Boavista: Όταν για μια στιγμή το "Big 3" έγινε "Big 4" στη Πορτογαλία

Δημήτρης  Βαρσάνης

“Το πήραμε επειδή ήμασταν οι καλύτεροι " δήλωσε ο περιχαρής προπονητής Jaime Pacheco μετά την νίκη της Boavista επί της Aves με 3-0 στις 5 Μαΐου του 2001, που εξασφάλισε στην ομάδα του το πρώτο πρωτάθλημα στην ιστορία της.

Στις περισσότερες χώρες και στα περισσότερα πρωταθλήματα μια τέτοια δήλωση δεν θα είχε το ίδιο βάρος όσο στην Πορτογαλία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από τη δημιουργία της Primeira Liga το 1934 μόνο πέντε ομάδες κατέκτησαν το πρωτάθλημα. Καθ 'όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης ένας από το “Big Three” (Benfica, Sporting Lisbon και Porto) σηκώνει σε σταθερή βάση το τίτλο.

Στην πραγματικότητα πριν από την Boavista, η τελευταία ομάδα - πέρα από αυτές τις τρεις - που κατέκτησε το πρωτάθλημα ήταν η Belenenses το πολύ μακρινό 1946. Η ομάδα του Οπόρτο επωφελήθηκε από τη μεταπολεμική κόπαση των τριών μεγάλων για να αρπάξει το πρωτάθλημα. Όμως από εκεί και έπειτα ά οι παραδοσιακές δυνάμεις πάντα το έπαιρναν. Δεν έχασαν καθόλου τη πρώτη θέση στον υπόλοιπο 20ό αιώνα.

Η μεγαλύτερη οπαδική υποστήριξή, τα μεγαλύτερα γήπεδα, οι καλύτερες εγκαταστάσεις και η γενική ανώτερη οικονομική δύναμη καθιστούσαν σχεδόν αδύνατο για τους άλλους συλλόγους να ξεκινήσουν κάθε είδους βιώσιμη πρόκληση που θα μπορούσε να σπάσει την κυριαρχία τους. Το επίτευγμα της Boavista είναι ιστορικό, όχι μόνο λόγω της σπανιότητάς του αλλά και επειδή στην Πορτογαλία το χάσμα μεταξύ του καλύτερου και των υπολοίπων είναι ευρύτερο και βαθύτερο σε σχέση με οποιοδήποτε άλλου πρωταθλήματος στον κόσμο. Η Boavista δεν σκαρφάλωσε μόνο σε ένα βουνό όταν κατέκτησε το πρωτάθλημα το 2001. Πήδηξε ένα φαράγγι και στη συνέχεια σκαρφάλωσε σε ένα βουνό.

Πριν κατακτήσει τον τίτλο το 2001 η Boavista ήταν πιο διάσημη για την ιδιόμορφη φανέλα της σε σχήμα σκακιέρας, από την οποία πήρε το ψευδώνυμο Axadrezados (Καρό). Στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ο σύλλογος ήταν κολλημένος στη σκοτεινή και εκτεταμένη σκιά της περίφημης γειτόνισσας της Porto. Πέρα από αυτό, είχε τη φήμη ότι ήταν κάτι σαν σκαλοπάτι και μια βοηθητική ακαδημία στους τρεις μεγάλους του πρωταθλήματος. Συχνά τους καλύτερους παίκτες της ή τα αναδυόμενα αστέρια της τα έπαιρναν οι μεγαλύτεροι σύλλογοι: ο Jimmy Floyd Hasselbaink και ο Nuno Gomes είναι μερικά παραδείγματα παικτών που θα συνεχίσουν να έχουν εξέχουσα καριέρα μετά το χρόνο τους στο Estádio do Bessa.

Όπως και με τις περισσότερες ιστορίες σαν αυτή η Boavista αρχίζει με έναν εκκεντρικό και φιλόδοξο πρόεδρο. Το 1997 ο João Eduardo de Loureiro (προηγουμένως γνωστός για το ρόλο του τραγουδιστή σε μια ποπ μπάντας) πήρε τον έλεγχο του συλλόγου από τον συνταξιούχο πατέρα του Valentim. Ο πατέρας του - ένας πρώην στρατιώτης που ήταν περισσότερο ένας πρόεδρος της παλιάς σχολής - είχε κάνει μια άψογη δουλειά μετατρέποντας τη Boavista σε στυλοβάτη του πρωταθλήματος, αλλά κάτω από τη θητεία του ο σύλλογος πάντα αποτύγχανε στην τελευταία του φιλοδοξία να στρέψει το “Big Three” σε “Big Four”.

Ο ενθουσιώδης νεαρός Loureiro πρόθυμος να πετύχει κάτι που δεν κατάφερε ο πατέρας του, άρχισε αμέσως να τραβά το σύλλογο μέχρι τη διεκδίκηση του πρωταθλήματος και να ανατρέψει το στάτους του. Ένα από τα πρώτα του βήματα ήταν να διορίσει τον πρώην μέσο της Porto και αρχηγό της Πορτογαλίας Jaime Pacheco ως προπονητή. Ο ανθεκτικός Pacheco ανέλαβε τον Δεκέμβριο της σεζόν 1997/98 με τη φήμη ως ένας πολλά υποσχόμενος νεαρός προπονητής, του οποίου ο χαρακτήρας τον έκανε να έχει εξαιρετικό κίνητρο και επίσης θα μπορούσε να πάρει το καλύτερο από υποτιμημένους ή με χαμηλή απόδοση παίκτες. Φανταστείτε έναν Πορτογάλο Tony Pulis τόσο στην εμφάνιση όσο και στην προσωπικότητα.

Κληρονόμησε μια ομάδα σε κακή κατάσταση. Η κατάκτηση του κυπέλλου Πορτογαλίας το 1997 σήμαινε ότι πολλοί από τους καλύτερους παίκτες της ομάδας έφυγαν. Ειδικότερα οι απώλειες του Βολιβιανού μέσου Erwin Sánchez (με το παρατσούκλι «Platini» λόγω του παρόμοιου στυλ παιχνιδιού με τον Γάλλου μύθου) στη Benfica και του πρώτου σκόρερ της προηγούμενης σεζόν Jimmy Floyd Hasselbaink στην Leeds την επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό.

Ωστόσο το ρόστερ ήταν επίσης γεμάτο από καινούργια εγχώρια ταλέντα και τρεις μεγάλες απορρίψεις με πολλά να αποδείξουν όπως ο τερματοφύλακας Ricardo (ένα όνομα όχι τόσο αγαπητό για τους Άγγλους), ο κεντρικός αμυντικός και μελλοντικός νικητής του Champions League Pedro Emmanuel και οι μέσοι Rui Bento Και Jorge Couto.

Ο Pacheco κατάφερε να παρακινήσει τους χαμηλούς σε επίδοση παίκτες του ρόστερ και να περάσει μια πειθαρχία στην ομάδα που της έλειπε κατά τη διάρκεια μιας σεζόν. Μια δυναμική και εργατική ομάδα ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της ποδοσφαιρικής φιλοσοφίας του Pacheco και διαδραμάτισε έναν ισχυρό ρόλο στο να φέρει επιτυχίες στο Estádio do Bessa. Κατά καιρούς ο Pacheco συγκρίθηκε με έναν λογαχό και χρησιμοποίησε όλες τις οργανωτικές ικανότητές του για να μετατρέψει τη Boavista σε έναν από τους μεγαλύτερους “μαραθωνοδρόμους” στην Ευρώπη. Ο ίδιος ο Fabio Capello δήλωσε χαρακτηριστικά για εκείνη την ομάδα: "Κανένας άλλος σύλλογος στην Ευρώπη δεν τρέχει τόσο πολύ".

Η σεζόν 1998/99 ήταν η πρώτη γεμάτη χρονιά του Pacheco και ήταν η πρώτη φορά που η Boavista έδωσε ένα χτύπημα στους τρεις μεγάλους. Ο θρύλος του κλαμπ Sánchez επέστρεψε μετά από μια ανεπιτυχής περίοδο στη Benfica και αμέσως εγκαταστάθηκε στον αγαπημένο ρόλο του στη κεντρική γραμμή. Τακτικώς ο Pacheco άλλαζε τους σχηματισμούς μεταξύ του 4-4-2 και του 4-3-3. Ακόμα εφάρμοσε ένα στυλ το οποίο παρόλο που βασίζεται στη ταχύτητα, στην ενέργεια και στην αντοχή, επέτρεψε επίσης να αρέσει σε παίκτες όπως ο Sánchez και ο εξτρέμ Martelinho για να αποδώσουν.

Οι Pacheco και Sanchez ενέπνευσαν τη Boavista στο να τερματίσει πίσω από τη γειτονική της αντίπαλο Porto, καθώς επωφελήθηκε από τη πτώση της Sporting και της Benfica. Οι επιτυχίες εκείνης της σεζόν σήμαιναν ότι η Boavista θα έμπαινε στο τρίτο προκριματικό γύρο του Champions League την επόμενη σεζόν.

Η σεζόν 1999/2000 είδε μια πτώση για την ομάδα του Οπόρτο μιας και οι πρόσθετες απαιτήσεις του Champions League σήμαινε ότι δεν ήταν σε θέση να πετύχει τις εγχώριες δραστηριότητες της προηγούμενης σεζόν. Αυτό σε συνδυασμό με την αναζωπύρωση των ομάδων της Λισαβόνας σήμαινε ότι η Boavista θα τερμάτιζε στην τέταρτη θέση εκείνη τη χρονιά, και πάλι στη σκιά των τριών μεγάλων.

Στο ευρωπαϊκό μέτωπο η ομάδα επίσης δυσκολεύτηκε να εντυπωσιάσει. Αρχικά κατάφερε να περάσει στη φάση των ομίλων χάρη στο αξιοσημείωτο συνολικό σκορ με 6-3 απέναντι στη Brøndby. Στον όμιλο της κληρώθηκε με τις Feyenoord, Rosenberg και Borussia Dortmund όμως η Boavista δεν κατάφερε να αντεπεξέλθει στο παραπάνω βήμα της στην τάξη.

Στο πρώτο της παιχνίδι με τη Rosenborg ηττήθηκε με 3-0 εντός έδρας και δεν κατάφερε να κερδίσει κανένα αγώνα μέχρι το 1-0 επί της Dortmund στη τελευταία της υποχρέωση. Ενώ υπήρχε απογοήτευση στην Boavista, ο Pacheco γνώριζε τώρα τις προκλήσεις ενός κορυφαίου Ευρωπαϊκού ομίλου. Εκείνη η χρονιά ήταν μια σημαντική καμπύλη μάθησης και αναμφισβήτητα η εμπειρία που αποκτήθηκε ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την επικείμενη σεζόν.

Η σεζόν 2000/01 ήταν το peak τους. Ήταν η χρονιά κατά την οποία η Boavista αποδεσμεύτηκε από τους υπόλοιπους για να γίνει η καλύτερη από τους καλύτερους. Ήταν μια σκληρή μάχη και η Porto τους πίεσε σε όλη τη διαδρομή της με το πρωτάθλημα να ξεκαθαρίζεται στη προτελευταία αγωνιστική, πράγμα που σήμαινε ότι θα γλίτωνε το αποφασιστικό παιχνίδι για το τίτλο στο ντέρμπι του Οπόρτο. Κατά τη διάρκεια της σεζόν οι “καρώ” στιγματίστηκαν για την ισορροπημένη τακτική τους προσέγγιση. Ο Pacheco διατήρησε την πίστη στα συστήματα που είχε εγκαταστήσει στις προηγούμενες χρονιές και μάλιστα ξεπληρώθηκε.

Μέχρι το τέλος της σεζόν η Boavista είχε δεχτεί τα λιγότερα τέρματα από οποιαδήποτε άλλη ομάδα (21). Ούτε όμως και στην επίθεση τα πήγε χειρότερα βάζοντας 63 γκολ βγαίνοντας δεύτερη πίσω μόνο από τη Porto. Ακόμη πιο αξιοσημείωτο ήταν το γεγονός ότι τα περισσότεροι από τα τέρματα τους προήλθαν από μια ποικιλία διαφορετικών ποδοσφαιριστών. Ο πρώτος σκόρερ εκείνης της χρονιάς ήταν ο επιθετικός Duda με μόλις 11 τέρματα.

Εν τέλει το πρωτάθλημα κρίθηκε στη προτελευταία αγωνιστική καθώς η περίφημη νίκη επί της Aves σήμαινε ότι η Porto δεν θα μπορούσε να καλύψει το χάσμα των τεσσάρων βαθμών από τη Boavista. Η Porto επικράτησε της Boavista με 3-0 στο τελευταίο παιχνίδι της σεζόν όμως για τους οπαδούς των “Καρώ” δεν είχε σημασία: πέτυχαν το ανέφικτο και ξεπέρασαν το μεγάλο τους αντίπαλο στη πόλη. Άρχισαν οι άγριες γιορτές και οι κραυγές του ύμνου της Boavista ακουγόντουσαν σε όλη την πόλη.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο χρόνων η Boavista διατηρήθηκε ανταγωνιστική για το “Big Three”, όχι όμως με τον ίδιο βαθμό επιτυχίας. Τερμάτισε στη δεύτερη θέση τη σεζόν 2001/02 και είχαν μια πιο επιτυχημένη πορεία στο Champions League από τη προηγούμενη φορά. Αυτή τη φορά κατάφερε να περάσει στη δεύτερη φάση των ομίλων και έδειξε καλό πρόσωπο απέναντι σε ομάδες όπως η Liverpool, η Bayern Munich και Manchester United πριν αποχαιρετήσει τη διοργάνωση.

Η σεζόν 2002/03 πρόκειται ήταν η πιο κοντινή για το σύλλογο να γευτεί την επιτυχία στο Ευρωπαϊκό στερέωμα, καθώς η Boavista κατόρθωσε να φτάσει στα ημιτελικά του κυπέλλου UEFA πριν μείνει έξω από τη Celtic του Martin O'Neill χάρη σε ένα γκολ του Henrik Larsson στο 79’. Δυστυχώς απέρριψε την πιθανότητα ενός τελικού του Οπόρτο, καθώς η Porto του Jose Mourinho είχε καταφέρει να προχωρήσει από τον άλλο ημιτελικό.

Δυστυχώς, οι ισχυρές επιδόσεις στην Ευρώπη κάλυπταν την σήψη που είχε ήδη αρχίσει να μπαίνει στη Boavista. Μια απόφαση για την κατασκευή ενός νέου γηπέδου για το Euro 2004 και την αθέτηση της υπόσχεσης από την Ομοσπονδία του Πορτογαλικού Ποδοσφαίρου να παραδώσουν χρήματα για ένα μέρος του πρότζεκτ άφησαν το σύλλογο σε σοβαρό οικονομικό κίνδυνο. Αυτό το γεγονός μαζί με την απώλεια βασικών παικτών όπως ο Pedro Emanuel και ο Petit σήμαινε ότι θα τερμάτιζε τελικά στη δέκατη θέτη.

Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο μπήκε το 2004 όταν ο Pacheco έφυγε και αντικαταστάθηκε από τον πρώην αρχηγό του Erwin Sánchez. Όμως ακόμα και ο Sánchez δεν μπόρεσε να αντιστρέψει τις τυχές του συλλόγου καθώς βρισκόταν σε ένα οικείο έδαφος με μια σειρά από τελειώματα στη μέση της βαθμολογίας.

Τα ακόμη χειρότερα ήρθαν το 2008 όταν υποβιβάστηκαν στη δεύτερη κατηγορία λόγω του ρόλου τους στο σκάνδαλο Apito Dourado (χρυσό σφύριγμα), με το σωματείο να κατηγορείται για εκφοβισμό των διαιτητών για να τους δίνουν ευνοϊκά σφυρίγματα. Μέρος του αποτελέσματος σήμαινε ότι ο João Loureiro απαγορεύτηκε να συμμετάσχει στο ποδόσφαιρο και στη συνέχεια έπρεπε να αποχωρήσει ως πρόεδρος. Το 2009 η καταστροφή χτύπησε και πάλι καθώς το κλαμπ έπεσε στην τρίτη κατηγορία για πρώτη φορά ύστερα από 41 χρόνια.

Το 2014 η Primera Liga επεκτάθηκε επιτρέποντας σε άλλες δύο ομάδες να ενταχθούν στο πρωτάθλημα. Μια δικαστική υπόθεση ανέτρεψε την προηγούμενη τιμωρία της Boavista και ως εκ τούτου κλήθηκε ξανά στη κορυφαία κατηγορία. Επιπλέον το 2013 ο Loureiro επανήλθε στο σύλλογο και ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος καταφέρνοντας να συνάψει συμφωνία με τους πιστωτές του συλλόγου, οι οποίοι είδαν τα χρέη του να μειώνονται στο μισό.

Προς μεγάλη έκπληξη πολλών η Boavista κατόρθωσε να παραμείνει στη πρώτη κατηγορία μετά την επανένταξή της για την σεζόν 2014 - 2015. Από τότε ο σύλλογος έχει αρχίσει να μεγαλώνει ξανά. Η προσέλευση αυξήθηκε σταδιακά, οι εμφανίσεις βελτιώθηκαν, το κλαμπ έχει γίνει πιο σταθερό και αρχίζει να τερματίζει ψηλότερα στο πρωτάθλημα και στη πρώτη 10αδα.

Από τη τελευταία χρονιά που η Boavista κατέκτησε τον τίτλο οι τρεις μεγάλοι ξαναπήραν τις θέσεις τους ως οι κυρίαρχες δυνάμεις στο πρωτάθλημα. Η Braga σε μερικές περιπτώσεις ανέτρεψε τη κατάσταση με τη τρίτη και τη δεύτερη θέση ( κυρίως λόγω της συνεισφοράς του Jorge Mendes και των άσχημων σεζόν της Sporting) όμως δεν κατάφεραν να κάνουν το τελικό βήμα με μια κατάκτηση πρωταθλήματος. Επιπρόσθετα από το διορισμό του Jorge Jesus στην Sporting, η δύναμη του “Big Three” για το πρωτάθλημα είναι τόσο ισχυρή όσο ποτέ άλλοτε και οι οπαδοί έχουν συνηθίσει να βλέπουν ο τίτλος να ανταλλάσσεται μεταξύ της Benfica και της Porto.

Οι καιροί ήταν σκληροί για τους οπαδούς των “καρώ” από τα ζοφερά ύψη του 2001 και ακόμη και οι πιο εξαιρετικά αισιόδοξοι οπαδοί τους θα παραδέχονταν ότι οι πιθανότητές τους να επιστρέψουν στην κορυφή είναι λεπτές. Όμως ρωτήστε οποιονδήποτε οπαδό της Boavista για εκείνη την ιδιαίτερη χρονιάς και την εποχή του Jaime Pacheco και με ένα ευρύ χαμόγελο θα σας απαντήσουν σίγουρα ότι το Οπόρτο έμοιαζε καλύτερο όταν ήταν ντυμένο στα ασπρόμαυρα.