Παγκόσμιο Κύπελλο: Το πρώτο και τελευταίο ταξίδι του Καναδά

Δημήτρης Βαρσάνης

Όταν ο Igor Vrablic έσπρωχνε τη μπάλα πάνω από τη γραμμή του τέρματος της Ονδούρας για τον Καναδά στο King George V Park στον Άγιο Ιωάννη σε ένα δροσερό απόγευμα του Σαββάτου το Σεπτέμβριο του 1985 ξύπνησε την αθανασία του καναδικού ποδοσφαίρου. Το γκολ του εκείνη την ημέρα συνείσφερε να εξασφαλίσει το υιοθετημένο του έθνος το πρώτο του και μέχρι σήμερα μοναδικό του ταξίδι στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Το 2000 άρχισε το Hall of Fame του Καναδικού ποδοσφαίρου. Το όνομα του Vrablic παραμένει αδιευκρίνιστα ακόμα εκτός. Μετά από 17 χρονιά δεν είναι μόνο μια έντονη παράλειψη. Οι ειδήσεις της συμπερίληψης του Καναδά σε μια συνδυασμένη προσφορά για να φιλοξενήσει τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2026 μαζί με το Μεξικό και τις ΗΠΑ, θέτουν και πάλι στο προσκήνιο τη μία και μοναδική φορά που οι Canucks παρευρέθηκαν στη πιο μεγάλη σκηνή του ποδοσφαίρου.

Με ασπρόμαυρους όρους ο Καναδάς πήγε στο Μεξικό το 1986 όπου έδωσε τρεις αγώνες, τους έχασε και τους τρεις και δεν κατάφερε να σκοράρει ούτε μια φορά. Οδεύοντας στο τουρνουά θεωρήθηκε ευρέως ως ένας από τους πιο δυσανάλογους επισκέπτες που καλωσορίζουν ποτέ τα τελικά ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου. Από τότε η φευγαλέα σχέση του Καναδά με τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1986  σε μεγάλο βαθμό έχει ξεχαστεί έξω από τα όρια της πατρίδας του.

Ενώ ένα έθνος όπως η Ολλανδία αναγκάστηκε να παρακολουθήσει από το σπίτι του το Παγκόσμιο κύπελλο του 1986, η εθνική ομάδα του Καναδά κάθισε στο λεωφορείο της ομάδας που περνούσε από τους κατοίκους της περιοχής καθώς πλησίαζαν στο Camp Estadio Nou στη Λεόν για να αντιμετωπίσουν τη πρωταθλήτρια Ευρώπης Γαλλία στο εναρκτήριο παιχνίδι τους. Οι χειρονομίες προέκυψαν για να δηλώσουν πόσα γκολ θα δεχτούν από το Michel Platini και τους αινιγματικούς συμπαίκτες του. Έξι, επτά, οκτώ γκολ ήταν αναμενόμενα.

Λίγο αργότερα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου μέσα στα σπλάχνα του Nou Camp, o Platini και ο προπονητής του Henri Michel εξηγούσαν για το πώς αναγκάστηκαν να βασιστούν σε ένα γκολ του Jean-Pierre Papin προς το τέλος του αγώνα για να πάρουν μια ισχνή νίκη (1-0) έναντι των κατώτερων αντιπάλων τους.

Μάρτυρες αυτού του θεάματος ήταν ο Tony Waiters και ο Bruce Wilson, προπονητής και αρχηγός του Καναδά. Οι Waiters και Wilson εξέφρασαν μεγάλη ικανοποίηση όταν ο Platini παρατηρήθηκε με τα χέρια στο κεφάλι, κουρασμένος και απογοητευμένος προσπαθώντας να στείλει το μήνυμά του στους μπερδεμένους δημοσιογράφους για τον τρόπο με τον οποίο έπαιξαν. Ενώ ο Καναδάς αγνοήθηκε άσχημα ​​από τα μέλη του Τύπου, ο ίδιος ο Καίσαρας τους επαίνεσε.

Το καναδικό ποδόσφαιρο είχε φτάσει στο ζενίθ του στη Λεόν. Τα επόμενα δύο παιχνίδια τους οδήγησαν σε δύο ήττες με 2-0 στα χέρια της Ουγγαρίας και της Σοβιετικής Ένωσης, και οι δύο στο Ιραπουάτο. Ο αγώνας εναντίον της Ουγγαρίας ήταν μια χαμένη ευκαιρία παραχωρώντας το πρώτο τέρμα στα πρώτα δύο λεπτά και η κόκκινη κάρτα για τον Mike Sweeney ήταν μια μεγάλη απογοήτευση μετά από τις θετικές εντυπώσεις που άφησαν πέντε ημέρες νωρίτερα.

Ανεξάρτητα από αυτό ο Καναδάς τοποθετήθηκε σε έναν ασυγχώρητο όμιλο και αθωώθηκε καθ 'όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Έπειτα υπήρχε η ελπίδα για περαιτέρω εμφανίσεις στο Παγκόσμιο κύπελλο. Μέχρι το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους όμως όλο το ύφασμα μιας Εθνικής ομάδας - που λειτουργούσε σχεδόν σαν ένα κλαμπ - είχε αρχίσει να ξετυλίγει.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986 μπήκε σε ένα κενό σε συλλογικό επίπεδο στη Βόρεια Αμερική. Μεταξύ της διάλυσης του NASL το 1985 και της έναρξης της Canadian Soccer League το 1987, πολλοί από τους παίκτες του Καναδά αναγκάστηκαν να λάβουν προσφορές για να παίξουν στη Major Indoor Soccer League ως μέσο για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους και να ταΐσουν τις οικογένειές τους. Μόνο ένας μικρός αριθμός της ομάδας είχε εξασφαλίσει συμβόλαια στο πλαίσιο της συμβατικής μορφής του αθλήματος.

Το επίτευγμα του 1986 ήταν μια αληθινή αποκατάσταση μιας χρυσής γενιάς Καναδών ποδοσφαιριστών και ενός οριακού θαύματος. Η ομάδα της Ονδούρας που νίκησε στον Άγιο Ιωάννη είχε αποτραβηχτεί από τον πυρήνα της ομάδας που έλαβε μέρος στο μουντιάλ της Ισπανίας το 1982, όπου για ένα βαθμό δεν κατάφερε να περάσει από τους ομίλους εις βάρος της οικοδέσποινας.

Ο επιλεγμένος τόπος διεξαγωγής της αναμέτρησης εξέπληξε τους πάντες. Προσφέροντας γενναιόδωρες οικονομικές αυξήσεις, η ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Καναδά έσπευσε να υπογράψει το Deal με τον Άγιο Ιωάννη. Υπήρχε όμως ένας βαθμός επικουρικής μεθόδου στην τρέλα της συγκεκριμένης απόφασης.

Ο προπονητής του Καναδά Waiters ήταν ένας πρώην διεθνής τερματοφύλακας της Αγγλίας, ο οποίος ατύχησε και έχασε μια θέση στην ομάδα του Alf Ramsey για τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966. Ήταν ένας άνδρας που προηγουμένως είχε αρνηθεί την προσφορά μιας συνέντευξης για το ρόλο του επικεφαλής προπονητή του Καναδά πριν αργότερα αναλάβει τη δουλειά το 1981.

Το King George V Park στον Άγιο Ιωάννη ήταν μόνο ένα πρόχειρο στάδιο, τοποθετημένο κεντρικά μέσα σε ένα δημόσιο πάρκο. Μπήκαν προσωρινά καθίσματα για να περικλείσουν το γήπεδο από τα γύρω πάρκινγκ. Η επιλογή του χώρου σχεδιάστηκε για να πάρει ένα πλεονέκτημα με βάση το κλίμα σε σχέση με τους αντιπάλους τους, καθώς ήταν μια εμπορικά καθοδηγούμενη απόφαση.

Γεωγραφικά ο Άγιος Ιωάννης είναι πιο κοντά στις Βρετανικές Νήσους από ό, τι στο Βανκούβερ. Η Ονδούρα αντιμετώπιζε κάτι σαν πολιτισμικό σοκ. Φτάνοντας στις καταρρακτώδεις βροχές και στους κρύους ανέμους, οι παίκτες και το προσωπικό της Ονδούρας δεν βγήκαν από το ξενοδοχείο τους στις πρώτες 48 ώρες της παραμονής τους. Όταν άρχισαν τις προπονήσεις επέλεξαν μια εσωτερική αρένα.

Βγαίνοντας στο γήπεδο King George V Park όταν οι εθνικοί ύμνοι έπαιζαν πριν από την έναρξη, οι παίκτες της Ονδούρας στέκονταν ανατριχιασμένοι. Του Καναδά αντίθετα αισθάνονταν σαν τον Μακιαβέλι διότι αντιλήφθηκαν να εκτυλίσσεται ένα κάρμα. Τρεις εβδομάδες νωρίτερα, ο πρώτος αγώνας είχε διεξαχθεί σε ένα ζεστό κλίμα στην εχθρική ατμόσφαιρα της Τεγουσιγάλπα.

Ο Καναδάς είχε φύγει από την Ονδούρα με τη νίκη (1-0). Ο βετεράνος επιθετικός George Pakos έβαλε το μοναδικό τέρμα της αναμέτρησης. Ο Pakos έμεινε εκτός αποστολής στους προηγούμενους γύρους των προκριματικών όμως ανακλήθηκε όταν το αστέρι τους Dale Mitchell έσπασε τον πρόσθιο σταυροειδή σύνδεσμό του.

Στον Άγιο Ιωάννη ο Pakos άνοιξε και πάλι το σκορ, σε μια μέρα που μια ισοπαλία θα ήταν αρκετή για να εξασφαλιστεί ταυτόχρονα η πρόκριση στο Παγκόσμιο κύπελλο και η κατάκτηση του CONCACAF από το Καναδά. Όταν ο Armando Betancourt ισοφάρισε νωρίς στο δεύτερο ημίχρονο, ο Καναδάς βρέθηκε στα σχοινιά για λίγο μέχρι την παρέμβαση του Vrablic.

Ήταν ένα αισθητικά άσχημο τέρμα όμως σε σημασιολογικό επίπεδο ήταν το πιο όμορφο στην ιστορία του Καναδικού ποδοσφαίρου. Με το σφύριγμα της λήξης οι ήρωες του Καναδά κατακλύστηκαν από μια ευτυχισμένη εισβολή στο γήπεδο. Ο Mitchell που ανέκαμπτε στο σπίτι του και παρακολουθούσε τα γεγονότα που ξεδιπλώνονταν στην τηλεόραση, απάντησε αμέσως στο τηλέφωνό του καθώς οι συμπαίκτες του τον κάλεσαν άμεσα για να βεβαιωθούν ότι ήξερε ότι αποτελεί μέρος της επιτυχίας τους και ότι τώρα πρέπει να επικεντρωθεί στην γρήγορη ανάκαμψη του για το Μεξικό.

Ο Vrablic ωστόσο ήταν τώρα το αναδυόμενο αστέρι της ομάδας. Γεννημένος στη Μπρατισλάβα αλλά παιδί μεταναστών στον Καναδά με τον αδερφό του και τους γονείς του, επέλεξε να εκπροσωπεί το υιοθετημένο Έθνος του σε Διεθνές επίπεδο και όχι τη χώρα της γέννησής του. Παίζοντας ποδόσφαιρο στο Βέλγιο με την FC Sérésien, η αγάπη του για το Καναδά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο που ταξίδευε τακτικά χιλιάδες μίλια για να παίξει για τους Canucks.

Ένας άλλος ποδοσφαιριστής που έπαιξε στο διεθνές ποδόσφαιρο με τον Καναδά ήταν ο Carl Valentine. Γεννημένος στο Μάντσεστερ και ποδοσφαιριστής της West Bromwich Albion κατά την περίοδο των προκριματικών, ο Valentine ήταν μέλος της νικήτριας ομάδας των Vancouver Whitecaps το 1979. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Waiters, του οποίου οι εξουσίες πειθούς τελικά κέρδισαν τον Valentine.

Ο Valentine είχε την μεγάλη τύχη να συμμετάσχει αναμφισβήτητα στις δύο μεγαλύτερες στιγμές στην ιστορία του καναδικού ποδοσφαίρου. Όταν οι Whitecaps επέστρεψαν στο σπίτι από τη κατάκτηση Soccer Bowl επί των Tampa Bay Rowdies στο Giants Stadium στο Νιου Τζέρσεϋ, 100.000 άνθρωποι τους υποδέχτηκαν στους δρόμους.

Παρά τη διάλυση της NASL και την έλλειψη άμεσης αντικατάστασης δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι ο Καναδάς πήγε στο Μεξικό το 1986. Ο πυρήνας της ομάδας που πέτυχε αυτό το κατόρθωμα ήταν το ίδιο σύνολο παικτών που έλαβαν μέρος στο Ολυμπιακό τουρνουά του 1984.

Στις ΗΠΑ ο Καναδάς πέρασε από τον όμιλο του εντυπωσιακά προτού αντιμετωπίσει τη Βραζιλία στα προημιτελικά. Με τον Dunga στις τάξεις της η Βραζιλία τα βρήκε σκούρα ενάντια στον Καναδά. Με τον Mitchell να έχει δώσει το προβάδισμα στον Καναδά, ένα δεύτερο γκολ αδικαιολόγητα ακυρώθηκε λίγο πριν την ισοφάριση της Βραζιλίας. Μια λανθασμένη απόφαση για οφσάιντ είχε αρνηθεί στον Καναδά ένα δεύτερο γκολ που θα τους έθετε στα ημιτελικά.

Η πρόκριση τελικά κρίθηκε στη διαδικασία των πέναλτι κατά τη διάρκεια του οποίου η μεγαλύτερη εμπειρία της Βραζιλίας εμφανίστηκε στο προσκήνιο. Ενώ ήταν μια πικρή απογοήτευση για τους παίκτες του, ο Waiters στάθηκε λίγο πιο φιλοσοφικός. Ενώ το ακυρωμένο τέρμα λανθασμένα κρίθηκε ως οφσάιντ, ήταν αρκετά μεγαλόψυχος να παραδεχτεί ότι προήλθε από ένα φάουλ που δεν έπρεπε ποτέ να δοθεί.

Ο Waiters παραιτήθηκε ως προπονητής του Καναδά μετά το Παγκόσμιο κύπελλο του Μεξικού παραδίδοντας τη σκυτάλη στον βοηθό του, έναν άλλο Άγγλο τον Bob Bearpark. Ήταν ο Bearpark που πήρε μια πειραματική Καναδική ομάδα στη Σιγκαπούρη στα τέλη του Αυγούστου για να λάβει μέρος στο Κύπελλο Merlion.

Σε ένα προσκεκλημένο τουρνουά ο Bearpark πήρε μια σειρά από νεαρούς και σκιερούς παίκτες, μαζί με μια μικρή επιλογή ποδοσφαιριστών από την ομάδα του Μεξικού το 1986 όπως οι Vrablic, Paul Dolan, Randy Ragan, Paul James, Dave Norman, Jamie Lowrey και Mike Sweeney.

Μια διοργάνωση έξι ομάδων με τις τέσσερις πρώτες του ομίλου να περνάνε στα ημιτελικά ο Καναδάς θεωρήθηκε το φαβορί. Στα ημιτελικά αντιμετώπισαν τη Βόρεια Κορέα, με την οποία έφερε λευκή ισοπαλία στους ομίλους.

Κατά τη διάρκεια ενός αδρανούς παιχνιδιού στα χαρτιά η μελλοντική ομάδα της Εθνικής ομάδας του Καναδά άλλαξε δραματικά κατεύθυνση. Ο Vrablic και ο Norman εντάχθηκαν από τους Hector Marinaro και Chris Chueden. Ένας άλλος ήρωας του Μεξικού το 1986 ο Paul James κλήθηκε επίσης να λάβει μέρος. Ωστόσο δεν ήταν ένα καθόλου φυσιολογικό παιχνίδι στα χαρτιά καθώς ο James βρήκε σύντομα τον εαυτό του ως αποδέκτη μιας δελεαστικής προσφοράς αλλά και ενός ηθικού διλήμματος. Ένα μερίδιο 100.000 δολαρίων είχε προσφερθεί σε αυτούς που κάθονταν γύρω από το τραπέζι για να χάσουν τον αγώνα εναντίον της Βόρειας Κορέας.

Με το μέλλον τους σε συλλογικό επίπεδο να είναι αβέβαιο, όλα τα μέλη της λέσχης χαρτιών δέχτηκαν την προσφορά. Το παιχνίδι χάθηκε με 2-0 όμως ο James έκανε δεύτερες σκέψεις. Μετά την αναμέτρηση επέστρεψε τα χρήματα στους άλλους παίκτες και αργότερα εμπιστεύτηκε στον συμπαίκτη του Ragan για το τι είχε συμβεί.

Κατά την επιστροφή στον Καναδά ένα φαινόμενο χιονοστιβάδας έλαβε χώρα. Έχοντας πλησιάσει τον πλέον συνταξιοδοτημένο αρχηγό του Μουντιάλ του Μεξικού Wilson, έλαβε έπειτα τους ισχυρισμούς του Waiters και στη συνέχεια της ίδιας της CSA. Μια ποινική έρευνα ξεκίνησε και η Βασιλική Καναδική Έφιππη Αστυνομία χρέωσε τους Vrablic, Norman, Marinaro και Chueden ότι δέχτηκαν δωροδοκίες.

Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε μια παρατεταμένη έρευνα πριν από την πτώση της ποινικής διαδικασίας, η οποία θεωρήθηκε ότι βρίσκεται εκτός της δικαιοδοσίας του Καναδά. Η CSA ωστόσο διέταξε να απαγορευτεί να παίξουν ξανά οι τέσσερις εμπλεκόμενοι.

Ο James σε μια προσπάθεια να αποστασιοποιηθεί από τους άλλους ήταν ανοιχτός και διαφανής για το περιστατικό και έφυγε χωρίς κυρώσεις. Με την πάροδο του χρόνου ο Norman βρέθηκε τελικά καθαρός για την εμπλοκή του και επέστρεψε ακόμα και στην Εθνική ομάδα μερικά χρόνια αργότερα όπως και ο Marinaro. Ο Chueden δεν αγωνίστηκε ποτέ ξανά στον Καναδά.

Ο Vrablic επίσης δεν επέστρεψε ποτέ στην Εθνική ομάδα και μέσα σε λίγα χρόνια εξαφανίστηκε τελείως από το άθλημα. Μόλις στα 21 του και μετά από τη μεταγραφή του στο Ολυμπιακό μετά το Μεξικό του 1986 η καριέρα του έμοιαζε να εξατμίζεται. Ο άνθρωπος που μπορούσε να κουβαλά τη σημαία της Εθνικής ομάδας του Καναδά προς τη νέα χιλιετία χάθηκε, έτσι και το αισιόδοξο μέλλον του Καναδά.

Ενώ η αποδοχή των προσφερόμενων δωροδοκίων έπρεπε να είναι δελεαστική για τους παίκτες που αντιμετώπιζαν ένα αβέβαιο μέλλον, ο Vrablic με μια ανθισμένη καριέρα στην Ευρώπη μπροστά του είναι ένα μπερδεμένο θέμα. Τελικά επέστρεψε στον Καναδά όπου διασπάστηκε από την κοινωνία, δεν έπαιξε ποτέ ξανά και αντ 'αυτού συμμετείχε σε ιπποδρομίες με τη σύζυγό του.

Ο Vrablic όπως και ο Norman, και κάπως πιο περιέργως ο Pakos είναι μέχρι σήμερα οι παραλείψεις του Hall of Fame του Καναδικού ποδοσφαίρου. Ο James (ο καταγγελλόμενος του Merlion Cup) εισχώρησε το 2003. Ας ελπίσουμε ότι μια μέρα ο χρόνος να καταφέρει να θεραπεύσει τις πληγές και οι διαφορές του Vrablic με το σπορ να μπορούν να συμφιλιωθούν, έτσι ώστε η συνεισφορά του στο Έθνος του με την επίτευξη του Μεξικού το 1986 να είναι πραγματικά εορταστική.

Ίσως μέχρι το 2026 το κλαδί της ελιάς και το φύλλο του σφενδάμου να φυτρώσουν εγκαίρως για την πιθανή επιστροφή του Καναδά στα τελικά ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου.