Δευτέρα 6 Απριλίου 2015

Η σπογγαλιεία και η επίδρασή της στην κοινωνική συγκρότηση της Καλύμνου


Η μελέτη της Ευδοκίας Ολυμπίτου είναι αφιερωμένη στη σπογγαλιευτική δραστηριότητα των Καλύμνιων κατά τον 19ο και 20ό αιώνα και στη σχέση αυτής της σημαντικής για το νησί οικονομικής και επαγγελματικής δραστηριότητας με τη συγκρότηση και τις πολιτισμικές πραγματικότητες της Καλύμνου. Βασικό θέμα της μελέτης είναι η εξέταση της εμφάνισης και της χρήσης της «μηχανής», του καταδυτικού δηλαδή σκάφανδρου, που κυριάρχησε στη σπογγαλιεία από την εμφάνισή του, το 1866, μέχρι την απόσυρσή του, το 1975, ως χαρακτηριστικό δείγμα των επιπτώσεων που επιφέρουν οι τεχνολογικές καινοτομίες στο οικονομικό περιβάλλον, στις κοινωνικές δομές και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Διερευνώνται επίσης οι επιχειρηματικές συμπεριφορές και οι εργασιακές σχέσεις που επικράτησαν στο εργασιακό τοπίο της σπογγαλιείας, η φυσιογνωμία του εργατικού δυναμικού και ο σχηματισμός της τοπικής ελίτ, καθώς και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά όσων ενεπλάκησαν στον κύκλο εργασιών της αλιείας των σφουγγαριών. Η μελέτη αξιοποιεί πλούσιο αρχειακό υλικό προερχόμενο από το αρχείο του Δήμου Καλύμνου και άλλους φορείς, τον τύπο της εποχής, την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία, και μεγάλο αριθμό προφορικών μαρτυριών που συνέλεξε η συγγραφέας.

Το βιβλίο αποτελεί καρπό πολύχρονης ερευνητικής δουλειάς της Ευδοκίας Ολυμπίτου που πέθανε τον Μάιο του 2011, σε ηλικία 49 ετών. Η συγγραφέας ήταν επίκουρη καθηγήτρια Εθνολογίας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου, δίδασκε στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, υπήρξε επί χρόνια συνεργάτις του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και είχε πλούσιο επιστημονικό έργο, ιδίως σε θεματικά πεδία όπως η μελέτη του οικισμένου χώρου, η ιστορία της εργασίας και του υλικού πολιτισμού των προβιομηχανικών κοινωνιών.

Ευδοκία Ολυμπίτου, «Σπογγαλιευτική δραστηριότητα και κοινωνική συγκρότηση στο νησί της Καλύμνου (19ος-20ός αι.)», έκδ. Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών – Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2014, 435 σελ. ISBN 978-960-9538-28-2

Δεν υπάρχουν σχόλια: