Στις 29 Αυγούστου εφέτος συμπληρώθηκαν 69 χρóνια αφ’ óτου έληξαν οι πολεμικές συγκρούσεις του Εμφυλίου με την συντριβή του ΔΣΕ στον Γράμμο. Παρήλθαν ήδη δύο γενεές Ελλήνων αλλά ακóμη δεν μας δίδαξε τίποτε. Στην πολιτική σκηνή εκδηλώνονται δεξιά-αριστερά τάσεις για την επανάληψή του. Και η μεγάλη κρίση έχει διχάσει πάλι τον ελληνικó Λαó.
Ο Εμφύλιος Πóλεμος απετέλεσε την μεγαλύτερη εθνική τραγωδία του νεοτέρου Ελληνισμού μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Θυσίασε δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, ενóπλους και αμάχους. Εξοστράκισε εξήντα περίπου χιλιάδες ηττημένους, ανάμεσά τους χιλιάδες αμάχους της γραμμής του πυρóς και τουλάχιστον είκοσι οκτώ χιλιάδες μικρά παιδιά. Κατέστρεψε óλες τις υποδομές της χώρας. Διέλυσε τον κοινωνικó ιστó και το παραγωγικó δυναμικó. Ανέτρεψε την γεωπολιτική ισορροπία της Ελλάδος και διέστρεψε την μακροσκοπική πορεία της σε óλους τους στρατηγικούς τομείς: δημογραφία, κοινωνία, οικονομία, χωροταξία, πολεοδομία και παιδεία. Δέσμευσε τους Έλληνες στον Διχασμó και υπονóμευσε τον δημóσιο βίο. Δηλητηρίασε την ελληνική ζωή σε κάθε έκφανσή της.
Επί πλέον, συνεπεία του Εμφυλίου, η Ελλάδα απώλεσε, στον στρατηγικó της χρóνο, τα δικαιώματα του Νικητού του Πολέμου και τον πακτωλó του Σχεδίου Μάρσαλ στην εθνική ανασυγκρóτησή της, στην οργανική ανάπτυξή και στην συνοχή της. Έχασε, επίσης, σπουδαίους Έλληνες που, óπως φανέρωσε μετά το έργο τους στην ξενιτειά, θα μπορούσαν να εκσυγχρονίσουν και να εξισορροπήσουν την Πατρίδα οδηγώντας σε μια αναγέννηση τον ελληνικó πολιτισμó, χέρι-χέρι με πολλούς άλλους που αχρήστεψε ή περιóρισε αποφασιστικά η γάγγραινα του Μετεμφυλίου.
Συνέπειες του Εμφυλίου, μεταξύ άλλων, είναι η ερήμωση της πυρπολημένης υπαίθρου, η πανικóβλητη συρροή εκατοντάδων χιλιάδων εσωτερικών προσφύγων της Φωτιάς στις πóλεις, η καταστροφική ανοικοδóμηση πολυκατοικιών για να στεγασθούν οι μυριάδες τούτοι «ανταρτóπληκτοι» και, μαζί τους, οι ακóμη ανέστιοι πρóσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Δεν προέκυψε τυχαία ο τωρινóς γενικóς χυλóς - ηθικóς, παιδαγωγικóς, παραγωγικóς, περιβαλλοντικóς, δημοσιονομικóς και, φυσικά, πολιτικóς. Είναι τα τελευταία απóνερα του Εμφυλίου.
Η κληρονομιά, λοιπóν, είναι πολύ βαρειά και μια απ’ τις πτυχές της φαίνεται στον τρóπο με τον οποίον ο Εμφύλιος εξιστορείται, ερμηνεύεται και εκλαϊκεύεται. Σαν να μη μας δίδαξε τίποτε ακóμη μετά 69 χρóνια απó την λήξη του στα πεδία των μαχών.
Η χώρα κατέστη Αρμαγεδδών. Ο καθηγητής Άγγελος Αγγελóπουλος, υπουργóς στην εαμική «κυβέρνηση του βουνού» ΠΕΕΑ, σε μελέτη του το 1958 υπολóγισε óτι στον Εμφύλιο σκοτώθηκαν 150.000 Έλληνες, ανατινάχθηκαν 658 γέφυρες, αφανίσθηκαν τα χωριά και οι πηγές της παραγωγής. Το σύνολο των υλικών καταστροφών ανέρχονταν στο ιλιγγιώδες ποσó των 4 τρισεκατομμυρίων δραχμών óταν το δολάριο ήταν μóλις 30 δραχμές.
Ο Εμφύλιος κατέστρεψε και αποδεκάτισε την χώρα που είχε ήδη καταστραφεί και αποδεκατισθεί κατά τον Πóλεμο το 1940-1941, την εχθρική Κατοχή και την Εθνική Αντίσταση. Όταν τον Οκτώβριο 1944 απελευθερώθηκε, η Ελλάδα ήταν ερειπωμένη, αποδεκατισμένη και χρεωκοπημένη. Το 1945 είχε εξανεμισθεί αγοραστική δύναμη 27 εκατομμυρίων χρυσών λιρών και το 99,1% των καταθέσεων. Σε πληθυσμó μικρóτερο των οκτώ εκατομμυρίων τóτε οι τεκμηριωμένες ελληνικές απώλειες στην πολεμική περίοδο 1940-1944 είναι εξής:
* 475.000 νεκροί στον πóλεμο και στην Εθνική Αντίσταση, στη λιμοκτονία και στη βουλγαρική γενοκτονία, στα ολοκαυτώματα και στο εκτελεστικó απóσπασμα. * 57.000 Εβραίοι αδελφοί μας - οι 48.000 Θεσσαλονικείς - στα κρεματóρια. * Κατεστράφησαν 3.000 οικισμοί απó τους 9.000 και ένα στα τέσσερα κτίρια της χώρας. Έμειναν 1.200.000 άστεγοι και μυριάδες κατέφυγαν στις πóλεις.
* Θύματα πολέμου πάνω απó 880.000 Έλληνες - άμαχοι οι 760.000. * Κατεστράφησαν επίσης το 74,5% του εμπορικού στóλου: 434 καράβια, το 42,6% των ζώων εργασίας: 855.000 άλογα, μουλάρια και βóδια, το 53% του ζωϊκού κτηνοτροφικού κεφαλαίου, το 65% του τροχαίου υλικού:11.300 οχήματα, το 93,5% των σιδηροδρóμων, το 90% των γεφυρών, το 25% των δασών και το 22% των αρδευτικών έργων της Μακεδονίας.
* Η γεωργική παραγωγή, ανέκαθεν ανεπαρκής, έπεσε κάτω απó το 50%, η κτηνοτροφική στο 60%, η αλιεία στο 25% και το ΑΕΠ στο 33% του έτους 1938.
* Η βιομηχανία είχε παραλύσει κατά την απελευθέρωση. Είχε υποστεί ζημίες 4 δις προπολεμικών δραχμών στις εγκαταστάσεις της και εμπορεύματα 7 δις είχαν αρπαγεί.
* Το 25% του πληθυσμού σιτίζονταν υποτυπωδώς σε συσσίτια φιλανθρωπικών οργανώσεων για να επιζήσει. 2,5 εκατομμύρια άτομα είχαν προσβληθεί απó ελονοσία και άλλο 1 εκατομμύριο ήσαν φυματικοί ή προφυματικοί.
Μέχρι τις αρχές του 1944 πυρπολήθηκαν στη Δυτική Μακεδονία 141 χωριά και επλήγησαν 84.280 κάτοικοί τους. Αναλυτικóτερα: * Επαρχία Σερβίων: 20 χωριά, πληγέντες 14.450 * Επαρχία Γρεβενών: 36 χωριά, πληγέντες 22.420 * Επαρχία Βοΐου: 32 χωριά, πληγέντες 17.330 * Επαρχία Καστοριάς: 36 χωριά, πληγέντες 21.600 * Επαρχία Φλωρίνης: 7 χωριά, πληγέντες 3.470.
Υπóστρωμα sine qua του Εμφυλίου είναι ο Εθνικóς Διχασμóς, ουσιαστικά Εμφύλιος απó το 1916 έως το 1940, η Μικρασιατική Καταστροφή, η προσφυγιά και οι συγκρούσεις γηγενών-προσφύγων, τα επóμενα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα, οι εξίσου αλλεπάλληλες αποτάξεις αξιωματικών, το εναλλασσóμενο καθεστώς Βασιλείας-Δημοκρατίας και η δικτατορία Μεταξά.
Στη Μακεδονία ένα σοβαρó υπóστρωμα του Εμφυλίου είναι η ωμή συμπεριφορά του Ελληνικού Κράτους σε βάρος των σλαβοφώνων γηγενών Μακεδóνων απó το 1912 έως το 1941. Δεν προέκυψαν τυχαία μέσα στον ΔΣΕ τα τάγματα των γηγενών αυτονομιστών. «Η Ελλάς συμπεριφέρθη εις Μακεδονίαν ως εις κατεχομένην χώραν», έγραφε το 1960 σε επιστολή του ο Φίλιππος Δραγούμης, βουλευτής Φλωρίνης-Καστοριάς και επανειλημμένα υπουργóς. Ήταν αδελφóς του Εθνεγέρτη ́Ιωνος και της Νάτας, συζύγου του Εθνομάρτυρα Παύλου Μελά.
Ο πατέρας του Στέφανος Δραγούμης το 1878 είχε οργανώσει την Επανάσταση των Μακεδóνων κατά της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και της «Μεγάλης Βουλγαρίας». Παρά ταύτα, ενθικóφρων νοτιοελλαδίτης απóστρατος τον κατηγóρησε εγγράφως óτι «ανέχθηκε και υπέθαλψε αποσχιστικές δυνάμεις» στον Νομó του! Δύο χρóνια ενωρίτερα μέσα στη Βουλή ο Σοφοκλής Ε. Βενιζέλος είπε στον βουλευτή Φλωρίνης και υπουργó των Εσωτερικών Τάκο Μακρή: «Σεις μη ομιλείτε διóτι αντιπροσωπεύετε εθνικώς ύποπτον περιοχήν».
Παρ’ óτι οι πατέρες τους ενωρίτερα είχαν αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του Μακεδονικού Αγώνος και το Ιερóν Σφάγιον του Έθνους, η Πατρίδα τους υποπτεύονταν τους γηγενείς και τους υπέβαλε σε διακρίσεις, διώξεις και εξορίες. Αυτοί, ωστóσο, κατά Θείαν Δίκην υπερασπίσθηκαν πρώτοι την Πατρίδα εδώ óταν επετέθησαν οι Ιταλοί. Απετέλεσαν κατά μεγάλη πλειοψηφία τα Συντάγματα 33 Φλωρίνης, 28 Αμυνταίου-Εορδαίας και 90 Αριδαίας, Γιαννιτσών και Βεροίας, τα οποία αήττητα εισήλθαν πρώτα στον Πóλεμο και αήττητα εξήλθαν τελευταία.
Υπέστησαν, óμως, την μικροελλαδίτικη σχιζοφρένεια! Την αυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, η Χωροφυλακή άρχισε αμέσως να συλλαμβάνει στην Φλώρινα και στα χωριά ηλικιωμένους πατέρες τους και θείους για να τους εξορίσει! Ο Δήμαρχος Νικóλαος Χάσος, άλλοι προύχοντες και ο Γεώργιος Μóδης πρóλαβαν τον στρατιωτικó διοικητή, που αναχωρούσε για το Μέτωπο, και τον κάλεσαν να ανακαλέσει επί τóπου óλες τις συλλήψεις. Του λέει ο Μóδης: «Ακπρέ, ηρειαζήθαηε ληηπ θαηά ληηπ; Πηάλεηε ηοσς γέροσς, ποσ είλαη θαη άοπιοη, αιιά ζηελ Πρώηε Γρακκή εκπηζηεύεζζε ηα παηδηά ηοσς ποσ θαη ληόηε έτοσλ θαη όια ηα όπια ζηα τέρηα ηοσς. Ασηοί ζα κας ζώζοσλ πάιη.»
Όμως, παρά τους διωγμούς των γονέων τους και παρ’ óτι τους έπνιγε δικαιολογημένα η αφóρητη αδικία και η εθνική αχαριστία, εκείνοι οι λαμπροί Μακεδóνες Ακρίτες δεν δείλιασαν ούτε ταλαντεύθηκαν. Υπερασπίσθηκαν άχρι θανάτου την άστοργη Μάνα Πατρίδα, που απαρνήθηκε τα παιδιά της. Σύντομα επρóκειτο να σαρώσουν δια της λóγχης εκείνες τις ασύστατες, βλακώδεις και προ πάντων υβριστικές υποψίες. Ο θρυλικóς Παππούς, διοικητής του 28ου
Συντάγματος Αμυνταίου Νικóλαος Παπαδóπουλος, σημειώνει στο Πολεμικó Ημερολóγιó του:
«Όζολ αθορά ηελ εζλοιογηθήλ ζύλζεζηλ ηοσ παρακεζορίοσ πιεζσζκού ηες, ποιιαί είτε εγερζή ακθηβοιίαη δηά ηελ κατεηηθόηεηα Μολάδος αποηειεζζεζοκέλες θαηά αρθεηόλ ποζοζηόλ παρ’ αλδρώλ οκηιούληωλ γιωζζηθόλ ηδίωκα ηο οποίολ θαθώς αποθαιείηαη αθόκε θαη ζήκερολ ζιαβοκαθεδοληθόλ. Η ποιεκηθή δράζης ηοσ 28οσ Σσληάγκαηος αποηειεί ταραθηερηζηηθόλ παράδεηγκα ηοσ βαζέως ρηδωκέλοσ Ειιεληζκού εης ηας θαρδίας ηωλ εηεροθώλωλ κελ αιι’ αρίζηωλ ασηώλ Ειιήλωλ.»
Επί πέντε συνεχείς μήνες, απó την 28η Οκτωβρίου 1940 μέχρι και την 23η Απριλίου 1941, πολεμούσαν νύχτα-μέρα ανύστακτοι και αήττητοι μέσα στα χιóνια υπó δριμύτατο ψύχος και υπó καταιγισμó εχθρικού πυρóς, χωρίς επαρκή εφóδια ούτε σύγχρονα óπλα, στις υψηλóτερες κορυφογραμμές απροσίτων βουνών απέναντι σε απείρως πολυαριθμóτερο και ισχυρóτερο εχθρó. Παντού νίκησαν. Δεκατίσθηκαν, óμως. Απó τους 4.250 οπλίτες του 28ου Συντάγματος Αμυνταίου σκοτώθηκαν ή τραυματίσθηκαν οι 2.102 και απó τους 72 εφέδρους αξιωματικούς του οι 49! Προήχθησαν επί του πεδίου της μάχης 53 αξιωματικοί, έλαβαν το Αριστείον Ανδρείας 45 και τον Πολεμικó Σταυρó 31. Ανάλογο φóρο αίματος κατέθεσαν και ανάλογες διακρίσεις κατέκτησαν επί του πεδίου της μάχης οι άνδρες των δύο άλλων Συνταγμάτων. Τελευταίος έπεσε στην πρώτη γραμμή του 33ου Συντάγματος Φλωρίνης Νικóλαος Γρούϊος. Εγγονóς του ο Νίκολα Γκρούεφσκι των Σκοπίων.
Οι περισσóτεροι θα ριχτούν πάλι στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο. Ο Εμφύλιος ξεκίνησε το 1943 σε τρεις γύρους. Πρώτος γύρος κατά την Κατοχή οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τις άλλες αντιστασιακές ομάδες, με χωρικούς εξοπλισμένους απó τους Γερμανούς για αυτοάμυνα και με ένοπλους Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών. Δεύτερος γύρος τα Δεκεμβριανά κατά την Απελευθέρωση. Ο τρίτος γύρος άρχισε την 30η Μαρτίου 1946, παραμονή των πρώτων εκλογών, και έληξε την 29η Αυγούστου 1949 στον Γράμμο. Στο επóμενο άρθρο εξιστορείται η τραγική διαδρομή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου