Giuseppe Savoldi: Ο πρώτος εκατομμυριούχος ποδοσφαιριστής

Δημήτρης Βαρσάνης

Πολλοί ιστορικοί του ποδοσφαίρου θα σας πουν ότι η μεταγραφή του Trevor Francis στη Nottingham Forest του Brian Clough το 1979 ήταν το πρώτο Deal ενός εκατομμυρίων λιρών στο ποδόσφαιρο. 

Ο Clough επέμεινε ότι έδωσε 999.999 λίρες για τον επιθετικό της Birmigham για να αποφύγει την υπερβολική πίεση στη καινούργια του μεταγραφή, παρόλο που το τελικό κόστος του Deal βρέθηκε πιο κοντά στις 1,2 εκατομμύρια λίρες αν συμπεριληφθούν οι φόροι και τα μπόνους πρωταθλήματος.

Ωστόσο ενώ ο Francis μπορεί δικαίως να ισχυριστεί ότι είναι ο πρώτος ποδοσφαιριστής στο Ηνωμένο Βασίλειο που κόστισε ένα εκατομμύριο, το παγκόσμιο ρεκόρ για το πρώτο επταψήφιο ποσό ανήκει σε κάποιον άλλο. Ο Giuseppe Savoldi γεννήθηκε στις 21 Ιανουαρίου του 1947 στο Γκορλάτζο. Ένας Δήμος στην επαρχία του Μπέργκαμπ, μια πόλη που βρίσκεται περίπου 60 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Μιλάνου. Το Γκορλάτζο είναι ένα είδος "εξαφανισμένης περιοχής" με πληθυσμό περίπου 5.000 κατοίκους.

Γεννημένος σε μια μικρή, τυπική οικογένεια της Λομβαρδίας ο πατέρας του Savoldi ήταν εργάτης σιδηροδρόμων, ενώ η μητέρα του δούλεψε κοντά σε ένα μικρό εργοστάσιο κουμπιών. Η πρώτη αθλητική σχέση του Giuseppe ήταν με το μπάσκετ παίρνοντας την πορτοκαλί μπάλα στα οκτώ του και έπαιζε τακτικά, μέχρι που επέλεξε να αφιερώσει τον εαυτό του στο ποδόσφαιρο δέκα χρόνια αργότερα στα 18 του.

Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ποδοσφαιρικής του καριέρας η εναέρια δύναμη του Savoldi θα γίνει διάσημη. Ο ασυναγώνιστος χρόνος του όταν έφτανε για να εκμεταλλευτεί τις σέντρες και η ικανότητά του να εκρήγνυται ήταν δεξιότητες που αναπτύχθηκαν στα σκονισμένα γήπεδα μπάσκετ της Santa Maria delle Grazie στο κέντρο του Μπέργκαμο.

Ο φυσικός αθλητισμός και η ικανότητα του Savoldi σε πολλαπλούς αθλητικούς κλάδους (ήταν επίσης περιφερειακός πρωταθλητής στο άλμα εις ύψος και στο πένταθλο) τον έκαναν να ξεχωρίζει εκτός από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του και η ομάδα της Serie A Atalanta τον έφερε στα 15 του. Ο Savoldi προπονούνταν στην Atalanta με το μπάσκετ να είναι η αγάπη του ως κοινό μυστικό, παρόλο που τελικά ήταν πεπεισμένος να εγκαταλείψει τα όνειρά του και να επικεντρωθεί στη σφυρηλάτηση μιας σταδιοδρομίας στο ποδόσφαιρο από τον Mikhail Kincses, έναν Ούγγρο προπονητή της ακαδημίες που αναγνώρισε τις δυνατότητες του Beppe.

Η ανάπτυξη του Savoldi ήταν γρήγορη και του δόθηκε το επαγγελματικό ντεμπούτο του από τον Héctor 'Ettore' Puricelli ως αριστερός εξτρέμ στις 29 Αυγούστου του 1965 στο κύπελλο Ιταλίας, βάζοντας ένα γκολ στην ισοπαλία με 1-1 εναντίον της Vicenza. Το ντεμπούτο του στο πρωτάθλημα ήρθε μια εβδομάδα αργότερα στις 5 Σεπτεμβρίου απέναντι στη Fiorentina.

Ο Puricelli αντικαταστάθηκε πέντε μέρες μετά την ισοπαλία (1-1) της Atalanta με τους “Βιόλα” και ο διάδοχός του Stefano Angeleri - ο οποίος πρώτος ανέπτυξε τον Savoldi ως κεντρικό επιθετικό ένα μήνα μετά το ντεμπούτο του νεαρού - παρατάσσοντας τον ως βασικό φορ κατά της Juventus. Όπως και οι ταπεινές του αρχές στο Γκορλάτζο, η πρώτη χρονιά του Savoldi στο ανώτερο επίπεδο ήταν μέτρια και ολοκλήρωσε την σεζόν έχοντας παίξει μόλις εννέα φορές, πετυχαίνοντας τρία τέρματα για τους Bergamasci, όλα στο κύπελλο Ιταλίας.

Στις 9 Οκτωβρίου τη σεζόν 1966-67 ο Savoldi “μάτωσε” για πρώτη φορά τα δίχτυα στη Serie A, σκοράροντας στη νίκη με 3-1 επί της Lazio. Ο Angeleri έθεσε την πίστη του στον κεντρικό του επιθετικό σταθερά στο μεγαλύτερο κομμάτι της σεζόν και παρόλο που ο Beppe έβαλε μόνο πέντε γκολ σε 27 εμφανίσεις - δύο εκ των οποίων σε μια δραματική νίκη με 2-1 στο ντέρμπι της Λομβαρδίας ενάντια στη Brescia - μέχρι το τέλος της σεζόν, οι εμφανίσεις του έσπευσαν αρκετές ματιές και προσοδοφόρες προσφορές από μεγαλύτερους συλλόγους.

Η εμπιστοσύνη του Angeleri στο Savoldi ξεπληρώθηκε όταν ο νεαρός επιθετικός επέλεξε να παραμείνει στην Atalanta για την σεζόν 1967-68, ολοκληρώνοντας την χρονιά με διπλάσια νούμερα (12 σε 27 αγώνες) για πρώτη φορά στην καριέρα του.

Με την Atalanta να χάνεται στα μέσα του βαθμολογικού πίνακα και ο Savoldi να είναι καθιερωμένος ως ένας από τους καλύτερους νεαρούς ποδοσφαιριστές της Ιταλίας, το αναπόφευκτο συνέβη το καλοκαίρι του 1968 και ο Giuseppe άλλαξε το μπλε και το μαύρο της Atalanta για το μπλε και κόκκινο της Bologna. Ο Sergio Clerici έκανε την αντίθετη κατεύθυνση μαζί με 175 εκατομμύρια λιρέτες.

Στα έξι χρόνια του στο Stadio Comunale ο Savoldi πραγματοποίησε 201 εμφανίσεις στο πρωτάθλημα σημειώνοντας 85 γκολ. Η Bologna πήρε το Coppa Italia δύο φορές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (το 1970 και το 1974) με τον Savoldi να τελειώνει ως πρώτος σκόρερ του τουρνουά, και τις δύο φορές με 10 γκολ. Ακόμα κατέκτησε το Αγγλο-Ιταλικό League Cup το 1970, καθώς και το βραβείο του πρώτου σκόρερ στη Serie Α τη σεζόν 1972-73 μαζί με τον Paolo Pulici και το θρυλικό Gianni Rivera με 17 τέρματα. Συνολικά ο Savoldi σκόραρε 140 φορές για τη Bologna, τοποθετώντας τον τέταρτο στη λίστα με τους κορυφαίους σκόρερ όλων των εποχών πίσω από τους Angelo Schiavo, Carlo Reguzzoni και Ezio Pascutto.

Ως ποδοσφαιριστής της Bologna ο Savoldi συμμετείχε άθελά του σε ένα διάσημο περιστατικό σε έναν αγώνα εναντίον της Ascoli τη σεζόν 1974-75, όπου δεν του μετρήθηκε ένα κανονικό γκολ με την παρέμβαση ενός ballboy εν ονόματι Domenico Citeroni, ο οποίος κλώτσησε την μπάλα ξανά στον αγωνιστικό χώρο αφού πέρασε τη γραμμή. Ο διαιτητής δεν το παρατήρησε και συνέχισε το παιχνίδι παρά τις διαμαρτυρίες των παικτών και της διαχείρισης της Bologna.

Το περιστατικό πλανάται πάνω σε ένα ατρόμητο Savoldi που είπε χρόνια αργότερα: «Δεν με νοιάζει αυτή τη στιγμή. Το ballboy ήταν ένα παιδί και σε εκείνο τον αγώνα έβαλα δύο τέρματα. Με τον Citeroni να είναι ενήλικας συναντηθήκαμε ξανά στο Sunday Sport και δώσαμε τα χέρια ».

Το καλοκαίρι του 1975 ο 28χρονος Savoldi απογοητεύθηκε από την αδυναμία της Bologna να διεκδικήσει το πρωτάθλημα και αφού δεν ολοκληρώθηκε η μεταγραφή του στη Roma του Helenio Herrera το προηγούμενο έτος και εν συνεχεία στη Milan και στη Juventus, μεταγράφηκε στη Νάπολι για δύο δισεκατομμύρια λιρέτες (περίπου 1,2 εκατομμύρια λίρες), καθιστώντας τον τον πιο ακριβό παίκτη στον κόσμο. Ένα ρεκόρ που είχε προηγουμένως ο Johan Cruyff μετά τη μετακίνησή του στη Barcelona από τον Ajax για 922.000 λίρες δύο χρόνια νωρίτερα. Φυσικά η μεταγραφή του προκάλεσε μεγάλη ανυπομονησία λαμβάνοντας από τον Τύπο το ψευδώνυμο "Mister Two Billion" (“Ο κύριος δύο δισεκατομμύρια”).

Η Napoli τερμάτισε στην τρίτη και στη δεύτερη θέση στις δύο προηγούμενες χρονιές, έτσι φυσικά ο Savoldi έδωσε την εντύπωση ότι θα είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ των Partenopei και να συνεισφέρει στο πρώτο scudetto της Napoli. Η σεζόν 1975-76 άρχισε με ένα παραμύθι για τον ίδιο, καθώς σκόραρε σε επτά διαδοχικά παιχνίδια με το μπλε της Napoli. Ωστόσο παρόλο που η Napoli σήκωσε το κύπελλο Ιταλίας, σύντομα συνειδητοποίησε ότι είχε προσχωρήσει σε μια ομάδα που βρισκόταν σε παρακμή.

"Εκεί πραγματικά πίστευα ότι θα μπορούσα να πάρω το Scudetto. Όμως στο Olimpico τραυματίστηκα και έλειψα τρεις εβδομάδες. Μετά από μια εντός έδρας ισοπαλία με την Ascoli καταρρεύσαμε και το όνειρο εξαφανίστηκε. " Η Napoli τερμάτισε τελικά πέμπτη εκείνη σεζόν, μόλις δύο θέσεις μπροστά από τον προηγούμενο σύλλογο του Savoldi τη Bologna. Την επόμενη χρονιά έπεσε στην ένατη θέση, ανέβηκε τρεις θέσεις για να τερματίσει έκτη το 1978 και έπεσε πάλι στην έβδομη θέση στο τελευταίο χρόνο του στο κλαμπ. Η Napoli τερμάτιζε σε αξιοσέβαστες θέσεις χωρίς να απειλεί ποτέ πραγματικά για τη κατάκτηση του πρωταθλήματος.

 «Έφτασα πολύ αργά στη Napoli», είπε ένας θλιβερός Savoldi. "Ο Vinicio (προπονητής της Napoli τη σεζόν 1973-76) το επιβεβαίωσε μερικά χρόνια αργότερα: η Napoli είχε δώσει το καλύτερό της εαυτό, ήταν στο τέλος του κύκλου της. Κατακτήσαμε ένα κύπελλο Ιταλίας όμως ήρθα αργά στη Napoli"

Στα τέσσερα χρόνια κάτω από τη σκιά του Βεζούβιου ο Savoldi έβαλε 77 γκολ για τη Napoli (τα 12 από τα οποία προήλθαν στο κύπελλο Ιταλίας το 1978), ένας αριθμός ρεκόρ για μία χρονιά στο τουρνουά, το οποίο το υπερέβη μόνο ο Gianluca Vialli στη Sampdoria δέκα χρόνια αργότερα.

Τον Ιούνιο του 1979 με τη φυσική του κατάσταση να είναι σε πτώση, ο 32χρονος Savoldi εγκατέλειψε τη Napoli αφήνοντας εκεί τις καταστροφικές του φιλοδοξίες. Επέστρεψε στη Bologna να την οδηγήσει στην αξιοπρεπέσταση έβδομη θέση τη σεζόν 1979-80 σκόραροντας 11 φορές σε 29 εμφανίσεις του στη Serie A, περνώντας τη Napoli για τρεις θέσεις.

Τον Μάιο του 1980 οι εκδηλώσεις έκαναν μια πιο σκοτεινή στροφή και τέθηκαν κατηγορίες εναντίον του Savoldi, κατηγορώντας τον αρχηγό της Bologna ότι συμμετείχε σε ένα υπόγειο δαχτυλίδι στοιχηματισμού. Μετά από μια μακρά ακρόαση ο Savoldi απαγορεύτηκε από το ποδόσφαιρο για 3,5 χρόνια. Ύστερα από έφεση, η ποινή μειώθηκε στα δύο χρόνια επιτρέποντας στον Savoldi να αγωνιστεί για την αγαπημένη του Atalanta στη Serie B στα 34 του. Φυσικά ο Savoldi δυσκολεύτηκε να αντιμετωπίσει τις σωματικές απαιτήσεις του ποδοσφαίρου μετά την αναγκαστική παύση του και κατάφερε να κάνει μόνο 16 συμμετοχές και να βάλει μόλις ένα γκολ στην τελευταία του χρονιά.

Ο Savoldi παραμένει ο 13ος μεγαλύτερος σκόρερ στην Serie A με 168 γκολ σε 405 αγώνες και παρόλο που τα εγχώρια ρεκόρ ανταμείφθηκαν μόνο με τέσσερις κλήσεις σε διεθνές επίπεδο από την Εθνική Ιταλίας, ο γιος του εργάτη του σιδηροδρόμου της Λομβαρδίας έβαλε το όνομά του στο χρονοντούλαπο του Calcio και της παγκόσμιας ιστορίας του ποδοσφαίρου.