο. Ο κόσμος δεν είναι ο ίδιος. "

Ενώ η σταθερότητα και η νιότη μπορούν να βοηθήσουν οποιοδήποτε πρόγραμμα της Εθνικής ομάδας να ευδοκιμήσει, το Garra Charrúa είναι το μυστικό όπλο του Tabarez.  Κυριολεκτικά σημαίνει "δαγκώνω" και αυτό το χαρακτηριστικό φέρνει στο προσκήνιο τη νοοτροπία όπου οι παίκτες του Tabárez πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερη οργή και ένταση σε σύγκριση με εκείνη των αντιπάλων τους. Η αντίληψη του Garra δεν είναι καινούργια. Χρονολογείται εδώ και αιώνες και σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές εποχές.

Η φράση προέρχεται από τους Ινδιάνους Charrúa, μια ομάδα πολεμιστών που εξαφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Επιστρέφοντας στο ποδόσφαιρο και ανάμεσα στους γείτονες της Βραζιλίας, της Αργεντινής και τα τελευταία χρόνια της Χιλής, η Celeste έπρεπε πάντα να παλέψει σκληρότερα για να διατηρήσει την ισοτιμία.

"Ήμασταν γνωστοί για το βίαιο παιχνίδι μας είτε ήταν σωστό είτε όχι. Έχουμε ανταποκριθεί σε αυτό με τη δημιουργία μεγάλων ποδοσφαιριστών, "δήλωσε ο Tabárez. "Έχουμε δουλέψει σκληρά σε επίπεδο ακαδημιών και έχουμε μόνο πάνω από τρία εκατομμύρια κατοίκους. Όταν παράγεις ένα μεγάλο παίκτη στην Ουρουγουάη, ισούται με 20 στη Βραζιλία και δέκα στην Αργεντινή. Ως εκ τούτου έπρεπε να προσεγγίσουμε το παιχνίδι διαφορετικά σε σύγκριση με όλους τους άλλους. "

Προκύψαν πολλά παραδείγματα του Garra υπό την ηγεσία του Tabárez. Αυτή η διαρκή ποιότητα έχει επίσης φέρει μερικές από τις πιο αμφιλεγόμενες στιγμές του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Το χέρι του Luis Suárez πάνω στη γραμμή στο τελευταίο λεπτό της παράτασης στα προημιτελικά με την Γκάνα το 2010 τους βοήθησε να φτάσουν στα ημιτελικά - η καλύτερη πορεία τους σε Παγκόσμιο Κύπελλο από το 1970 - χάρη στη διαδικασία των πέναλτι. Τέσσερα χρόνια αργότερα και πάλι ο Suárez βρέθηκε στο επίκεντρο της καταιγίδας, όταν το δάγκωμα του στον ώμο του Giorgio Chiellini συνεισέφερε στον αποκλεισμό της Ιταλίας και στη πρόκριση της Ουρουγουάης στους “16”.

Το Garra Charrúa δεν περιορίζεται στον επιθετικό της Barcelona. Η φήμη της Ουρουγουάης έχει σφυρηλατηθεί με την πάροδο των χρόνων από κάτι που έγινε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986, δύο χρόνια πριν ο Tabárez αναλάβει την ομάδα κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας ως εκλέκτορας.

Πέρασαν μόλις 56 δευτερόλεπτα στον αγώνα της Ουρουγουάης εναντίον της Σκωτίας, όταν ο José Batista έλαβε τη κόκκινη κάρτα για ένα βίαιο τάκλιν του στο Gordon Strachan. Σε εκείνο το σημείο η Ουρουγουάη κέρδισε αυτή την περίφημη φήμη. Αυτή ήταν μια Ουρουγουάη που κατηφόρησε στο κυνικό ποδόσφαιρο. Με κάποιους τρόπους η Εθνική ομάδα αντικατοπτρίζει τη διάθεση και την πολιτική της χώρας εκείνης της εποχής.

Η Ουρουγουάη είχε περιβληθεί από το φασισμό - μια περίοδο που ξεκίνησε το 1973 όταν ανέλαβε το στρατιωτικό καθεστώς - και μόνο το 1984 η δημοκρατία επέστρεψε στο Έθνος της Νότιας Αμερικής. Ακόμα και η εμφάνιση ενός παίκτη όπως ο Francescoli και η κυριαρχία των Nacional και Peñarol δεν ήταν αρκετή για να επιστρέψει η Ουρουγουάη στην παλιά της δόξα. Αντ 'αυτού η ομάδα έπεσε κάτω από το προπονητή Omar Borrás (καθηγητής φυσικής αγωγής) με το βίαιο και σκληρό παιχνίδι του. Η Ουρουγουάη θα αποκλειστεί στο γύρο των “16” από τη γειτόνισσα της Αργεντινής.

Ο Tabárez προσλήφθηκε το 1988 και στο Copa America ένα χρόνο αργότερα - το πρώτο του σημαντικό τουρνουά - η Ουρουγουάη ηττήθηκε από την οικοδέσποινα Βραζιλία στο τελικό. Το αποτέλεσμα ωστόσο κρίθηκε θετικό μιας και η ομάδα άφησε έξω την Αργεντινή - την οποία κατεύθυνε τότε ο Diego Maradona - στη φάση των ομίλων.

Το επόμενο καλοκαίρι στο Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ιταλία, ο Tabárez κατεύθυνε την ομάδα στο γύρο των 16 μόνο για να αποκλειστεί από τη διοργανώτρια χώρα. Σε μεγάλο βαθμό θεωρήθηκε επιτυχημένος όμως αποχώρησε για μια καριέρα ως προπονητής σε συλλογικό επίπεδο. Τα ταξίδια του τον οδήγησαν στη Boca Juniors στην Αργεντινή, στην Ιταλία με τη Milan και τη Cagliari, την Real Oviedo στην Ισπανία και πίσω στην Αργεντινή με τη Velez Sarsfield και τη Boca. Το 2006 ο Tabárez επέστρεψε στην πρώτη του αγάπη και στη καθοδήγηση της Εθνικής ομάδας της Ουρουγουάης.

Ο Tabárez φέρνει τη δική του ιδεολογία στο σπορ ως προπονητής. Έχει αναβιώσει την Εθνική του ομάδα - ειδικά κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του τα τελευταία 12 χρόνια - με την ανοικοδόμηση του συστήματος ακαδημιών, αφότου η κορυφαία κατηγορία της χώρας δεν είναι αρκετά ανταγωνιστική ώστε να παράγει την ποιότητα που απαιτείται για να πετύχει Διεθνώς. Ενθάρρυνε τους ποδοσφαιριστές να πάνε στο εξωτερικό και να κερδίσουν χρόνο συμμετοχής με τους Ευρωπαϊκούς συλλόγους.

Ως προπονητής της Under 20 το 1983 η Ουρουγουάη κατέλαβε το χρυσό μετάλλιο στους Παναμερικανούς Αγώνες για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ενέπνευσε την αξία της καλλιέργειας ποδοσφαιριστών από νεαρή ηλικία. Η Under 20 της Ουρουγουάης τα έχει καταφέρει καλύτερα τα τελευταία χρόνια (χάρη και σε ένα δίκτυο σκάουτερ που ο Tabárez έθεσε σε εφαρμογή) δίνοντάς του μια μεγαλύτερη πισίνα παικτών για να χρησιμοποιήσει.

Μια άλλη σημαντική ανακάλυψη ήρθε στο Copa América του 2011 στην Αργεντινή. Η Ουρουγουάη σήκωσε τον τίτλο διαλύοντας την Παραγουάη με 3-0 στον τελικό. Αυτό ήταν το τουρνουά όπου η Ουρουγουάη έλαβε επίσης το βραβείο Fair Play. Για τον Tabárez ήταν άλλο ένα σημάδι ότι το έργο του είχε αποφέρει αποτελέσματα και ότι το Garra κρίθηκε ισορροπημένο.

Για έναν άνθρωπο που μεγάλωσε παίζοντας το σπορ στους δρόμους, ο Tabárez κατανόησε τον σύγχρονο κόσμο του ποδοσφαίρου, όπου οι ποδοσφαιριστές καλλιεργούνται ενώ είναι ακόμα παιδιά και εκπαιδεύονται να είναι πρωταθλητές στα εφηβικά τους χρόνια. Εξαιρώντας τους Diego Godín, Maxi Pereira και Cristian Rodríguez, όλοι οι ποδοσφαιριστές στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 πήραν τις συμμετοχές τους στην ανδρική ομάδα κάτω από τον Tabárez. Ως αποτέλεσμα έγινε ο “νονός” τους. Αξιοσέβαστος από τους παίκτες του, ο Tabárez τους ενθάρρυνε να διαβάζουν βιβλία αντί να παίζουν παιχνίδια στα κινητά τους και είχε μια βιβλιοθήκη που χτίστηκε στο Εθνικό εκπαιδευτικό κέντρο της Ουρουγουάης λίγο έξω από το Μοντεβιδέο.

"Η ηλικία δεν έχει καμία σχέση με το να είσαι σπουδαίος προπονητής", δήλωσε ο Godín. "Είμαστε μαζί πολύ καιρό. Έχουμε μια σύνδεση. Έχουμε πολύ σεβασμό για τον El Maestro και μαθαίνουμε από αυτόν κάθε μέρα. "

Πράγματι, ο Tabárez δεν είναι μόνο προπονητής. Είναι ένας ακαδημαϊκός - ένας εκπαιδευμένος καθηγητής ιστορίας - και εύστοχα πήρε το παρατσούκλι “El Maestro” και για τον χρόνο του στις τάξεις. Το μεσαίο του όνομα μπορεί να εμπνευστεί από τον George Washington, τον Αμερικανό στρατηγό που έγινε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας αλλά ο θαυμασμός του Tabárez πηγαίνει στο κομμουνιστή επαναστάτη Che Guevara. Το σύνθημα του Che ότι «πρέπει να σκληρύνεις τον εαυτό σου χωρίς ποτέ να χάσεις τη τρυφερότητα σου» κρέμεται στο σπίτι του στο Μοντεβιδέο. Ο Tabarez μάλιστα ονόμασε την κόρη του Tania λόγω μία από τις γυναίκες του Che.

Ερωτηθείς για τη διάθεση μεταξύ των παικτών αφού η Ουρουγουάη ηττήθηκε από την Κόστα Ρίκα 3-1 στον εναρκτήριο αγώνα του Παγκοσμίου κυπέλλου στη Βραζιλία, ο Tabarez δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Το κίνητρο είναι μια εσωτερική διαδικασία και συνδέεται με την ανάγκη που οι άνθρωποι αισθάνονται να κάνουν κάποια πράγματα. "

Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα του πώς μια συνάντηση με τους δημοσιογράφους μπορεί να μετατραπεί σε μια συζήτηση στην τάξη. Ο Tabarez αναφέρει συχνά τα στατιστικά στοιχεία στους δημοσιογράφους από την πορεία της ομάδας του έως τα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2010: σε κάθε αναμέτρηση οι αντίπαλοί τους μετρούσαν περισσότερη κατοχή, αλλά η Ουρουγουάη κατέγραψε περισσότερες φάσεις για γκολ.

Πράγματι, η νίκη κόντρα στις πιθανότητες δεν είναι κάτι καινούργιο για τον Tabárez. Υποτίθεται ότι δεν θα βρισκόταν στη Ρωσία για να καθοδηγήσει την ομάδα και αναμενόταν να παραιτηθεί πριν από δύο χρόνια αφού διαγνώστηκε με το σύνδρομο Guillain-Barré, μια νευρολογική ασθένεια που εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Δυσκολευόταν να κινηθεί και χρειάζεται έναν περιπατητή - και μερικές φορές ακόμη και μια αναπηρική καρέκλα - για να περπατήσει. Αντ 'αυτού επέμενε, λέγοντας ότι τίποτα δεν θα τον κρατούσε από το να κάνει αυτό που αγαπάει περισσότερο.

Ακόμη και όταν πρόκειται να εξηγήσει πού θέλει να φτάσει η Ουρουγουάη στο μέλλον, ο Tabarez - τα λόγια του που μετριούνται - δεν μπορεί παρά να απαντήσει ως καθηγητής ιστορίας  θέτοντας την τύχη της τρέχουσας ομάδας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο: «Η Ουρουγουάη αποτελούσε δύναμη. Κατακτήσαμε δύο Παγκόσμια Κύπελλα και διατηρούσε ένα αήττητο από εκείνο το τουρνουά έως του 1954 μέχρι να χάσει από την Ουγγαρία στην Ελβετία. Μετά το 1950 σημάδεψε το τέλος μιας γενιάς. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να εργαστούμε σκληρά τα επόμενα χρόνια. "

Σε αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο ο Tabárez κάνει αυτό που αγαπάει περισσότερο. Αυτή είναι μια ομάδα που εκτιμά μια ισχυρή άμυνα, χρησιμοποιώντας ένα δημιουργικό μέσο για να μετακινεί την μπάλα στον Edinson Cavani και στο Suárez. Όλα μοιάζουν πολύ απλά όμως αυτό το μείγμα φινέτσας και σωματικότητας κάνει μια ομάδα που είναι δύσκολο να νικηθεί. Ενάντια στην Αίγυπτο στον εναρκτήριο αγώνα του Παγκοσμίου Κυπέλλου η Ουρουγουάη κυριάρχησε όμως δυσκολεύτηκε. Χρειάστηκαν ένα γκολ στο 90’ από τον José Giménez για να πάρει τη νίκη με 1-0. Το Garra Charrúa εκδηλώθηκε και πάλι για να το δει ο κόσμος.

Ο Giménez - ένας κεντρικός αμυντικός - είναι επίσης ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς η εστίαση του Tabárez σε νέους παίκτες βοήθησε να τροφοδοτήσει την ανδρική ομάδα. Ο άνδρας της Atletico Madrid αγωνίστηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο Under 20 το 2013 βοηθώντας την Ουρουγουάη να τερματίσει ως φιναλίστ στη Γαλλία. Πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην ανδρική ομάδα εκείνη τη χρονιά και δεν κοίταξε ποτέ πίσω και τώρα συμμετέχει στο δεύτερο του Παγκόσμιο κύπελλο.

"Το κλειδί είναι να παίξουμε σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα. Είναι δύσκολο να το πετύχεις αυτό, όμως όχι αδύνατο. Αυτό το καταφέραμε”, δήλωσε ο Tabarez:"Να φτάσουμε εκεί που είμαστε τώρα είναι πολύ σημαντικό. Τώρα που είμαστε εδώ, θέλουμε να επωφεληθούμε αυτής της ευκαιρίας. Θέλουμε να κάνουμε σημαντικά πράγματα. Είμαι βέβαιος ότι με την ομάδα που έχουμε, μπορούμε να τα πάμε καλά. "

Με τον Óscar Tabárez στο τιμόνι οτιδήποτε είναι δυνατό.