Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Ταξίδι στο άγνωστο

Δημήτρης Βαρσάνης

Ενώ το νέφος και ο θυμός στο Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 συνεχίζονται αμείωτα, αυτός ο χρόνος σηματοδοτεί την 28η επέτειο από τη συνολικά πιο ρομαντική ιστορία της πιο επικής πρόκρισης του Αραβικού Κόλπου για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990 στην Ιταλία.

Η ομάδα η οποία ξεκίνησε την προκριματική της εκστρατεία τον Ιανουάριο του 1989, απαρτίζονταν αποκλειστικά από παίκτες που έδρευαν στα ΗΑΕ. Οι Al Ain, Al-Wasl, Al-Nasr, Al Khaleej, Al-Shaab και Sharjah παρείχαν τους παίκτες που θα συνέχιζαν να γράφουν ιστορία. Όμως πριν αρχίσουν τα προκριματικά, υπήρξαν αρκετές σημαντικές αλλαγές πίσω από τις σκηνές με τη συμμετοχή μερικών από τους πιο γνωστούς προπονητές του Παγκοσμίου ποδοσφαίρου.

Ο θρυλικός προπονητής της Leeds Don Revie, διορίστηκε προπονητής των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων το 1977. Εκείνη την εποχή προκάλεσε τεράστια δυσαρέσκεια στην Αγγλία, καθώς οι εργοδότες του ανακάλυψαν ότι παραιτήθηκε μόνο από ένα άρθρο της Daily Mail. Επικρίθηκε ότι το αποκλειστικό του κίνητρο ήταν τα χρήματα και αργότερα διαπιστώθηκαν βάσιμες κατηγορίες για τη χειραγώγηση αγώνων. Παρά την απόκτηση ενός σχεδόν απαράμιλλου ετήσιου μισθού χωρίς φόρο, ο πρώην αρχηγός της Αγγλίας δεν πήγε απλώς εκεί για να πάρει την επιταγή του και δημιούργησε τα δομικά στοιχεία στα οποία θα έφτιαχναν τη πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Του πιστώθηκε η εισαγωγή μεταρρυθμίσεων και η εφαρμογή βελτιώσεων στις εγκαταστάσεις ποδοσφαίρου που επωφελήθηκαν σημαντικά από το εγχώριο ποδόσφαιρο στα ΗΑΕ. Αναφερόμενος στο χρόνο του πατέρα του εκεί ο Duncan Revie δήλωσε: "Ο μπαμπάς ήταν σίγουρα πρωτοπόρος. Εισήγαγε ιδέες τακτικής και τεχνικές προπονητικής που δεν είχαν δει ποτέ στη Μέση Ανατολή. Ήταν περήφανος για το τι έκανε και τι πέτυχε. Ξεκίνησε να εισάγει τον επαγγελματισμό που τελικά βοήθησε τα ΗΑΕ να λάβουν μέρος στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990 στην Ιταλία ".

Η θητεία του Revie ολοκληρώθηκε το 1980 και αντικαταστάθηκε από το μεγάλο Ιρανό προπονητή Heshmat Mohajerani. Εκείνος έφερε την πιο επιτυχημένη περίοδο στην ιστορία του Ιρανικού ποδοσφαίρου παίρνοντας τον τίτλο του Κυπέλλου Ασίας το 1976, περνώντας στην φάση των ομίλων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 και στη συνέχεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου δύο χρόνια αργότερα, το 1978. Απόλαυσε περισσότερο περιορισμένη επιτυχία με τα ΗΑΕ, τα οποία πέρασε στο Ασιατικό Κύπελλο του 1980 και τα τερμάτισε τρίτα στο Κύπελλο Εθνών του Αραβικού Κόλπου του 1982. Αντικαταστάθηκε το 1984 από τον Βραζιλιάνο Carlos Alberto Parreira.

Ο Parreira είχε ήδη εμπειρία σε αυτό το μέρος του κόσμου στέλνοντας το Κουβέιτ στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982 και κερδίζοντας το Ασιατικό Κύπελλο του 1980. Παρόλο που εξασφάλισε την πρόκριση για το Ασιατικό Κύπελλο του 1988, η απόδοση των ΗΑΕ στο τουρνουά ήταν απογοητευτική και ο Parreira έφυγε για να αναλάβει τη Σαουδική Αραβία. Παρά την εγκατάλειψη του δημιούργησε μια καλή σχέση με τους παίκτες του και επίσης με τις ποδοσφαιρικές αρχές. Η θέση του στον πάγκο λήφθηκε από έναν συμπατριώτη του, τον μεγάλο Mario Zagallo.

Ο Zagallo κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο δύο φορές ως παίκτης το 1958 και το 1962 και μια ως προπονητής το 1970. Με αυτό το τρόπο έγινε ο πρώτος άνθρωπος που το πέτυχε δις. Έφερε τεράστια εμπειρία, τακτικό νου και επίσης έμπνευση σε μια ομάδα που δεν είχε αφήσει ακόμη το σημάδι της στη Διεθνή σκηνή. Η παρουσία του σε συνδυασμό με την προετοιμασία των προκατόχων του για την επαγγελματική προσέγγιση του ποδοσφαίρου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, θα τους φέρει εκείνη τη στιγμή στο προσκήνιο. Όμως μόνο μετά από μια μακρά και νευρική δοκιμασία προκριματικής διαδικασίας.

25 ομάδες χωρίστηκαν σε έξι διαφορετικούς ομίλους με τα ΗΑΕ να τίθενται αντιμέτωπα με το Κουβέιτ, το Πακιστάν και τη Νότια Υεμένη. Η Νότια Υεμένη επρόκειτο να αποσυρθεί πριν κλωτσήσει μια μπάλα και έτσι τα ΗΑΕ πρόκειται να έπαιζαν μόνο τέσσερις φορές. Στο πρώτο τους παιχνίδι στις 13 Ιανουαρίου του 1989, αντιμετώπισαν μια δύσκολη αποστολή στην πόλη του Κουβέιτ. Έμειναν πίσω στο σκορ μετά από 26 λεπτά όμως δύο γκολ από τον Zuhair Saeed Bakheet-Bila τους έβαλαν σε πλεονεκτική θέση με 20 λεπτά να απομένουν. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να κρατήσουν το προβάδισμα και το Κουβέιτ πέτυχεε δύο καθυστερημένα γκολ για να καταγράψει μια νίκη με 3-2.

Επτά ημέρες αργότερα αντιμετώπισαν το Πακιστάν σε μια κρίσιμη στιγμή. Ήξεραν ότι μια νίκη ήταν επιτακτική δεδομένου ότι οι αντίπαλοί τους για την πρώτη θέση, το Κουβέιτ είχε ήδη τέσσερις βαθμούς στο πίνακα της βαθμολογίας. Τότε ήταν μια εποχή που με τη νίκη έπαιρνες μόνο δύο πόντους. Από το πρώτο λεπτό χάραξαν το δρόμο τους προς μια άνετη νίκη με 5-0. Αυτά τα πέντε τέρματα θα αποδειχθούν ζωτικής σημασίας για την πρόκριση από το πρώτο στάδιο των ομίλων.

Μετά τη νίκη με 2-0 του Κουβέιτ στο Πακιστάν στις 27 Ιανουαρίου, ο Zagallo και οι παίκτες του γνώριζαν ότι εάν κέρδιζαν τα επόμενα δύο παιχνίδια τους, θα περνούσαν στον τελικό γύρο. Τα πάντα θα κρίνονταν ενάντια στην ομάδα που κατείχε τη πρώτη θέση: το Κουβέιτ. Έμελλε να είναι μια τεταμένη αναμέτρηση με το μοναδικό τέρμα από τον άνθρωπο που θα γινόταν ο πρώτος σε συμμετοχές στη χώρα του με 161 Adnan Khamees Al Talyani να κάνει τη διαφορά.

Με μια σαφώς μεγαλύτερη διαφορά τερμάτων από το Κουβέιτ, μια νίκη για τα ΗΑΕ στο τελευταίο τους παιχνίδι ενάντια στο Πακιστάν θα ήταν αρκετό για να τους οδηγήσει στον επόμενο γύρο. Αυτό εξασφαλίστηκε με την ελάχιστη φασαρία. Οι Άραβες προηγούνταν με 4-0 ύστερα από 70 λεπτά. Ως αποτέλεσμα εξασφάλισαν τη θέση τους στον τελευταίο γύρο μαζί με τους παράλληλους νικητές ομίλων του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας, της Νότιας Κορέας, της Κίνας και της Βόρειας Κορέας. Ωστόσο ως ένας από νικητές του ομίλου θα περνούσαν οκτώ μήνες πριν επιστρέψουν στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Η πλειοψηφία των τελευταίων αγώνων των ομίλων διοργανώθηκε στη Σιγκαπούρη και ξεκίνησε για τα ΗΑΕ με μια λευκή ισοπαλία έναντι της Βόρειας Κορέας. Πέντε ημέρες αργότερα αντιμετώπισαν τη Κίνα. Έμειναν πίσω στο σκορ με ένα υπέροχο τέρμα από τον Tang Yaodong και φαινόταν να κατευθύνονται προς την ήττα. Ωστόσο στο 87’ ο Khaleel Mubarak νίκησε τον Κινέζο τερματοφύλακα και ισοφάρισε σε 1-1. Από το Zagallo και το προσωπικό του ζητήθηκε να ηρεμήσουν από τους αξιωματούχους όμως έμελλε να ακολουθήσει ακόμη μεγαλύτερο πανηγύρι. Ένα λεπτό αργότερα ο Κινέζος Dong έχασε την μπάλα στα μισά της περιοχής των ΗΑΕ και ακολούθησε μια γρήγορη αντεπίθεση η οποία κατέληξε στον Al Talyani αποδεικνύοντας και πάλι γιατί είναι ο ήρωας τους

Στη συνέχεια ακολούθησαν δύο διαδοχικές ισοπαλίες κατά της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ και στο τελευταίο παιχνίδι αντιμετώπισαν μια δύσκολη αποστολή της πρωτοπόρου του ομίλου Νότιας Κορέας. Οι Νοτιοκορεάτες είχαν κερδίσει τα τρία από τα τέσσερα παιχνίδια του ομίλου τους και δεν δέχτηκαν κανένα γκολ. Σημείωσαν επίσης 25 τέρματα χωρίς απάντηση στην πλήρη κυριαρχία τους στον πρώτο γύρο των προκριματικών.

Οι Άραβες έμειναν πίσω στο σκορ από το Hwangbo Kwan μετά από μόλις οκτώ λεπτά. Ωστόσο έδειξαν αξιοθαύμαστη αποφασιστικότητα για να μαζέψουν τα κομμάτια τους και να ισοφαρίσουν ύστερα από 16 λεπτά με μια κεφαλιά από τον ανεπανάληπτο Al Talyani. Έπειτα θα αμύνονταν μαζικά για να πάρουν την ισοπαλία που χρειάζονταν. το συγκεκριμένο αποτέλεσμα οδήγησε σε αξέχαστες σκηνές με το Zagallo να μεταφέρεται γύρω από το γήπεδο με μια καρέκλα, ενώ οι παίκτες και οι οπαδοί που κατάφεραν να κάνουν το ταξίδι στο στάδιο Darulmakmur στη Μαλαισία να μένουν αδρανείς.

Πέτυχαν το αδιανόητο και πέρασαν στα τελικά του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Σε κάθε μεγάλο παιχνίδι που έδωσαν υπήρξε και η επιρροή του Zagallo, ο οποίος είχε τεράστια εμπειρία σε τέτοια παιχνίδια υψηλής πίεσης, τόσο ως παίκτης όσο και ως προπονητής και δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Αντανακλώντας πρόσφατα για την πορεία στα προκριματικά σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα “The National”,ο πρώην διεθνής Ali Thani αποκάλυψε τη φύση της θυσίας που πολλοί από τους παίκτες έδωσαν για να φτάσουν σε αυτό το σημείο: «Τότε ήμασταν μια ομάδα από ερασιτέχνες παίκτες, πολλοί που κάνουν θυσίες για να παίξουν και να εκπροσωπήσουν τη χώρα μας ", δήλωσε ο Thani:"Πολλοί εγκατέλειψαν τις οικογένειές τους, άλλοι εγκατέλειψαν τη δουλειά τους, μόνο για να μπορούν να παίξουν στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Κανείς δεν περίμενε να νικήσουμε όλες τις πιθανότητες και να προκριθούμε ... Θυμάμαι ακόμα τον αγώνα που παίξαμε στη φάση των προκριματικών κατά της Κίνας. Όλοι ήταν ενθουσιασμένοι, αποφασισμένοι να αποδείξουμε ότι είμαστε ικανοί να παίξουμε στο Παγκόσμιο Κύπελλο. "

Απέδειξαν ότι είναι κατάλληλοι για να παίξουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο και με το Zagallo στο τιμόνι καυχιόνταν για ένα προπονητή με εξαιρετικό βιογραφικό στο Παγκόσμιο κύπελλο. Ως εκ τούτου, ήταν εξαιρετικά περίεργο το γεγονός ότι άφησε τη θέση του πριν αρχίσει το τουρνουά για να επιστρέψει στη πατρίδα του τη Βραζιλία και τη Vasco da Gama. Αντικαταστάθηκε από τον άνθρωπο που είχε αντικαταστήσει: τον Carlos Alberto Parreira.

Ο Parreira είχε όχι μόνο το πλεονέκτημα ότι γνώριζε τους παίκτες από το διαδεδομένο μάθημα του, αλλά είχε επίσης κατευθύνει προηγουμένως το Κουβέιτ στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982 και έτσι γνώριζε την πρόκληση που αντιμετώπιζαν τα ΗΑΕ στην Ιταλία.

Η κλήρωση για τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν ήταν ιδιαίτερα ευγενική καθώς η Κολομβία, η Δυτική Γερμανία και η Γιουγκοσλαβία θα αντιμετώπιζαν τα ΗΑΕ στο τέταρτο όμιλο. Το πρώτο τους παιχνίδι στα τελικά έλαβε χώρα μπροστά σε ένα πλήθος σχεδόν 31.000 ατόμων στην Μπολόνια.

Ενάντια σε μια Κολομβία με ταλέντα όπως ο Carlos Valderrama και ο Freddy Rincón, τα ΗΑΕ στάθηκαν εξαιρετικά καλά και κράτησαν στο ημίχρονο το 0-0. Το πάλεψαν, υπερέβαλαν ευατό και ίσως μπορούσαν να πάρουν το προβάδισμα όταν ο συνήθως κυνικός Talyani έχασε μια καλή ευκαιρία προς το τέλος του πρώτου ημιχρόνου.

Όμως η απειρία και η σχετική αφέλεια τους εκτέθηκε στα πρώτα πέντε λεπτά του δευτέρου ημιχρόνου, όταν πιάστηκαν ξεκρέμαστοι να παίζουν ψηλά και ο Bernardo Redín σκόραρε μετά τη σέντρα του Leonel Álvarez. Δεν θα υπάρξει αξιοσημείωτη αντίδραση αυτή τη φορά και ο Valderrama έκλεισε τον αγώνα με ένα ωραίο τελείωμα πέντε λεπτά πριν το τέλος.

Ακολούθησε η μεγαλύτερη τους δοκιμασία έως τώρα: μια από τις καλύτερες ομάδες του ποδοσφαίρου και οποιαδήποτε γενιάς: η Δυτική Γερμανία. Οι Γερμανοί είχαν φτάσει στα ημιτελικά των έξι τελευταίων διοργανώσεων και κατείχαν τους σούπερ σταρ Rudi Völler, Jürgen Klinsmann και Lothar Matthäus ανάμεσα σε μια ομάδα γεμάτη ταλέντο. Παίζοντας μπροστά σε 71.000 οπαδούς στο San Siro αισθάνθηκαν σε ένα διαφορετικό επίπεδο από αυτό που βίωσαν έως τώρα.

Ο αρχηγός τους εκείνη την ημέρα Abdulrahman Mohammed περιγράφει την εμπειρία σε μια συνέντευξη με τον δημοσιογράφο Gary Meeneghan που εδρεύει στα Εμιράτα: «Το πρώτο αληθινό συναίσθημα ότι είμαι ποδοσφαιριστής το ένιωσα στην Ιταλία, ειδικά όταν έτρεχα στο San Siro κόντρα στη Γερμανία. Δεν γινόταν μεγαλύτερο και καλύτερο πράγμα από αυτό: ο Jürgen Klinsmann, ο Rudi Völler, ο Andreas Brehme, ο Thomas Häßler, ο Lothar Matthaus ... λάμβανες την αυτοπεποίθηση και την εμπειρία από το να παίζεις σε αυτό το στάδιο ενάντια σε εκείνους τους παίκτες. Είναι μια καμπύλη μάθησης και ένα σημείο καμπής. "

Το μέγεθος της περίστασης δεν υπερνίκησε τα ΗΑΕ και το παιχνίδι παρέμεινε ισόπαλο στα πρώτα 30 λεπτά χάρη σε μεγάλο βαθμό σε κάποιες υπέροχες επεμβάσεις από τον Muhsin Musabah. Η Γερμανία έσπασε το αδιέξοδο μετά από 35 λεπτά με το Völler. Ο Klinsmann έκανε δύο σύντομα τα τέρματα με μια κεφαλιά.

Μετά την επανέναρξη του ημιχρόνου, τα ΗΑΕ αντί να χάσουν τη ψυχολογία τους επιτέθηκαν στους Γερμανούς και ο Khalid Ismaïl Mubarak εκμεταλλεύτηκε ένα αμυντικό λάθος για να νικήσει τον Bodo Illgner και να πετύχει το ιστορικότερο έως τώρα τέρμα στην ιστορία τους. Η έκσταση που χαράχθηκε στο πρόσωπό του έδειξε την ευτυχία και τη δυσπιστία σε όσα είχε πετύχει. Η Δυτική Γερμανία σκόραρε ένα λεπτό αργότερα για να αποκαταστήσει το προβάδισμα των δύο γκολ και επικράτησε με 5-1.

Τα ΗΑΕ μπήκαν στο τελευταίο τους παιχνίδι  στον όμιλο κατά της Γιουγκοσλαβίας όντας ήδη εκτός τουρνουά, με τους αντιπάλους τους να θέλουν τη νίκη για να εξασφαλίσουν τη δεύτερη θέση στον όμιλο. Τα γρήγορα τέρματα από τους Safet Sušić και Darko Pančev πρότειναν μια δυνατή ήττα στα χαρτιά. Οι Εμιράτες όμως και πάλι αρνήθηκαν πετάξουν πετσέτα και ο μέσος Ali Thani χρονομέτρησε το τρέξιμό του στην τελειότητα για να μειώσει μετά από 22 λεπτά. Ένα τρίτο γκολ της Γιουγκοσλαβίας στην αρχή του δευτέρου ημιχρόνου τελείωσε αποτελεσματικά το παιχνίδι με το τελικό σκορ να γράφει 4-1. Οι Άραβες τερμάτισαν στο πάτο του τέταρτου ομίλου χωρίς πόντο και με διαφορά τερμάτων στο -9.

Θεωρήθηκε από πολλούς ως η χειρότερη ομάδα σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο όμως έφεραν την ευτυχία, τον ενθουσιασμό και τον πατριωτισμό, ενισχύοντας τη συλλογική περηφάνια ενός Έθνους. Εν ολίγοις ήταν μια δήλωση του τι σημαίνει το Παγκόσμιο Κύπελλο σε εκατομμύρια φιλάθλους κάθε τέσσερα χρόνια. Θα επέστρεφαν στο σπίτι τους ως ήρωες και έχουν χαρακτηριστεί από τότε ως μια χρυσή γενιά. Είναι περίεργο το γεγονός ότι με την εισροή πλούτου, επενδύσεων και Δυτικών χωρών στα ΗΑΕ από το 1990 δεν κατάφεραν να αναδημιουργήσουν άλλη μια χρυσή εποχή και να φτάσουν ξανά στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Συνέχισαν να απασχολούν υψηλού προφίλ ξένους προπονητές όπως ο Carlos Queiroz, ο Henri Michel, ο Roy Hodgson και ο Dick Advocaat. Ωστόσο σε αντίθεση με τις πολυπληθείς κρατικές δαπάνες στο εξωτερικό, δεν υπήρχε το ίδιο επίπεδο στήριξης και πόρων για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου στα Εμιράτα, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα μιας νέας φυλής νεαρών που ακολουθούσε τα βήματα της τάξης του 1990.

Αυτό πρόσφατα άρχισε να αλλάζει καθώς οι ευρωπαϊκοί σύλλογοι και οι συνταξιούχοι ποδοσφαιριστές έχουν αρχίσει να δημιουργούν τις δικές τους ποδοσφαιρικές ακαδημίες στην περιοχή. Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός της προπονητικής ποδοσφαίρου και των εγκαταστάσεων σε όλο τον κόσμο, όπως και η βελτίωση των Διεθνών ομάδων γενικά έχουν επίσης ως αποτέλεσμα ότι ο ανταγωνισμός για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι τώρα πιο έντονος από ποτέ για τα μικρότερα Έθνη.

Ωστόσο εξακολουθεί να υπάρχει αισιοδοξία ότι αυτό το μικρό Έθνος να μπορέσει για άλλη μια φορά να δειπνήσει στο κορυφαίο τραπέζι του Παγκόσμιου ποδοσφαίρου.