«Ρωγμές» στην κυρίαρχη ιστορική αφήγηση στην Τουρκία δημιουργεί η αναγέννηση που γνωρίζει η ποντιακή λύρα στην Τραπεζούντα, υποστηρίζει ο διδάκτορας Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Πρίνστον των ΗΠΑ Νίκος Μιχαηλίδης. Όπως δήλωσε ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή την υποστήριξη της διατριβής του με θέμα «Ηχοτοπία της Τραπεζούντας: Μουσική, Μνήμη και Πολιτική Εξουσία στην Τουρκία», η λύρα βγαίνει τα τελευταία χρόνια από το περιθώριο, το ελληνικό γλωσσικό ιδίωμα της σημερινής Τραπεζούντας (Ρωμεϊκα) άρχισε δειλά δειλά να χρησιμοποιείται δημόσια στα τραγούδια και η αλλαγή αυτή ενισχύει την ανάδειξη του κοινωνικού πλουραλισμού που είναι απαραίτητος για τον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό της Τουρκίας.
Ηχοχρώματα στο περιθώριο
Μετά τον εξισλαμισμό τμήματος του ελληνικού πληθυσμού της Τραπεζούντας, τον 16ο και 17ο αιώνα, η ποντιακή λύρα στιγματίστηκε από τοπικούς θρησκευτικούς ηγέτες, ως όργανο των «απίστων» και παλιά χριστιανική συνήθεια. «Θεωρούνταν αμαρτία από πολλούς πιστούς μουσουλμάνους να ακούς και να παίζεις λύρα σχεδόν μέχρι τη δεκαετία του '80 και του '90» υπογράμμισε ο κ. Μιχαηλίδης και πρόσθεσε ότι δεν ήταν λίγοι οι οργανοπαίχτες που «έβγαζαν τη λύρα από το σπίτι τους τυλιγμένη σε χαρτιά από εφημερίδες και κρυμμένη κάτω από τη ζακέτα, προκειμμένου να αποφύγουν την κριτική και τον στιγματισμό».
Ένας Τραπεζούντιος λυράρης που συμμετείχε στην έρευνα δήλωσε στον κ. Μιχαηλίδη για τον έλεγχο της συνείδησης μέσα από την μουσική: «Αν δεν υπήρχε πίεση από την κοινωνία για την ποντιακή λύρα και τη μουσική της, οι άνθρωποι θα εκδήλωναν τα συναισθήματά τους ευκολότερα. Όταν όμως τους λένε να μην ακούν λύρα, να μη χορεύουν, να μην ηχογραφούν τραγούδια με λύρα, οι άνθρωποι φοβούνται και αρχίζουν να απομακρύνονται από αυτή την μουσική. Έτσι καταφέρνουν να ελέγχουν και την μνήμη των ανθρώπων. Ίσως αυτός να είναι ένας τρόπος που το κράτος κρατάει τους ανθρώπους υπό συνεχή έλεγχο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου