Κυριακή 8 Απριλίου 2018

Η μάχη του Towton: Η μεγάλη μάχη του πολέμου των Ρόδων (α' μέρος)



Μετά και την (αυτο)ανακύρηξη του Εδουάρδου της Υόρκης, ως Εδουάρδου του 4ου, η Αγγλία είχε δύο βασιλιάδες. Αυτό όπως γίνεται κατανοητό δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό, ουτε απο τους Λάγκαστερ, οι οποίοι προηγουμένως αν και είχαν πετύχει δύο σημαντικές νίκες (μάχη του Wakefield (30 Δεκεμβρίου 1460) και της δεύτερης μάχης του αγίου Αλμπάνου (17 Φεβρουαρίου 1461), δεν κατάφεραν να πετυχουν μια στρατηγική νίκη όπως αυτή της κατάληψης του Λονδίνου.

Ούτε και απο τους Υορκιστές, οι οποίοι παρά τις βαρύτατες ήττες τους, κατάφεραν να μην χάσουν τον πόλεμο, να διατηρήσουν την σημαντική κτήση της πόλης του Λονδίνου και να ανασυγκροτηθούν, για την τελική μάχη. Έτσι, ο (Υορκιστής) βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος ο 4ος σαν πρώτη του βασιλική εντολή ήταν να εκδόσει χάρη σε όλους, όσους ακολουθούσαν τον στρατό των Λάγκαστερ, Κυρίως αυτή η βασιλική χάρη αφορούσε τους στρατιώτες και λιγότερο τους ευγενείς ώστε να αποδυναμώσει τον στρατό των Λάγκαστερ.

Πλέον, βασικοί στόχοι του Εδουάρδου είναι η επανάκτηση της Υόρκης απο τα χέρια των Λάγκαστερ και η οριστική εξάλειψή των τελευταίων. Για να εκπληρωθούν αυτοί οι στόχοι έπρεπε οι Υορκιστές να συγκεντρώσουν ισχυρές δυνάμεις. Έτσι αρχικά, απέστειλε τον Λόρδο του Norfolk στα ανατολικά και τον Λόρδο Warwick στα δυτικά να συγκεντρώσουν όσους ανδρες μπορούν για να ενισχυθούν οι δυνάμεις των Υορκιστών, ενώ, ο λόρδος Fauconberg να προελάσει ως ανιχνευτής της κύριας δύναμεις των Υορκιστών προς την Υόρκη.


Η πρώτη επαφή υορκιστών και λαγκαστεριανών δυνάμεων, μετά την δεύτερη μάχη του Αγίου Αλμπάνου, έγινε στις 28 Μαίου, όταν κατα την πορεία των πρώτων, υπο την ηγεσία του Warwick, στην προσπάθειά τους να περάσουν την στενή γέφυρα του Ferrybridge, έπεσαν σε ενέδρα των Λάγκαστερ οι οποίοι αρχικά τοξεύοντάς τους και επειτά επιτίθωντάς τους με μια ισχυρή δύναμη, απώθησαν την μικρή δύναμη του Warwick. Στο σημείο όμως έφτασε ο Εδουάρδος και αμέσως διέταξε τον λόρδο Fauconberg με μερικούς ιππείς να βρεί ένα ασφαλές σημείο να περάσει στην απέναντι ακτή και να επιτεθεί στις δυνάμεις των Λάγκαστερ απο τα πλάγια.

Έτσι, οι ιππείς του λόρδου Fauconberg πέρασαν τον ποταμό απο το ύψος του Castleford. Το συγκεκριμένο σημείο όφειλε να το υπερασπίζεται ο λαγκαστεριανός λόρδος του Northumberland, Ερρίκος, ο οποίος άργησε να φτάσει στο σημείο και να λάβει θέσεις μάχης. Όταν ο αργοπορημένος λόρδος έφτασε στο σημειο το μονο που μπορούσε να κάνει ήταν να παρατηρεί τους Υορκιστες να φτάνουν και να συντάσονται στην θέση που οφειλε να φυλάει. Αμέσως με την άφιξή του, ο λόρδος Ferrybridge επιτέθηκε απο τα πλάγια στους Λάγκαστερ και τους εξανάγκασε σε υποχώρηση. Κατα την διάρκεια της υποχώρησης, ο διοικητής των Λάγκαστεριανών δυνάμεων, Λόρδος Clifford σκοτώθηκε απο ένα βέλος στο λαιμό.

Μετά απο αυτη την νίκη, οι Υορκιστές κατάφεραν να περάσουν απο την γέφυρα και να προωθηθούν μέχρι το Sherburn-in-Elmet, όπου και κατασκήνωσαν. Ενώ, οι Λάγκαστερ υποχώρησαν μέχρι το Tadcaster, 3 χιλιόμετρα βόρεια του Towton.



Λίγο πριν αναφερθούμε στην μάχη αυτή καθε αυτή, του Towton καλό είναι να αναφέρουμε κάποια σημαντικά σημεία που την διαφοροποιούν απο τις υπόλοιπες μάχες του πολέμου των ρόδων, μέχρι τώρα.

Αρχικά, για πρώτη φορά έχουμε μια τόση σημαντική και κρίσιμη μάχη οπου συμμετέχει το σύνολο των δυνάμεων των δύο αντιμαχομένων. Ιστορικοί και χρονογράφοι της εποχής ανεβάζουν το συνολο των αντιμαχομένων στις 100.000 στρατιώτες για τον καθε στρατό, ενδεικτικό της εντύπωσης που προκάλεσε στην εποχή του η μάχη αυτή.  Μάλιστα, όπως αναφέρονται στα Χρονικά του Λονδίνου, οι Υορκιστές είχαν 200.000 άνδρες ενώ οι Λαγκαστερ τους διπλάσιους! Σύμφωνα πάντως με νεώτερους Βρετανούς ιστορικούς η κάθε αντιμαχόμενη πλευρά δεν θα μπορούσε να υπερβαίνει τους 50.000 άνδρες. Όπως και να έχει, όλες οι πηγές και οι ιστορικοί υποστηρίζουν οτι και οι δύο στρατοί είχαν συγκεντρώσει τους μεγαλύτερους στρατούς που είχαν συγκεντώσει μέχρι τότε, και πως θα ήταν διαφορετικά; Σε αυτή την μάχη διακυβεβώταν το ποιός θα ήταν ο κυρίαρχος του αγγλικού θρόνου.

Αυτό το διακύβεβμα φαίνεται πως το είχε αντιληφθεί ο Εδουάρδος ο 4ος, ο οποίος αποφάσισε να λάβει μέρος ο ίδιος στην μάχη ενώ αντίθετα, ο λαγκαστεριανός βασιλιάς Ερρίκος ήταν μαζί με την βασιλλισσα Μαργαρίτα στην Υόρκη, πράγμα το οποίο θα ειχε αρνητική επιδραση στο ηθικό των ανδρών του. Αξίζει να σημειωθεί πως ο στρατός των Λάγκαστερ είχε την μεγαλύτερη συγκέντρωση ευγενών - λόρδων σε σχέση με τους Υορκιστές. Συγκεκριμένα, οι Λάγκαστερ είχαν περίπου 19 Λόρδους ενώ οι Υορκιστές μόνο 8 αλλα οι πιο ισχυροι.


Η μάχη έλαβε χώρα σε ένα οροπέδιο μεταξύ των χωριών Saxton (προς τα νότια) και Towton (στα βόρεια). Η περιοχή ήταν πεδινή, με άφθονες πεδινές εκτάσεις αλλα με μικρούς δρόμους για να ελιχτεί ο στρατός. Αυτοί ήταν: ο παλιός δρόμο προς το Λονδίνο, ο οποίος συνδέει το Towton με την πρωτεύουσα της Αγγλίας και έναν μικρότερης σημασίας που συνδέει το Saxton με το Towton.

Στον χώρο περνάει ο ποταμός Cock Beck, ο οποίος ρέει σε μια πορεία σχήματος S γύρω από το οροπέδιο από τα βόρεια προς τα δυτικά. Το πεδίο χωριζόταν από το Towton Dale, ο οποίος ρέει με κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά. Οι δασικές εκτάσεις ήταν διάσπαρτες κατά μήκος του ποταμού beck. Το δάσος του Renshaw Woods οριοθετεί το πεδίο μαζί με τον ποταμό τη βορειοδυτική πλευρά του οροπεδίου, και νότια του Towton Dale, το δάσος του Castle Hill Wood κάλυπτε  στη δυτική πλευρά του οροπεδίου σε μια στροφή του beck. Η περιοχή στα βορειοανατολικά αυτού του δάσους θα είναι γνωστή ως Bloody Meadow μετά τη μάχη.

Όπως γίνεται κατανοητό το όλο πεδίο είναι μια στενή ελώδης πεδιάδα, πράγμα που όπως θα δούμε θα παιξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της μάχης. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν οτι η επιλογή του Λόρδου του Σάμορσετ, διοικητή του στρατού των Λάγκαστερ να δώσει την μάχη σε αυτό τον χώρο ήταν σωστή. Η υπεράσπιση του εδάφους λίγο πριν απο την πόλη του Towton θα εμποδίσει οποιαδήποτε πρόοδο του εχθρού προς την Υόρκη είτε κινηθεί κατά μήκος του δρόμου Λονδίνου-Τούτον ή ενός παλιού ρωμαϊκού δρόμου προς τα δυτικά. Οι Λάγκαστερ αναπτύχθηκαν στη βόρεια πλευρά της κοιλάδας, χρησιμοποιώντας την κοιλάδα ως "προστατευτικό χαντάκι". Το μειονέκτημα αυτής της θέσης ήταν ότι δεν μπορούσαν να δουν τις όποιες κινήσεις των Υορκιστών, πέρα ​​από τη νότια κορυφογραμμή της κοιλάδας

 Οι πλευρές του Λάγκαστερ προστατεύονταν από τα έλη και από τις απότομες όχθες του Cock Beck. Το πλάτος της περιοχής όμως δεν τους επέτρεπε να χρησιμοποιήσουν την αριθμητική υπεροχή τους.

Επίσης, ο  Somerset διέταξε μια δύναμη ιππέων να κρυφτούν στο δάσος του Castle Hill Wood, έτοιμοι να επιτεθούν στην αριστερή πλευρά του Υορκιστών, όποτε δοθεί η ευκαιρεία.

Απο την μεριά τους οι Υορκιστές άρχισαν να αναπτυσσονται αφου ολοκλήρωσαν οι Λάγκαστερ την κάλυψη των θέσεών τους. Ουσιαστικά και οι δύο στρατοί είχαν τον ίδιο σχηματισμό, τοξοτες μπροστά, ιππείς στο κέντρο και πεζικό στα πλάγια. Οι Λάγκαστερ το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να μείνουν σε αμυντική τακτική, να υποχρεώσουν τους Υορκιστές να εφορμήσουν στις θέσεις τους και σε μια κατάληλη στιγμή θα εφορμούσαν αλλα οι καιρικές συνθήκες τα ανέτρεψαν όλα.



Όλα ξεκίνησαν όταν το πρωί της 29 Μαρτίου και μετά την ολοκλήρωση της σύνταξης των μονάδων των δύο σχηματισμών, οι τοξότων των Υορκιστών ξεκίνησαν να βάλουν κατά των Λάγκαστερ. Εκμεταλευόμενοι την, ευνοική για αυτούς, ισχυρή ροπή του ανέμου και χωρίς καμία ιδιαίτερη ανησυχία για τους αντιπάλους τους εκτόξευαν κατά των Λάγκαστερ βολη κατά βολή τα βέλη τους με αργή τοξοβολία. Οι Λάγκαστερ προσπαθούσαν να απαντήσουν στα αραιά αλλά εύστοχα πυρά των Υορκιστών, τα οποία με την βοήθεια του ανέμου έπλητα σε όλο το βάθος του σχηματισμού τους. Οι Λαγκαστεριανοί με τον άνεμο κόντρα και με τις ριπές του χιονόνερου να κανουν αδυνατη την σκόπευση αδυνατούσαν να απαντήσουν αποτελεσματικά καιόσες ομοβροντίες και αν κατάφεραν να εξαπολύσουν, ο αέρας τις διέλυε καθοδόν.

Επιπλέον, όταν τα βέλη των Υορκιστών τοξοτών εξαντλήθηκαν, χρησιμοποίησαν τα διάσπαρτα βέλη των Λάγκαστερ που ήταν διασπαρτα στο πεδίο και συνέχισαν το έργο τους. Οι λαγκαστεριανοί μην ανέχοντας αλλο αυτή την πίεση αποφάσισαν να εξαπολύσουν μια μαζική έφοδο κατά των θέσεων των Υορκιστών. Μπροστά σε αυτή την έφοδο, οι τοξότες των Υορκιστών υποχώρησαν πίσω απο τις τάξεις του κύριου στρατού των Υορκιστών.

(συνεχίζεται...)

Δεν υπάρχουν σχόλια: