Ψηφιακή αποκατάσταση αγαλμάτων της Σαλαμίνας με το πρόγραμμα “GRAVITATE”

Την ψηφιακή αποκατάσταση των πήλινων αγαλμάτων της Σαλαμίνας της Κύπρου, που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια ανασκαφών του Βρετανικού Μουσείου το 1890, επιχειρεί μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος “GRAVITATE,” το Ινστιτούτο Κύπρου σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων και με τη συμβολή του ανασκαφέα της Σαλαμίνας, καθηγητή Βάσου Καραγιώργη και των συνεργατών του.

Σύμφωνα με σχετικό δελτίο Τύπου το ακρωνύμιο του προγράμματος, “GRAVITATE”, αφορά στα αρχικά των λέξεων “Geometric Reconstruction And noVel semantIc reunificaTion of culturAl heriTage objEcts”, δηλαδή τη «Γεωμετρική Ανακατασκευή και Καινοτόμο Σημασιολογία Επανένωσης Αντικειμένων Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Το “GRAVITATE” στοχεύει στη δημιουργία ενός συνόλου λογισμικών εργαλείων που θα επιτρέπει σε αρχαιολόγους και σε επιμελητές μουσείων να ανακατασκευάζουν κατεστραμμένα ή σπασμένα πολιτιστικά αντικείμενα.

Όπως σημειώνεται, αυτό θα βοηθήσει στον εντοπισμό και στην επανένωση θραυσμάτων ενός αντικειμένου, θραύσματα τα οποία έχουν καταλήξει σε διάφορες συλλογές στον κόσμο. Επίσης, θα συμβάλει στην αναγνώριση συσχετισμών μεταξύ πολιτιστικών αντικειμένων, που εν τέλει θα οδηγήσουν σε νέα γνώση και κατανόηση των αρχαίων κοινωνιών.

Το συγκεκριμένο έργο, το οποίο έλαβε χρηματοδότηση ύψους €2,593,440 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020 Reflective 7, επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, στην ψηφιακή αποκατάσταση των πήλινων αγαλμάτων (τερακότων) της Σαλαμίνας της Κύπρου που χρονολογούνται στην Κύπρο-Αρχαϊκή περίοδο (6ος αι. π.Χ) με την ενσωμάτωση τεχνολογιών 3D με σημασιολογικές διαδικτυακές τεχνολογίες. Σήμερα, τα θραύσματα των αγαλμάτων βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα μουσεία στην Κύπρο και στη Βρετανία (Κυπριακό Μουσείο, British Museum, Fitzwilliam Museum και Ashmolean Museum), μερικά σε μουσεία της Αυστραλίας και της Τουλούζης της Γαλλίας.

Στόχος του έργου είναι να δημιουργηθεί μια ευφυής ψηφιακή πλατφόρμα την οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν συντηρητές, επιμελητές, ιστορικοί της τέχνης και αρχαιολόγοι με βασικό ενδιαφέρον την έρευνα σε κατεστραμμένα ή σπασμένα πολιτιστικά αντικείμενα. Οι κύριες συνιστώσες μιας τέτοιας πλατφόρμας είναι τα εργαλεία ανάλυσης και οπτικοποίησης σε συνδυασμό με ένα σύστημα αναζήτησης στηριζόμενο σε μια αξιόπιστη βάση δεδομένων.

Οι εταίροι του έργου είναι το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Πληροφορικής Τεχνολογίας (IMATI) του CNR στην Ιταλία, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Technion του Ισραήλ, το Βρετανικό Μουσείο και το Ερευνητικό Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία (ΕΚΕΤΑ) του Ινστιτούτου Κύπρου. Της κοινοπραξίας ηγείται το Κέντρο Καινοτομίας στην Τεχνολογία Πληροφοριών (IT Innovation Centre) του Πανεπιστημίου του Southampton. Ανεκτίμητη είναι επίσης η συμβολή του Κυπριακού μουσείου όπου φυλάσσονται αρκετά τέτοια θραύσματα αγαλμάτων από τις ανασκαφές του 1890, και των μουσείων Fitzwilliam και Ashmolean, που παρέχουν πρόσβαση στις αρχαιολογικές συλλογές τις οποίες φιλοξενούν, ενώ υποστηρίζουν με την εμπειρογνωμοσύνη τους την επιστημονική ομάδα του έργου.

Όπως αναφέρεται, η ολομέλεια του προγράμματος “GRAVITATE” συνεδρίασε πρόσφατα στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Κύπρου με στόχο το συντονισμό και τον καθορισμό των ενεργειών των εταίρων του έργου.