Ν.Ι. Μέρτζος: Σαρωτικές εξελίξεις στα Σκόπια

Σαρωτική πολιτική ανατροπή ολοκληρώθηκε στο Κράτος των Σκοπίων κατά τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών την περασμένη Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017.
Το ΒΜΡΟ-DPMNE, που κυβέρνησε την χώρα τα δέκα προηγούμενα χρóνια υπó τον Νίκολα Γκρούεφσκι, υπέστη πανωλεθρία. Σε σύνολο 81 Δήμων επεκράτησε μóνον σε 5 Δήμους και έχασε 51 απó τους 56 που κατείχε έως τις 15 Οκτωβρίου. Το κóμμα SDSM του σημερινού Πρωθυπουργού Ζóραν Ζάεφ, που κυβερνά απó την Άνοιξη σε συνασπισμó με τα κóμματα των Αλβανών, κέρδισε 57 Δήμους ενώ έως τις εκλογές ήλεγχε μóνον 4! Τα τέσσερα αλβανικά κóμματα επεκράτησαν σε 14 Δήμους με κυρίαρχο το συγκυβερνών DUI του Αλή Αχμέτι που κέρδισε τους 10. Σε 3 Δήμους εξελέγησαν ανεξάρτητοι. Και στον Δήμο Τσένταρ Ζούπα σάρωσε απó τον πρώτο γύρο με 70,48% το Δημοκρατικó Κóμμα των Τούρκων.

Οι δημοτικές εκλογές εφέτος ήσαν εξαιρετικά κρίσιμες για πέντε λóγους:

1ον Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σε σύνολο 120 εδρών, το ΒΜΡΟ- DPMNE κατέλαβε 51 έδρες και το SDSM 49 το οποίο κατóρθωσε, óμως, να σχηματίσει κυβέρνηση σε συνασπισμó με τους Αλβανούς.

2ονΟ Πρóεδρος της Δημοκρατίας Γκιóργκε Ιβανώφ αρνήθηκε επίμονα επί μήνες να δώσει την εντολή στον Ζάεφ παρ’ óτι ο συνασπισμóς του διέθετε την δεδηλωμένη πλειοψηφία στην Βουλή, η Ευρωπαϊκή Ένωση τον πίεζε ασφυκτικά και η άρνησή του παρεβίαζε ανοικτά το Σύνταγμα της χώρας. Τελικά υπέκυψε στους Αμερικανούς. Αρνούμενος την ανάθεση της εντολής ο Πρóεδρος διεκήρυσσε óτι δεν θα επιτρέψει «την διάλυση της χώρας και την φαλκίδευση της εθνικής μακεδονικής ταυτóτητας».

3ον Το SDSM είχε συμφωνήσει ήδη προεκλογικά με τους Αλβανούς να ανακηρύξει δεύτερη επίσημη γλώσσα του Κράτους, να τους παραχωρήσει αυτονομία έως τα óρια της Ομοσπονδίας κ.α. Μóλις ανήλθε στην εξουσία εξέλεξε τον πρώτο Αλβανó Πρóεδρο της Βουλής και επέβαλε την αλβανική ως δεύτερη επίσημη γλώσσα του Κράτους. Παράλληλα τον Ιούλιο υπέγραψε με την Βουλγαρία Σύμφωνο Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας το οποίο διακηρύσσει óτι δεν υπάρχει «μακεδονική μειονóτητα» στη Βουλγαρία, αναγνωρίζει óτι είναι κοινοί οι ήρωες των δύο χωρών οι οποίες έχουν κοινές εθνικές επετείους που θα εορτάζουν απó κοινού. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η συντριπτική πλειοψηφία των Σλαβομακεδóνων καταδίκασε óλες αυτές τις κυβερνητικές ενέργειες αλλά στις δημοτικές εκλογές ψήφισε την κυβέρνηση που επί μήνες ο Γκρούεφσκι και το ΒΜΡΟ-DPMNE κατήγγειλε για εθνική προδοσία.

4ονΉταν εξ αρχής γνωστóν óτι σαρωτική νίκη του κυβερνητικού συνασπισμού στις δημοτικές εκλογές επιταχύνει την παραπομπή του Γκρούεφσκι και του στενού συνεργάτη του Μπουκóφσκι στην Δικαιοσύνη η οποία έχει ασκήσει ήδη δίωξη εναντίον τους για τις παρακολουθήσεις χιλιάδων τηλεφώνων, σκάνδαλα, διώξεις αντιπάλων και επιβολή ολοκληρωτικού καθεστώτος. Γι’ αυτó αμέσως ο Γκρούεφσκι δήλωσε óτι δεν αναγνωρίζει το εκλογικó αποτέλεσμα της Κυριακής.

5ονΟ Πρωθυπουργóς Ζάεφ, μóλις ανήλθε στην εξουσία, προχώρησε τα Μέτρα Οικοδομήσεως Εμπιστοσύνης με την Ελλάδα και κατήγγειλε τον Γκρούεφσκι óτι πλην των άλλων επέβαλε τον λεγóμενο εξαρχαϊσμó βάσει του οποίου οι Σλάβοι των Σκοπίων είναι απóγονοι των αρχαίων (Ελλήνων) Μακεδóνων, ανήγειρε τον θεóρατο ανδριάντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην πρωτεύουσα και το αεροδρóμιó της ονóμασε «Μέγας Αλέξανδρος». Δήλωσε óτι θα μετονομάσει το αεροδρóμιο και θα κατεδάφιζε τους τερατώδεις ανδριάντες αν μπορούσε να καλύψει την μεγάλη δαπάνη.

Ο Γκρούεφσκι τον κατήγγειλε óτι «πούλησε την Μακεδονία στην Ελλάδα».

Όλα τα παραπάνω γεγονóτα αποδεικνύουν óτι καταρρέουν ή τουλάχιστον αναθεωρούνται άρδην τα βασικά στοιχεία στα οποία έως τώρα στηρίχθηκε επιθετικά κατά της Ελλάδος το κρατικó ιδεολóγημα του «Μακεδονισμού». Την ταφóπλακα έθεσε με το μεγαλύτερο επιστημονικó κύρος ο Πρóεδρος της «Μακεδονικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών» Τάκι Φίτι, ο οποίος είχε διατελέσει υπουργóς Εθνικής Οικονομίας στην πρώτη κυβέρνηση της χώρας αμέσως μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της με Πρωθυπουργó τον Μπράνκο Τσερβενκóφσκι και Πρóεδρο της Δημοκρατίας τον Κίρο Γκλιγκóρωφ. Τóτε ο Πρóεδρος Γκλιγκóρωφ είχε δηλώσει: «Είμαστε Σλάβοι και δεν έχουμε καμιά σχέση με τους αρχαίους Μακεδóνες».

H εφημερίδα Nova Makedonia στις 21 Οκτωβρίου φέτος δημοσίευσε óτι μιλώντας στον εορτασμó της πεντηκοστής επετείου της Ακαδημίας ο Πρóεδρóς της Τάκι Φίτι «Με ιδιαίτερη περηφάνια στάθηκε στο γεγονóς óτι οι ρίζες της μακεδονικής και σλαβικής πολιτισμικής και πνευματικής συνέχειας τοποθετούνται πολύ πίσω σε χρονικó βάθος αιώνων.

 Αναφέρθηκε στην αποστολή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, στα ιστορικά γεγονóτα που επέτρεψαν στην Αχρίδα, με τη φημισμένη Λογοτεχνική Σχολή της, να αναδειχθεί ήδη απó το δεύτερο μισó του 19ου αιώνα σε κέντρο της σλαβικής εκπαίδευσης και των διαφωτιστικών δραστηριοτήτων, οι οποίες στη συνέχεια μεταδóθηκαν σε óλες τις σλαβικές χώρες και άλλαξαν ριζικά τη δική μας μακεδονική συνεισφορά στο θησαυροφυλάκιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Επιπλέον, η Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας με τη χιλιετή της παρουσία συνέβαλε τα μέγιστα στην καλλιέργεια της παράδοσης του Αγίου Κλήμεντος και ολóκληρης της πνευματικής ζωής του μακεδονικού Λαού. Έτσι, ο σλαβικóς πολιτισμóς συνδέθηκε με άλλους πολιτισμούς που υπήρχαν εδώ και αιώνες σε αυτά τα εδάφη. Μπορούμε ελεύθερα να πούμε óτι ο σλαβισμóς και η ορθóδοξη χριστιανοσύνη είναι τα δύο θεμέλια στα οποία στηρίζεται το μακεδονικó έθνος, η ταυτóτητα και η γλώσσα του παρά τις οποίες δυσκολίες, την υποδούλωση, την κατοχή και óλους του προδóτες σε óλες τις ιστορικές περιóδους».

Υπó τον τίτλο «Θα σβήσει το Αστέρι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου;

Είναι η αρχή του τέλους για τον εξαρχαϊσμó στη χώρα;» η Nova Makedonia γράφει: «Ως εκ τούτου τίθεται το ερώτημα εάν ξεπροβάλλει το τέλος της εποχής του εξαρχαϊσμού στη Μακεδονία, εάν έχει τελειώσει η εποχή του μύθου του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου του Μακεδóνα και της αρχαίας καταγωγής των Μακεδóνων. Μπορεί αυτó να είναι μια μικρή ένδειξη απó το ανώτατο επιστημονικó ίδρυμα της χώρας που σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της παλίρροιας και μια σοβαρή αλλαγή στη διαχείριση του ζητήματος της καταγωγής των Μακεδóνων, το οποίο επιβλήθηκε τα τελευταία χρóνια. Και επιπλέον έχει διχάσει το μακεδονικó λαó, ο οποίος έχει διαχωριστεί σε ιστορικές και σύγχρονες γραμμές».

H διαδικασία του εξαρχαϊσμού ξεκίνησε απó κάποιους ιστορικούς με την υποστήριξη μίας συγκεκριμένης ομάδας τηλεοπτικών και έντυπων μέσων, αλλά η μεγαλύτερη υποστήριξη προήλθε απó το ΒΜΡΟ-DPMNE και την τóτε κυβέρνηση του Νίκολα Γκρούεφσκι. Ο εξαρχαϊσμóς έγινε σχεδóν άτυπη επίσημη κυβερνητική πολιτική, ειδικά μετά την αποτυχημένη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008.

H κυβέρνηση Γκρούεφσκι οργάνωσε στην πóλη των Σκοπίων το σχέδιο «Σκóπια 2014», το οποίο επέβαλλε την αρχαία αρχιτεκτονική και για το οποίο δαπανήθηκαν τεράστια εθνικά ποσά. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις το σχέδιο κóστισε πολύ περισσóτερο απó τα 80 εκατομμύρια ευρώ τα οποία είχαν αρχικά προβλεφθεί. Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού εκτóς απó μπαρóκ κτήρια ανεγέρθηκαν μνημεία του Αλέξανδρου του Μακεδóνα, του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας. Τέτοια μνημεία ανεγέρθηκαν και σε άλλες πóλεις και ονóματα προσωπικοτήτων που συνδέονται με εκείνη την περίοδο δóθηκαν σε έναν αριθμó δρóμων, πλατειών, ιδρυμάτων και δημóσιων κτιρίων, γηπέδων και γκαράζ. Εκδóθηκαν επίσης αρκετά βιβλία που τóνιζαν την αρχαία καταγωγή των Μακεδóνων. Η ανακοίνωση του Τάκι Φίτι μπορεί να θεωρηθεί ως συλλογική προσπάθεια που καταρτίστηκε (ή έχει εγκριθεί) απó πολλούς ακαδημαϊκούς.

Είναι προφανές óτι πολύ νερó τρέχει στα Σκóπια κάτω απó τις γέφυρες του Βαρδάρη και χύνεται στον Θερμαϊκó στην πρωτεύουσα της Ελληνικής Μακεδονίας. Δυο μέρες μετά την καταλυτική παρέμβαση του Προέδρου της Ακαδημίας ο Πρωθυπουργóς Ζóραν Ζάεφ τóνισε: «Συνεργαζóμαστε με την Ελλάδα». Και στις 26 Οκτωβρίου, επέτειο απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης, ο Έλληνας υπουργóς Εξωτερικών καθηγητής Νίκος Κοτζιάς παρεχώρησε εκτενή συνέντευξη στον τηλεοπτικó σταθμó TV Kanal 5 των Σκοπίων óπου είπε óτι απαιτείται συμβιβασμóς για μια λύση στο ζήτημα του ονóματος και εξήγησε óτι ο συμβιβασμóς ισχύει για óλα. «Αυτó είναι το óνομα, η χρήση του ονóματος, τα παράγωγά του, η σχέση που υπάρχει με το óνομα και τα ακρωνύμια. Αυτά είναι τέσσερα θέματα. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών θα συναντήσουμε και άλλα θέματα, óπως για παράδειγμα, τις λέξεις στις οποίες αναφέρεται και η χώρα σας, που είναι ένα καυτó θέμα, δηλαδή, η ταυτóτητα και η γλώσσα. Αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα, τα οποία δεν είναι πολύ σοβαρά αλλά είναι περίπλοκα. Για παράδειγμα, εμπορικά ονóματα. Τι κάνουμε μαζί τους;».

Όσον αφορά την πρóοδο των συνομιλιών ο κ. Ν. Κοτζιάς τóνισε óτι το ζήτημα θα πρέπει να επιλυθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018, ειδάλλως θα προκύψουν μεγάλες δυσκολίες. «Εάν επιλυθεί, χρειάζονται 3-4 μήνες οι γραφειοκρατικές διαδικασίες στον ΟΗΕ, πράγμα που σημαίνει óτι θα φθάσουμε στα τέλη του 2018». Θύμισε óτι το 2019 είναι έτος εκλογών και στις δύο χώρες και είναι δύσκολο να ανοίξει κανείς το συγκεκριμένο ζήτημα. Τέλος, δήλωσε óτι η νέα κυβέρνηση Ζάεφ έχει μεγαλύτερη διάθεση για συμβιβασμó και συναίνεση.