«Η μυκηναϊκή εποχή και η διάρκειά της στον αρχαίο Ελεώνα στη Βοιωτία»

«Η μυκηναϊκή εποχή και η διάρκειά της στον αρχαίο Ελεώνα στη Βοιωτία» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσουν ο Brendan Burke (University of Victoria) και ο Bryan Burns (Wellesley College) την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015, και ώρα 19.00, στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών (Μητσαίων 9, Αθήνα). Η διάλεξη, θα δοθεί στα αγγλικά και πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Αιγαιακών Διαλέξεων που διοργανώνει ο «Αιγεύς – Εταιρεία Αιγαιακής Προϊστορίας» σε συνεργασία με το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Όπως αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους οι ομιλητές: «Οι υπό εξέλιξη ανασκαφές του Ελεώνα εμπλουτίζουν την κατανόησή μας για την κεντρική Ελλάδα καθ’ όλη τη μυκηναϊκή περίοδο. Η θέση βρίσκεται ανάμεσα στη Θήβα και το λιμένα της στην Αυλίδα και τον Ευβοϊκό Κόλπο και έχει ταυτιστεί με το δευτερεύον κέντρο που αναφέρεται στις πινακίδες της Θηβαϊκής διοικήσης ως e-re-o-ni. Ο Ελεών αναφέρεται, επίσης, δύο φορές στην Ιλιάδα. Ο αρχαιολογικός χώρος ο οποίος βρίσκεται δίπλα στο χωριό Άρμα διερευνάται από το 2007 υπό ελληνοκαναδική επίβλεψη, σε συνεργασία με τον Βασίλη Αραβαντινό και, στη συνέχεια, με την Αλεξάνδρα Χαραμή, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας.

Η μυκηναϊκή κατοίκηση, που αποκαλύφθηκε μέχρι στιγμής σε δύο ξεχωριστές περιοχές της θέσης διαθέτει αρχιτεκτονικές μονάδες με μεγάλα κεραμοσκεπή δωμάτια. Ισχυροί πέτρινοι τοίχοι επαναχρησιμοποιούνται σε διάφορες αρχιτεκτονικές φάσεις με συναφείς αποθέτες που χρονολογούνται στην πρώιμη ΥΕ IΙIB2, ΙΙΙΓ και μέση IIIΓ περίοδο. Παρά τη μεγάλη διακοπή κατοίκησης που έχει διαπιστωθεί σε πολλές μυκηναϊκές θέσεις, ο πληθυσμός του Ελεώνα συνέχισε να δραστηριοποιείται στον τομέα της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της βιοτεχνίας, όπως υποδεικνύουν τα τριβεία, τα αποθηκευτικά αγγεία και τα εργαλεία υφαντουργίας. Μία λίθινη μήτρα κοσμημάτων καταδεικνύει την πρόσβαση σε εισαγόμενες πρώτες ύλες (γυαλί και πολύτιμα μέταλλα) κατά τη διάρκεια της ΥΕ ΙΙΙΒ περιόδου. Ένας αποθέτης της πρώιμης ΥΕ ΙΙΙΓ περιόδου διασώζει μια σειρά από χάλκινα ελάσματα και αγγεία. Το ευρύ φάσμα της λεπτότεχνης κεραμικής και των ειδωλίων υποδεικνύει μια σειρά τελετουργιών και λατρευτικών πρακτικών κατά τη μέση ΥΕ IIIΓ περίοδο.

Υπάρχουν ενδείξεις πρώιμων μυκηναϊκών αρχιτεκτονικών καταλοίπων στον Ελεώνα, των οποίων η ακριβής λειτουργία χρήζει περαιτέρω ανασκαφικής διερεύνησης. Πρώιμες αρχιτεκτονικές φάσεις διακρίνονται σε έναν περίτεχνα κατασκευασμένο μυκηναϊκό προμαχώνα με διάφορες φάσεις του τέλους της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Τα μυκηναϊκά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα σχηματίζουν ένα συμπαγές σύστημα εισόδου, το οποίο ίσως ενέπνευσε τους ανθρώπους που επέστρεψαν στον τόπο του Ελεώνα μετά από μια διακοπή 500 σχεδόν χρόνων. Το επιβλητικό πολυγωνικό τείχος χτισμένο στα τέλη του 6ου αι. π.Χ. χρησιμοποιεί τα προηγούμενα κατάλοιπα, δομικά, αλλά και ιδεολογικά. Μια δοκιμαστική τομή κατά μήκος της εξωτερικής όψης του πολυγωνικού τείχους αποκάλυψε σημαντικά στοιχεία που τοποθετούν την κατασκευή του τείχους κατά την Ύστερη Αρχαϊκή περίοδο. Αυτό συμπίπτει με μια μεγάλη απόθεση αναθηματικών αγγείων, αγγείων πόσεως, καθώς και ειδωλίων χρονολογούμενων από τον 6ο έως τα μέσα του 5ου αι. π.Χ. Δεδομένης της εγγύτητας και συνειδητής διατήρησης των προηγούμενων καταλοίπων, διαφαίνεται ότι η λατρευτική δραστηριότητα και η υπόμνηση του παρελθόντος ήταν καθοριστικής σημασίας για τους κατοίκους του Ελεώνα καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας του».