Carlos Queiroz: Ο άνθρωπος ενός Έθνους

Δημήτρης Βαρσάνης

Το όνομα του Carlos Queiroz προκαλεί διαφορετικά συναισθήματα στο μυαλό των οπαδών των συλλόγων και των χωρών που έχει προπονήσει ή διαχειριστεί όλα αυτά τα χρόνια. 

Οι οπαδοί της Εθνικής Πορτογαλίας σε γενικές γραμμές τον βλέπουν με περιφρόνηση για τις ασταθείς εμφανίσεις του και την εκφοβιστική συμπεριφορά του. Οι οπαδοί της Real Madrid θεωρούν τη σύντομη περίοδο του στο Bernabeu μια αποτυχία μετά από μια μελαγχολική πορεία αποτελεσμάτων που τερμάτισαν τέταρτοι στην La Liga, ενώ οι οπαδοί της Manchester United είδαν γενικά το χρόνο του ως βοηθός προπονητή στο σύλλογο με εκτίμηση μιας και ο Sir Alex Ferguson τον είχε “δεξί χέρι” για αρκετά χρόνια.

Ωστόσο για τους υποστηρικτές της Εθνικής ομάδας του Ιράν είναι ένας σωτήρας. Από τότε που η Επανάσταση του 1979 σταμάτησε γρήγορα τη μακρά κυριαρχία του Ιράν στην Ασία, η Εθνική ομάδα έχει γευτεί λίγες φορές την επιστροφή της στις παλιές δόξες.

Παρά το γεγονός ότι η θητεία του στο πάγκο δεν έχει αποφέρει ακόμη κανένα Διεθνές τρόπαιο (ανέλαβε πριν από έξι χρόνια τον Απρίλιο του 2011) η Team Melli έχει δει μια αξιοσημείωτη αλλαγή στο στιλ παιχνιδιού της. Τη μεγαλύτερη επιβράβευση που κέρδισε ήταν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και στην φάση των Ομίλων στον αγώνα εναντίον της Αργεντινής, όταν μόνο μια στιγμή ιδιοφυΐας του Lionel Messi στο 91’ έσπασε το αδιέξοδο του ΙρΆΝ

Συνδυάζοντας το φλογερό πάθος κατά τη διάρκεια και μετά τους αγώνες και τις πολλές συναντήσεις του με τους προπονητές όλων των ομάδων του Ιράν, η ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Ιράν ή και οι αντίπαλοι προπονητές των Εθνικών ομάδων αποτυπώνουν το θερμόαιμο Πορτογάλο με την ιδιότητά του ως «ένας από εμάς» μεταξύ των οπαδών της Team Melli.

Με το Ιράν να θεωρείται από πολλούς σε όλο τον κόσμο ως ένα απόκληρο κράτος μετά την επανάσταση του 1979, είναι σπάνιο να δούμε έναν εκτός του Ιράν - πέρα από έναν αρχαίο ιστορικό - να κουβαλά πάρα πολύ ενθουσιασμό για το έθνος. Ερχόμενος σε ένα πληθυσμό με μεγάλη εθνική υπερηφάνεια αλλά και με επιθυμία να διαφοροποιηθεί από το εξοστρακισμένο κυβερνών καθεστώς, ο γεννημένος - στη Μοζαμβίκη - προπονητής προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία στη χώρα τους να γράφονται στις εφημερίδες όλου του κόσμου για θετικούς λόγους.

Η πρώτη και σημαντικότερη αλλαγή του ήταν μια χονδρική προσαρμογή της στρατηγικής φιλοσοφίας της Εθνικής ομάδας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του έχει διαμορφώσει μια εξαιρετικά πειθαρχημένη μονάδα σε σύγκριση με την ανεπάρκεια που διακατεχόταν παλαιότερα, η οποία συχνά αναζητούσε τις ικανότητες των ταλαντούχων αποστατών όπως ο Ali Karimi και όχι μια συνεκτική ομαδική εργασία. Αυτό έχει επιφέρει μια σειρά από αποτελέσματα που περιλαμβάνουν 32 επίσημα παιχνίδια εναντίον ομάδων από την Ασία χωρίς να κάνει ήττα, χωρίς να δεχτεί γκολ κατά τη διάρκεια των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου στον όμιλο τους, σε συνδυασμό με την προοπτική της πρόωρης πρόκρισης την επόμενη χρονιά στη Ρωσία.

Ακόμα έχει γίνει ο εφιάλτης της Νότιας Κορέας με τέσσερις συνεχόμενες νίκες με 1-0 από το 2012 και κατατάσσεται πλέον στην 28η θέση από τον Απρίλιο του 2017 στη κατάταξη της FIFA κατάταξη, με την Νότιο Κορέα να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών της Ασίας και τη 43η συνολικά.

Η φόρμα του Ιράν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη δεδομένου ότι έχει λιγότερους παίκτες που αγωνίζονται στα κορυφαία πρωταθλήματα της Ευρώπης σε σχέση με τις άλλες ανταγωνιστικές δυνάμεις της Ηπείρου της (Ιαπωνία, Νότιος Κορέα και Αυστραλία). Πράγματι, ο αριθμός των παικτών που ξεχωρίζουν στην ομάδα εμφανίζεται σημαντικά λιγότερος από τους προηγούμενους της Team Melli. Η αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι o 22χρονος επιθετικός Sardar Azmoun που αγωνίζεται στη Ρωσία και ο οποίος έχει στρέψει όλα τα μάτια πάνω του αυτή τη σεζόν με τα τέρματα του στο Champions League εναντίον της Bayern Munich, της Atletico Madrid και του Ajax. Παρ 'όλα αυτά ο μέσος οπαδός του ποδοσφαίρου θα δυσκολευτεί να βρει έναν μόνο παίκτη της στην ενδεκάδα.

Το σύμβολο της εθνικής ομάδας έχει μετονομαστεί από τα “Περσικά Λιοντάρια” στην Ιρανική (ασιατική) τσίτα. Αυτό έγινε για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για αυτό το απειλούμενο είδος με μόνο 50 να απομένουν στην άγρια ​​φύση σήμερα. Η Εθνική ομάδα το αντικατοπτρίζει αυτό το πράγμα παίζοντας με την ένταση και το πάθος μιας ομάδα η οποία βρίσκεται συνεχώς υπό απειλή.

Αυτό καθοδηγεί τον Queiroz ο οποίος έχει χρησιμοποιήσει την νοοτροπία της πολιορκίας στα Mind Games που ανταγωνίζονται ακόμη και εκείνα του συμπατριώτη του José Mourinho. Κανείς δεν είναι απαραίτητος: ακόμη και οι παίκτες του στερεού αμυντικού πυρήνα της ομάδας είναι εναλλάσιμοι (μόνο δύο παίκτες έχουν εμφανιστεί στους τελευταίους έξι προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου) αλλά η ίδια η μονάδα παραμένει σταθερή.

Ένας αριθμός διαφορετικών σχηματισμών έχουν εφαρμοστεί από παιχνίδι σε παιχνίδι. Από το 4-2-3-1 στην ομαλή μετάβαση του 4-1-4-1 και στο 4-1-3-2 με τις πρόσφατες εκτός έδρας αναμετρήσεις και μέρος αυτής της τακτικής ευελιξίας προέκυψε από το έργο του έμπειρου προσωπικού που φέρει μαζί του ο Queiroz

Ο βοηθός του με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο και πρώην μέσος της Εθνικής Πορτογαλίας Oceano και ο προπονητής φυσικής κατάστασης Diego Giacchino έπρεπε να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, μαζί με τον Αμερικανό προπονητή τερματοφυλάκων Dan Gaspar ο οποίος έχει δουλέψει με τους νέους τερματοφύλακες στα προπονητικά κέντρα του Ιράν για την ενίσχυση των τεχνικών δεξιοτήτων τους και την αυτοπεποίθηση τους στον αέρα.

Ο Queiroz δεν φοβήθηκε να πάρει ούτε μη δημοφιλείς αποφάσεις και φαίνεται να έχει δικαιωθεί μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα με το πέρασμα του χρόνου. Φέρνοντας σε δράση την Iρανική Διασπορά έχει φέρει ήδη κέρδη, πιο εμφανώς το Γερμανοιρανό Ashkan Dejagah και τον Ολλανδοιρανό Reza Ghoochannejhad που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014. Το πιο σημαντικό; η πόρτα είναι πλέον ανοικτή για τους Ιρανούς και τους μισούς Ιρανούς σε όλο τον κόσμο για να ακολουθήσουν τα χνάρια αυτών των δύο που αναμένεται να κληθούν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018.

Οι αμφιλεγόμενες αποφάσεις του εξόρισαν τον έμπειρο τερματοφύλακα Mehdi Rahmati από την εθνική ομάδα πριν από πέντε χρόνια αφότου αμφισβήτησε τις αρχές του Queiroz. Μια απόφαση που έγινε περισσότερο σεβαστή με την πάροδο του χρόνου με την ανάπτυξη της αμυντικής μονάδας του Ιράν και μια σειρά από ταλαντούχους νέους Ιρανούς τερματοφύλακες όπως ο τρέχων βασικός τερματοφύλακας του Alireza Beiranvand. Αυτό έγινε για να υπογραμμιστεί η πρωταρχική φιλοσοφία του Queiroz για το Ιράν, μια ομάδα που χρειάζεται διαταγές.

Αφήνοντας έξω το ταλαντούχο αλλά και ελαφρύ “δεκάρι” του Mohammad Reza Khalatbari από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 όπως και το μελλοντικό αστέρι Sardar Azmoun φάνηκαν παράξενες αποφάσεις εκείνη την εποχή. Ο δεύτερος μοιάζει να αναπαραγάγει μια πείνα που έχει φτάσει το παιχνίδι του σε νέα επίπεδα μιας και έχει γίνει αστέρι της Εθνικής του ομάδας μέσα σε δύο χρόνια.

Τον τελευταίο καιρό ο Queiroz εισήγαγε επίσης μια σειρά από νεότερους παίκτες στην Εθνική ομάδα και ο μέσος όρος ηλικίας έπεσε κάτω από τα 25 έτη. Όλοι αυτοί οι νέοι μοιράζονται ένα πάθος και μια αποφασιστικότητα στον αγωνιστικό χώρο που συχνά ξεφεύγει από τις προηγούμενες γενιές. Από αυτή τη κληρονομιά εκείνο το αστέρι που λάμπει πιο φωτεινά από τα περισσότερα είναι ο αριστερός μπακ - χαφ της Terek Grozny Milad Mohammadi.

Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι πώς λειτούργησε θετικά η δουλειά του στο Ιράν όταν φαινομενικά απέτυχε στη Real Madrid και στην Πορτογαλία; μια κρίσιμη απάντηση θα επικεντρωθεί στο “εγώ” και δηλώνει ότι είναι ένας άνθρωπος που χρειάζεται το πλήρη έλεγχο, το οποίο καθίσταται πολύ δύσκολο όταν είναι να διαχειριστεί αστέρια όπως ο Ronaldo, ο Zidane και ο Figo στη Real Madrid ή ο Cristiano Ronaldo στην Πορτογαλία.

Μια απάντηση - έκπληξη θα επικεντρωθεί στο γεγονός ότι ο Queiroz ευδοκιμεί στην ανάπτυξη ενός έργου και είναι λιγότερο κατάλληλος για τον έλεγχο και την καλλιέργεια του τελικού προϊόντος. Ίσως αυτό είναι το γνώρισμα που ο Sir Alex Ferguson το αναγνώρισε νωρίς. Ο Queiroz βοήθησε ως μέντορας τον Cristiano Ronaldo στην πρώτη του σεζόν στη Manchester United όταν ήταν ένα ακατέργαστο ταλέντο και απέχει πολύ από όταν έγινε ένα τελικό προϊόν, όταν παίκτης και προπονητής λογομάχησαν μετά την ήττα στο δεύτερο γύρο του Παγκοσμίου κυπέλλου από την Ισπανία.

Η πιθανότητα να συνεργαστεί με οποιοδήποτε “εγώ” από την Εθνική ομάδα του Ιράν καθαρίστηκε νωρίς και ήταν πάντα μια δελεαστική πρόταση για τον Queiroz. Το Ιράν έχει πληθυσμό 80 εκατομμυρίων ανθρώπων στην οποία το πάθος για το ποδόσφαιρο για πρώτη φορά εισχώρησε τον 19ο αιώνα από τους Βρετανούς κατοίκους της αρχαίας πόλης του Ισφαχάν, που έπαιξε η ομάδα των Εθνοτικών Αρμενίων και στη συνέχεια οχυρώθηκε από τους Βρετανούς ναύτες για να φέρουν το άθλημα στις Νότιες πόλεις του Έθνους κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα.

Υπάρχει επίσης μια μεγάλη διασπορά των Ιρανών μεταναστών σε όλη την Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, κυρίως μορφωμένοι αλλά και τρελαμένοι με το ποδόσφαιρο που εγκατέλειψαν τη χώρα μετά την επανάσταση του 1979. Οι δεξιότητες της εγχώριας δεξαμενής ταλέντων σε μεγάλο βαθμό διαμορφώθηκαν μέσα από τις δεκαετίες του Gol Koochik. Το ποδόσφαιρο δρόμου που παιζόταν συχνά στους επικίνδυνους δρόμους του Ιράν με μια πλαστική μπάλα και μικροσκοπικές εστίες. Αυτό τονίζει τις δεξιότητες της ντρίμπλα, της πρόβλεψης και της ακρίβειας.

Για τις λεγεώνες των οπαδών του Ιράν στο εσωτερικό της χώρας καθώς και εκείνες της πρώτης και δεύτερης γενιάς που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά και στην Ευρώπη, το πάθος του Carlos Queiroz ήταν το χαρακτηριστικό που έχει λιώσει ακόμα και τις πιο παγωμένες Ιρανικές καρδιές. Από την Ολύμπια γροθιά του στο τελευταίο αγώνα των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2013 εναντίον της Νοτίου Κορέας, στα συναισθήματα με τα οποία μεταφέρει στις συνεντεύξεις Τύπου του και στις δηλώσεις του οι οπαδοί έχουν εκτιμήσει ότι δεν είναι στη χώρα τους μόνο για να συλλέξει μια βαριά επιταγή.

Βέβαια απείλησε να παραιτηθεί σε πολλές περιπτώσεις από την Εθνική ομάδα με τους λόγους να κυμαίνονται από διαφορές στο συμβόλαιο του μέχρι την ανάμιξη της Ομοσπονδίας ποδοσφαίρου. Το άνοιγμα από τη Νότια Αφρική όπου και παραμένει πολυπόθητος στόχος για να ανακτήσει το ρόλο του ως προπονητής των “Bafana Bafana” (τους προπόνησε επίσης τη περίοδο 2000 - 2002) είναι φαινομενικά πάντα παρόν.

Ωστόσο πολλοί Ιρανοί ελπίζουν ότι θα μείνει μέχρι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 και μετέπειτα και η Εθνική τους ομάδα να φτάσει επιτέλους έως το δεύτερο γύρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου.