«Περιήγηση στην τελειότητα» του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού

Έως της 26 Οκτωμβρίου θα παρουσιάζεται στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Επιγραφικού Μουσείου (Τοσίτσα 1) ένας εικαστικός φόρος τιμής στο μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, η φωτογραφική έκθεση του Ιταλού ιστορικού φωτογραφίας, φωτογράφου, συγγραφέα και εκδότη Paolo Morello, με τίτλο «Περιήγηση στην τελειότητα». Η έκθεση, την οποία επιμελείται η Αφροδίτη Οικονομίδου, διοργανώνεται από το Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, σε συνεργασία με το ΚΑΜ - Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου. (Επιγραφικό Μουσείο: Τοσίτσα 1 - Αθήνα, τηλ.: 210 8232950. Ωράριο λειτουργίας: για το διάστημα 21 έως 24/9/2017: Τρίτη - Κυριακή: 9.00 - 15.00, για το διάστημα 26/9 έως 26/10/2017: Τρίτη - Παρασκευή: 9.00 - 15.00).

Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν παρουσία του καλλιτέχνη, την Πέμπτη 21 Σεπτεμβρίου, στις 6.30 το απόγευμα, και, κατά τη διάρκειά τους, ο Ιταλός συνθέτης και κιθαρίστας Tiziano Calabrese εκτέλεσε ένα μουσικό αφιέρωμα στη μουσική της αρχαίας Ελλάδας.

Γεννημένος στο Παλέρμο της Σικελίας και μεγαλωμένος - όπως αφηγείται ο ίδιος - με τα έπη του Ομήρου στη σκιά των αρχαίων ναών της Μεγάλης Ελλάδας, ο Paolo Morello αποφάσισε, το 2014, να αφιερώσει ένα μεγάλο κεφάλαιο της φωτογραφικής δουλειάς του στην τεκμηρίωση των σημαντικότερων ελληνικών αρχαιολογικών χώρων. Ξεκίνησε την έρευνά του με την πρόθεση να επανεξετάσει τις μυθικές, τις θεμελιώδεις γι’ αυτόν τοποθεσίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού και, ως ιστορικός τέχνης, επέλεξε σαν συντρόφους του ταξιδιού του τον Όμηρο και τον Παυσανία.

Φυσικά, σαν καλός γνώστης της Ιστορίας, δεν θα μπορούσε να παραλείψει να αποτίσει φόρο τιμής και στα υπέροχα αρχαία μνημεία της Μεγάλης Ελλάδας που βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος. Δημιουργήθηκε, έτσι, μια σειρά 200 φωτογραφιών, από τις οποίες 30 επιλεγμένες εικόνες παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Χανίων (3 - 23 Ιουλίου 2017) και τώρα παρουσιάζονται στην Αθήνα, στο Επιγραφικό Μουσείο. Στη συνέχεια, η έκθεση θα μεταφερθεί τον Νοέμβριο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών και τον Δεκέμβριο στη Θεσσαλονίκη, στον εκθεσιακό χώρο του βιβλιοπωλείου του ΜΙΕΤ.

Τα μνημεία αυτά είναι: Ελλάδα: Αθήνα, Ολυμπία, Δελφοί, Κόρινθος, Νεμέα, Μυκήνες, Άργος, Τίρυνθα, Αρκαδικό (μυκηναϊκή γέφυρα), Επίδαυρος, Αίγινα (Αφαία), Σούνιο, Βραυρώνα, Μέγαρα. Ιταλία (Μεγάλη Ελλάδα): Ποσειδωνία, Κρότων, Μεταπόντιο, Σελινούς, Έγεστα, Ακράγας.

Μιλώντας για τη δουλειά του, ο Paolo Morello σημειώνει: «Η φωτογράφιση ενός αρχαιολογικού χώρου ενέχει πάντα μια σύγκρουση. Ανάμεσα σε αυτό που έχουμε μελετήσει και αυτό που βλέπουμε. Ανάμεσα στις επιστημονικές μας γνώσεις, την ορθολογιστική μας αντίληψη και τα υπάρχοντα ερείπια, μερικές φορές πολύ φτωχά, που προσφέρονται μπροστά από τον φακό μας. Ανάμεσα στην έντονη συγκίνηση που μας προκαλεί καρδιοχτύπι, τη μαγεία που μας κατακλύζει και την επιθυμία να τα αποτυπώσουμε όλα αυτά σε μια εικόνα. Αυτή η σύγκρουση είναι ένα είδος πρόκλησης και αυτό ακριβώς αναμένεται να αντιπροσωπεύσει ένας φωτογράφος.

Υπάρχουν τόποι, των οποίων το “μέγεθος” υπερβαίνει τον χώρο που καταλαμβάνουν στην πραγματικότητα. Είναι τόποι που αποτελούν σύμβολα, πνευματικές προεκτάσεις, εικόνες που η συλλογική μνήμη επεξεργάστηκε εδώ και αιώνες, καταστάλαγμα ιστορικών αναφορών, τολμηρών περιηγήσεων και ακούραστων αρχαιολογικών ερευνών. Γύρω από μια πέτρα, γύρω από μια άμορφη σωρό ερειπίων, συγκεντρώνονται συχνά συμβολικές αξίες τόσο ισχυρές, ώστε να καθιστούν αυτά τα αρχαία ίχνη, που, μόλις μετά βίας, είναι ορατά, ένα εξαίσιο μνημείο.

Η Αρχαία Ελλάδα είναι το κατ’ εξοχήν έμβλημα αυτού του φαινομένου. Ήδη για τους Ρωμαίους, η Ελλάδα δεν ήταν απλά μια χώρα προς κατάκτηση, μια επαρχία, μεταξύ άλλων, που έπρεπε να ενσωματωθεί στο πλαίσιο της Αυτοκρατορίας. Ήταν αντικείμενο θαυμασμού τόσο μεγάλου, ώστε να δικαιολογεί την περίφημη φράση του Οράτιου: “Graecia capta ferum victorem cepit” - “Η κατακτημένη Ελλάδα κατέκτησε τον βάρβαρο νικητή”.

Από τότε, αυτό το συναίσθημα θαυμασμού για τον ελληνικό πολιτισμό δεν έχει ατονήσει. Σήμερα, σώζονται ελάχιστα απομεινάρια από το μεγαλείο της Αρχαίας Ελλάδας. Από τους χιλιάδες ναούς, τα θέατρα, τα δημόσια κτήρια, παραμένουν όρθια μόνο μερικές δεκάδες μνημεία, συχνά κατεστραμμένα και συμβιβασμένα με τον χρόνο. Και όμως, αυτά τα λίγα απομεινάρια που επιβίωσαν αποτέλεσαν, κατά τη διάρκεια των αιώνων, επίλεκτους προορισμούς για περιπετειώδη ταξίδια, αντικείμενο περιηγήσεων που, με την έμπνευση και το πάθος τους, συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να μας προκαλούν κατάπληξη και δέος.

Στην Αρχαία Ελλάδα, βυθίζονται οι πολιτιστικές και πολιτικές ρίζες της Δύσης. Με αίσθηση ευγνωμοσύνης και σεβασμού, συνεχίζουμε να θυμόμαστε ότι ο πολιτισμός μας οφείλει στην Ελλάδα τα δώρα της Δημοκρατίας και της Φιλοσοφίας».