Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου 2016

Αίτημα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κεφαλονιάς για επιστροφή στο νησί των αγαλματων του Ξί


Το Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2016, ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος εισηγήθηκε στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου την επιστροφή στην Κεφαλονιά των αγαλμάτων και λοιπών ευρημάτων που βρέθηκαν στο Ξι.

Σύμφωνα με το αρχείο της Εφορείας τον Αύγουστο του 1980 υποδείχθηκαν από λουόμενo αρχαία αντικείμενα στη θαλάσσια περιοχή νότια της χερσονήσου της Παλικής, κοντά στην παραλία του Ξι, τα οποία μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για συντήρηση. Τα αρχαία αυτά αντικείμενα μεταφέρθηκαν αργότερα στο Φρούριο της Πύλου προκειμένου να φυλαχθούν εκεί προσωρινά έως ότου βρεθεί κατάλληλος χώρος στην Κεφαλονιά για τη μόνιμη έκθεσή τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναγράφονται στον «Οδυσσέα» εκτίθενται εκεί σε προσωρινή έκθεση από το 2012.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κεφαλονιάς ζητά την επιστροφή των αρχαίων αντικειμένων που βρέθηκαν στο Ξι, προκειμένου αυτά να εκτεθούν άμεσα στην Αρχαιολογική Συλλογή της Σάμης καθώς η Εφορεία υλοποιεί με αυτεπιστασία το έργο «Επισκευή και δημιουργία Αρχαιολογικής Συλλογής Σάμης και έκθεση ψηφιδωτών δαπέδων» το οποίο θα ενταχθεί στην προγραμματική σύμβαση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος και της αντίθετης γνώμης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, έχει κατατεθεί ερώτηση και αναφορά στη Βουλή από βουλευτές και το αίτημα επιστροφής των αρχαίων στην Κεφαλονιά θα εξεταστεί από το αρμόδιο Συμβούλιο Μουσείων προς το οποίο η Εφορεία έχει αποστείλει σχετική εισήγηση.

Ο Περιφερειάρχης Θεόδωρος Γαλιατσάτος ζήτησε από το Σώμα να στηρίξει την εισήγησή του και να λάβει απόφαση επιστροφής των αγαλμάτων και λοιπών ευρημάτων στην Κεφαλονιά, εισήγηση που έγινε ομόφωνα δεκτή.

Ο Περιφερειάρχης ενημέρωσε ότι πρόκειται για έξι αγάλματα και πέντε αρχιτεκτονικά μέλη που χρονολογούνται στην Ελληνιστική περίοδο και προέρχονται από το ακρωτήριο Ξι στην Κεφαλονιά. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κεφαλονιάς, πρόκειται για:



1. Ακέφαλο άγαλμα όρθιου γυμνού νέου στον τύπο του « Σατύρου », που συνοδεύεται από μικρό ζώο. Πιθανώς το άγαλμα της Κεφαλονιάς αντιγράφει κάποιο διάσημο πρωτότυπο της ελληνιστικής περιόδου, όπου ο νέος γέρνει έντονα προς τα αριστερά, σταυρώνοντας τα πόδια του και στηρίζεται σε ψηλό κορμό δέντρου. Από τον αριστερό ώμο του κρέμεται δορά που τυλίγεται στο χέρι και στον κορμό του δένδρου. Η χαλαρή κάμψη της μορφής απαντάται ήδη στις δημιουργίες του Πραξιτέλη κατά τον 4ο αι. π.Χ. και είναι ιδιαίτερα αγαπητή στους γλύπτες των ελληνιστικών χρόνων.



2. Άγαλμα καθιστής ανδρικής μορφής, στον τύπο του θεού Σάραπη ή Σέραπη. Η θεότητα αυτή δημιουργήθηκε στα χρόνια των ελληνιστικών βασιλείων με πρότυπο το διάσημο λατρευτικό άγαλμα στο ιερό της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, του 3ου αι. π.Χ. Το άγαλμα της Κεφαλονιάς, παρά την ελλιπή του διατήρηση, παρουσιάζει τα βασικά χαρακτηριστικά: ο θεός, καθιστός σε θρόνο, φορά χιτώνα με κοντές χειρίδες (μανίκια) και ιμάτιο που τυλίγεται στους μηρούς. Ο τύπος αυτός συνοδευόταν από τον φοβερό σκύλο Κέρβερο, από τον οποίο στην προκειμένη περίπτωση δεν σώζεται παρά μόνο η προεξοχή στη βάση όπου θα στεκόταν.


3. Μια άλλη εκδοχή Σάτυρου είναι και αυτή που απεικονίζει όρθιο γυμνό νέο που φορά κοντή χλαμύδα ή δορά ζώου. Η ψηλόλιγνη ακέφαλη μορφή συστρέφει το σώμα σε μια σχεδόν χορευτική κίνηση. Οι Σάτυροι, οι Μαινάδες, οι Νύμφες και άλλες μορφές από τον διονυσιακό θίασο σε χαριτωμένα συμπλέγματα αποτελούσαν αγαπημένο θέμα της ελληνιστικής γλυπτικής και αργότερα, συχνή επιλογή για την διακόσμηση των κήπων στις πλούσιες ρωμαϊκές επαύλεις, γεγονός που θα δικαιολογούσε τόσο την προέλευση όσο και τον προορισμό των συγκεκριμένων έργων που βρέθηκαν στο Ξι.


4. Το άγαλμα απεικονίζει ακέφαλο όρθιο γυμνό νέο που φέρει χλαμύδα στους ώμους, στον τύπο του Ερμή ή του Γανυμήδη. Η χλαμύδα πορπώνεται στον δεξιό ώμο, καλύπτει την πλάτη και τυλίγεται γύρω από το αριστερό χέρι. Η μορφή στηριζόταν στο δεξί πόδι με το αριστερό χαλαρό. Στην πλήρη του μορφή, το άγαλμα στηριζόταν στην αριστερή πλευρά σε κορμό δένδρου, πάνω στον οποίο έπεφτε η χλαμύδα και ο οποίος εξασφάλιζε τη στήριξη του αγάλματος.


5. Το άγαλμα απεικονίζει μια ενδεδυμένη θνητή γυναίκα ή θεά με μακρύ χιτώνα ζωσμένο κάτω από το στήθος και ιμάτιο που καλύπτει την πλάτη και τον αριστερό ώμο, δημιουργώντας πλούσιες πτυχώσεις – αυτός ο τύπος χρησιμοποιείται ήδη από τα κλασικά χρόνια για να απεικονίσει θεότητες όπως η Θέμις, η Υγεία, η Τύχη, ή προσωποποιήσεις πόλεων και εννοιών, π.χ. Δημοκρατία.


6. Aκέφαλο άγαλμα όρθιου γυμνού νέου, του οποίου λείπει το δεξί χέρι και τα πόδια από τη μέση της κνήμης και κάτω. Στον αριστερό ώμο πέφτει ιμάτιο που συστρέφεται γύρω από το ίδιο χέρι. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: