Απεβίωσε ο Ζακ Λε Γκοφ

Ο διεθνούς φήμης Γάλλος ιστορικός του Μεσαίωνολόγος Ζακ Λε Γκοφ απεβίωσε στο Παρίσι σε ηλικία 90 ετών, όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του στη γαλλική εφημερίδα Λε Μοντ. Ο Ζακ Λε Γκοφ αφιερώθηκε στην ανθρωπολογία του Μεσαίωνα, την προσέγγιση της οποίας άλλαξε εξετάζοντας όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. 

Για το έργο του το 2004 τιμήθηκε με το βραβείο Ιστορίας Dr A.H. Heineken, επειδή «άλλαξε θεμελιωδώς την αντίληψη για τον Μεσαίωνα».

Ο Ζακ Λε Γκοφ δημιούργησε και κατέστησε δημοφιλή μια καινούργια αντίληψη για τον δυτικό μεσαίωνα, πιο σύνθετη και ταυτοχρόνως πιο ελκυστική για τους μη ειδικούς. Ήταν ο πρώτος που συγκρότησε μια συνολική ιστορία τόσο της μεσαιωνικής πόλης όσο και των μεσαιωνικών νοοτροπιών, χρησιμοποιώντας και πηγές που εθεωρούντο ακόμη περιθωριακές όπως η λογοτεχνία, οι θρύλοι ή οι τελετουργίες.

Αριστερός και ευρωπαϊστής ο ίδιος, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην αλλαγή της σχολικής αντίληψης για τη διδασκαλία της ιστορίας και στην εκλαϊκευση της ιστορικής γνώσης μέσα από την τηλεόραση και τα έντυπα.

Γεννημένος την 1η Ιανουαρίου 1924 στην Τουλόν , παλιός μαθητής της École Normale Supérieure που εκπαιδεύει την πανεπιστημιακή ελίτ της Γαλλίας, είχε διαδεχθεί το 1972 έναν άλλο μεγάλο ιστορικό, τον Φερνάν Μπροντέλ, επικεφαλής της École Pratique des Hautes Études, μιας σχολής η οποία θεωρείται ένα από τα χωνευτήρια της ευρωπαϊκής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες και το 1975 μετονομάσθηκε σε Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS).

Από το 1975 ως το 1977 διετέλεσε πρόεδρος της Ανωτάτης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών (Ecole Pratique des Hautes Etudes en Sciences Sociales) που διαδέχθηκε το 6o τμήμα. Ο Ζακ Λε Γκοφ ανανέωσε με τρόπο συστηματικό τη μεσαιωνική ιστορία της Δύσης με τη συνδρομή των κοινωνικών επιστημών, πρωτίστως της ανθρωπολογίας.

Το πρώτο βιβλίο του, Οι διανοούμενοι κατά τον Μεσαίωνα (1957), τον επέβαλε στα 35 του ως κληρονόμο της École des Annales, της σχολής που στη δεκαετία του 1930 έφερε μια επανάσταση στην προσέγγιση της Ιστορίας. Από το 1967 διηύθυνε άλλωστε την έγκυρη επιθεώρηση Annales.

Θα συγγράψει δεκάδες βιβλία, μεταξύ των οποίων τα εξής: Έμποροι και τραπεζίτες κατά τον Μεσαίωνα (1957), Το φαντασιακό στον Μεσαίωνα (1985), μια βιογραφία του Αγίου Λουδοβίκου (1995) και Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα;. Έγραψε συνολικά περίπου 40 έργα, ανάμεσα στα οποία το αγαπημένο του ήταν Η Γέννηση του Καθαρτηρίου (1981). Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα:«Το έργο της ιστορίας» (1983). Αλλα βιβλία του στα ελληνικά: «Το φαντασιακό στο Μεσαίωνα» (Κέδρος), «Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα;» (Πόλις), «Ηρωες και θαυμαστά του Μεσαίωνα» (Κέδρος), «Το πουγκί και η ζωή» (Κέδρος), «Οι διανοούμενοι στο Μεσαίωνα» (Κέδρος), «Ιστορία και μνήμη» (Νεφέλη), «Η Ευρώπη» (Ελληνικά Γράμματα), «Για έναν άλλο μεσαίωνα» (Ελληνικά Γράμματα), «Ο πολιτισμός της μεσαιωνικής Δύσης» (Βάνιας). Συμμετείχε επίσης με κείμενά του σε συλλογικά έργα όπως: «Μια ιστορία του σώματος στον Μεσαίωνα» (Κέδρος), History on Stage (Το Ροδακιό), «Ο Μεσαίωνας» (Νεφέλη), «Η ωραιότερη ιστορία του έρωτα» (Κριτική).

«Πριν, υπήρχαν η κόλαση και ο παράδεισος. Αποκάλυψα έναν νέο χώρο του υπερπέραν», έλεγε το 2008 στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Το έργο του συνοδευόταν πάντα από έναν στοχασμό για το επάγγελμα του ιστορικού. Στη δεκαετία του 1970, έγινε ένας από τους πατέρες του κινήματος της «Νέας Ιστορίας».

Ως νεαρός ερευνητής, έζησε από πρώτο χέρι, το 1948 στην Πράγα, την κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του άνθρωπο της αριστεράς και αγωνιζόταν για μια ενωμένη, ισχυρή και ανεκτική Ευρώπη. Μιλούσε αγγλικά, ιταλικά, πολωνικά και γερμανικά και ενσάρκωνε αυτή την Ευρώπη του διαλόγου, την οποία και επιθυμούσε. Επιδιώκοντας να αγγίξει ένα ευρύτερο κοινό, ο Ζακ Λε Γκοφ παρουσίαζε επίσης από το 1966 την εκπομπή «Οι Δευτέρες της Ιστορίας» στο ραδιοσταθμό France Culture.

Υπήρξε επιστημονικός σύμβουλος στα γυρίσματα της ταινίας Το Όνομα του Ρόδου, μιας ταινίας του Ζαν-Ζακ Ανό που βασιζόταν στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο.