Πέμπτη 5 Μαρτίου 2015

Η μεταχείριση των νεκρών στην Μακεδονία κατά την πρώιμη Νεολιθική Περίοδο


Τα αποτελέσματα της μελέτης της, με τίτλο:  «Η μεταχείριση των νεκρών κατά την πρώιμη Νεολιθική Περίοδο στη Μακεδονία: μια πρώτη ματιά στα Ρεβένια Κορινού της βόρειας Πιερίας», θα θα παρουσιάσει την Πέμπτη 5 Μαρτίου 2015 και ώρα 19.00, στην Αίθουσα Τελετών του παλαιού κτιρίου Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, η επίκουρη καθηγήτρια του ΑΠΘ Σέβη Τριανταφύλλου και η Φωτεινή Αδακτύλου, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, στη διάρκεια του Αρχαιολογικού Συνεδρίου για τις ανασκαφές του 2014 στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η ανασκαφή στη θέση Ρεβένια, που χρονολογείται στην αρχαιότερη και μέση Νεολιθική Περίοδο (μέσα 7ης – αρχές 6ης χιλιετίας π.Χ.), πραγματοποιήθηκε από το 2001 έως το 2004 από τις (τότε) Εφορείες Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΙΣΤ’ ΕΠΚΑ και ΚΖ’ ΕΠΚΑ.

Σύμφωνα με τις ομιλήτριες, διακρίνονται τρεις τρόποι μεταχείρισης των νεκρών στη θέση αυτή: 1) «κανονικές» ταφές, σε πλήρη ανατομική ακολουθία (έξι περιπτώσεις), 2) «διαταραγμένες» ταφές, που έχουν χάσει την ανατομική τους ακολουθία, πιθανότατα εξαιτίας δευτερογενούς μεταχείρισης από ανθρωπογενή παρέμβαση στο πλαίσιο της ταφικής διαδικασίας (πέντε περιπτώσεις), και 3) μεμονωμένα οστά, στις οικιστικές επιχώσεις της θέσης, κάποια από τα οποία φέρουν ενδείξεις καπνίσματος από φωτιά, επίσης στο πλαίσιο ειδικής ταφικής συμπεριφοράς προς τους νεκρούς (δώδεκα περιπτώσεις).


Επιπλέον, στις «κανονικές» ταφές έχουν αναγνωριστεί δύο σκελετοί, στους οποίους φαίνεται ότι πραγματοποιήθηκε μικρή επιτόπια μετακίνηση συγκεκριμένων οστών από τη ζώσα νεολιθική κοινότητα, κατά τη διάρκεια της αποσύνθεσης των νεκρών.

Όπως αναφέρουν η κα Τριανταφύλλου και η κα Αδακτύλου: «Η συνολική εικόνα των ταφών από τα Ρεβένια αποκαλύπτει ένα σύνθετο τελετουργικό ως προς τη μεταχείριση των νεκρών, το οποίο συνδυάζει τις αρθρωμένες ταφές με ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, που περιλαμβάνουν μετακίνηση, αλλά και απομάκρυνση οστών στα ενδιάμεσα στάδια αποσύνθεσης του νεκρού σώματος».

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης του ανθρώπινου σκελετικού υλικού των Ρεβενίων, φαίνεται ότι, ως προς το φύλο, οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άνδρες (πρόκειται για τέσσερις γυναίκες και έναν άνδρα, με βάση τους σκελετούς, στους οποίους ήταν δυνατή η ταύτιση του φύλου). Σε ό,τι αφορά στις ηλικίες θανάτου, οι ενήλικες είναι άνω των 30 ετών, ενώ από τα έντεκα άτομα τα πέντε είναι ανήλικα.

«Όσον αφορά στις παθήσεις», αναφέρεται στην ανακοίνωση, «διαπιστώθηκαν υψηλά ποσοστά παθολογικών αλλοιώσεων του μυοσκελετικού συστήματος (οστεοαρθρίτιδα και σπονδυλαρθρίτιδα), αλλά και υψηλοί δείκτες καταπόνησης των σκελετών, που οφείλονται στην καθημερινή και έντονη χειρωνακτική δραστηριότητα. Επίσης, παρατηρήθηκαν και κάποιες περιπτώσεις μη ειδικών φλεγμονών σε ενήλικα άτομα, υψηλά ποσοστά νοσημάτων αναιμίας και υποπλασίας της αδαμαντίνης, τα οποία υποδεικνύουν χαμηλά επίπεδα υγείας, που πιθανόν οφείλονται σε διατροφικές δυσκολίες και σε έντονα επεισόδια υποσιτισμού κατά την παιδική ηλικία, αλλά και μία περίπτωση επουλωμένου κρανιακού τραύματος στον μοναδικό ενήλικο άνδρα. Από την άποψη των οδοντικών παθήσεων, εντοπίστηκαν έντονος βαθμός αποτριβής των δοντιών, μέτρια παρουσία τρυγίας (πέτρας), καθώς και υψηλά ποσοστά τερηδόνας, τα οποία οφείλονται στη συχνή κατανάλωση μαλακών και επεξεργασμένων τροφών, με σημαντική περιεκτικότητα σε σάκχαρα».


Η μελέτη και δημοσίευση των ανθρώπινων σκελετικών καταλοίπων από τη θέση της αρχαιότερης και μέσης νεολιθικής περιόδου στα Ρεβένια Κορινού, εντάσσεται στο ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ – «Υλικός πολιτισμός και περιβάλλον: εκμετάλλευση φυσικών πόρων κατά τη Νεολιθική Περίοδο στη βόρεια Ελλάδα», το οποίο πραγματοποιείται υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστα Κωτσάκη.

Αρωγοί του Αρχαιολογικού Έργου είναι το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: