Του Δημήτρη Βαρσάνη
Όπως πάντα, οι οπαδοί έφτασαν εκεί πρώτα. Ήταν περίπου πριν από μια εβδομάδα που οι εικόνες άρχισαν να φιλτράρονται μέσω των πλακάτ που εμφανίστηκαν από όλους τους οπαδούς της Bundesliga, του Hamburg, της Borussia Dortmund, της Wolfsburg και της Werder Bremen.
Όλοι τους έλεγαν το ίδιο πράγμα. Μέσα σε λίγες μέρες, η φράση έγινε αρκετό ως σύνθημα στην Ευρώπη που ο καθένας το είχε ακούσει, αν και ο θάνατος έπρεπε να πάρει μαζί του τον Aylan Kurdi (το τρίχρονο αγοράκι από το Κουρδιστάν, του οποίου το σώμα ξεβράστηκε σε μια Τούρκικη παραλία αφότου το σκάφος, στο οποίο η οικογένεια του προσπάθησε να φτάσει στην Ευρώπη ανατράπηκε) για να ξυπνήσει μια Ήπειρο από το λήθαργο της. Τρεις λέξεις συνοψίζουν αυτή τη διάθεση: Πρόσφυγες καλώς ήρθατε.
Οι σύλλογοι λίγο πιο αργά όμως σταδιακά επίσης απάντησαν. Η Bayern Munich ήταν η πρώτη ανακοινώνοντας τη περασμένη σεζόν ότι θα κάνει μια δωρεά ύψους ενός εκατομμυρίου ευρώ για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες που φτάνουν στη Βαυαρία. Ακόμη, θα προσφέρουν ρούχα ποδοσφαίρου και θα παραδίδουν μαθήματα Γερμανικής γλώσσας μέσω της ακαδημίας τους.
Η Celtic ήταν η επόμενη επιβεβαιώνοντας ότι θα προσφέρει ένα μέρος από τις πωλήσεις των εισιτηρίων της από ένα φιλικό αγώνα κατά τη διάρκεια του διαλείμματος για τις Εθνικές, σε μια φιλανθρωπική οργάνωση που εργάζεται με όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από το χάος στη Μέση Ανατολή. Έπειτα ακολουθήθηκε από άλλη μια γενναιόδωρη δωρεά από τη Real Madrid. Αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της Porto Pinto Da Costa πρότεινε στην UEFA ότι κάθε σύλλογος να δωρίζει ένα ευρώ για κάθε εισιτήριο που έχει πωληθεί από τη πρεμιέρα του Champions League.
Αυτό είναι μόνο ένα στιγμιότυπο. υπάρχουν πολλοί άλλοι, μεγάλα και μικρά κλαμπ, πλούσια και φτωχά τα οποία έχουν τα δικά τους σχέδια στη θέση τους. Μερικοί έχουν προσφέρει λεφτά, τα οποία θεωρούνται από τους περισσότερους οργανισμούς βοήθεια ως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να βοηθήσουν τις περιπτώσεις των ανθρωπιστικών κρίσεων. Άλλοι, όπως η Malmo και η Rayo Vallecano υιοθετούν μια πιο δυναμική στάση, ενθαρρύνοντας τους οπαδούς να λάβουν μέρος σε προγράμματα βοηθώντας τους πρόσφυγες να εγκατασταθούν.
Είναι επίσης ένα απλούστερο, τακτοποιημένο χρονοδιάγραμμα για να εξηγήσει πώς το ποδόσφαιρο έχει ενωθεί τις τελευταίες δέκα ημέρες. Η πραγματικότητα ουσιαστικά είναι πιο πολύπλοκη. Μερικές από τις εικόνες των πανό στα γήπεδα της Bundesliga είναι περισσότερα από ένα χρόνο. Η Borussia Dortmund κάλεσε 220 αιτούντες του ασύλου στο παιχνίδι της στο Europa Leageu εναντίον της Odd, μια εβδομάδα πριν ο Kurdi και η οικογένεια του κάνουν το απελπιστικό ταξίδι τους. Έχουν να ασχοληθούν με ένα τοπικό σχέδιο για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες για κάποιο χρονικό διάστημα.
Υπήρξε ένα πανό γράφοντας:" Καλώς ήρθατε πρόσφυγες" στα παιχνίδια της United of Manchester στις ερασιτεχνικές κατηγορίες της Αγγλίας για δύο εβδομάδες. Ίσως ένας κυνικός χαρακτήρας να την έλεγε υποκριτική αρετή σηματοδότησης. Υπάρχουν εκείνοι στο ποδόσφαιρο που το είχαν κάνει αυτό πριν γίνει δημοφιλές.
Για πολλούς, αυτή είναι μια εβδομάδα που η προσφυγική κρίση (εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ταξιδεύουν από τη Συρία και τη Μέση Ανατολή μέσω της χώρας μας ή της Τουρκίας στα Σκόπια, στη Σερβία και στην υπόλοιπη Ευρώπη) έχει διαποτίσει τη συνείδηση τους. Μπορεί να φαίνεται σαν ένα ποδόσφαιρο χωρίς διαφορετικότητα, το οποίο ανταποκρίνεται στην αλλαγή στην δημόσια διάθεση. Μια τέτοια ερμηνεία θα ήταν άδικη για εκείνους που είναι σε εγρήγορση σε ότι εκτυλίσσεται εδώ και αρκετό καιρό.
Υπάρχουν πολλοί άλλοι πιο κατάλληλοι από μένα να αξιολογήσουν τα σωστά και τα λάθη του πώς η Ευρώπη και όλες οι χώρες που την απαρτίζουν έχουν χειριστεί την - κατά πολλούς - μεγαλύτερη ανθρωπιστική πρόκληση της εποχής μας. Αυτό δεν είναι το κατάλληλο μέρος για να εκφράσω μια προσωπική άποψη ή να προτείνω μια ατελής λύση. Ωστόσο, αξίζει να εξετάσουμε τι ρόλο έχει διαδραματίσει το ποδόσφαιρο σε αυτή τη περίπτωση και σε άλλες παρόμοιες, ιδιαίτερα καθώς υπάρχουν και άλλες τέτοιου είδους κινήσεις, στις οποίες θα παρατηρήσουμε παρόμοια πανό με εκείνα της Bundesliga στα γήπεδα της Αγγλίας αυτό το Σαββατοκύριακο.
Μέχρι στιγμής, η Aston Villa, η Charlton και η Swindon είναι μεταξύ εκείνων που έχουν προσφερθεί εθελοντικά να φέρουν το κίνημα στις Αγγλικές ακτές. Η Premier League έχει καταστήσει σαφές ότι δεν έχει καμία αντίρρηση οι οπαδοί να εκφράσουν τα συναισθήματα τους στο γήπεδο. Στο ποδόσφαιρο εγγενώς συγκαταλέγεται η πολιτική και έτσι πάντα θα είναι. Από την Athletic Bilbao και τη Barcelona που εμφανίζονται ως σύμβολα αντίσταση στη φάλαγγα της Ισπανίας, στην Dynamo Dresden και στη Dinamo Tbilisi που κάνουν χειρισμούς για να σταθούν ως ισχυρά παραδείγματα της κομμουνιστικής εξουσίας.
Όμως, επειδή η πολιτική είναι εγγενώς διχαστική, οι αρχές του αθλήματος έχουν κάνει μια συντονισμένη ώθηση κατά τα τελευταία 20 ή 30 χρόνια - το ποδόσφαιρο έχει πέσει ακόμα πιο κάτω από το κεντρικό έλεγχο - στα οποία πρέπει να κάνουμε μια παρατήρηση. Νομίζω έπρεπε να επιβληθεί ένα πρόστιμο στον Robbie Fowler, όταν φορούσε μια φανέλα εκφράζοντας την υποστήριξη του για τους λιμενεργάτες του Liverpool, από την άποψη ότι ο Sepp Blatter ύστερα από το γνωστό σκηνικό ανάμεσα στην Σερβία και την Αλβανία για τα προκριματικά του Euro 2016 δηλώνοντας ότι:" το ποδόσφαιρο και η πολιτική δεν πάνε μαζί".
Μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο στους συλλόγους εάν οι οπαδοί τους - όπως της Celtic για παράδειγμα με τη περίπτωση του Bobby Sands - κάνουν πολιτικές δηλώσεις από τις κερκίδες. Υπάρχει ασθενώς δειλή όμως εγγενώς κατανοητή η λογική πίσω από αυτή τη στάση: ας πούμε που θα τραβήξουν τη γραμμή μεταξύ της πολιτικής στάσης του σεχταρισμού και του εθνικισμού; δεν είναι ασφαλέστερο απλώς να πούμε ότι κανένα από αυτά δεν επιτρέπεται και να τελειώνουμε με αυτό το ζήτημα;
Για να κυριολεκτήσουμε, εκφράζοντας τη στήριξη στους πρόσφυγες είναι πολιτικός λόγος. Το να πούμε ότι οι πρόσφυγες είναι ευπρόσδεκτοι να υιοθετήσουν μια πολιτική σκοπιά ακριβώς όπως ισχυρίζονται δεν είναι πολιτικός λόγος. Τι θα συμβεί αν ένα γκρουπ οπαδών - και υπάρχουν πολλά κλαμπ όπου ουσιαστικά τμήματα των οπαδών τους κλίνουν πολύ προς τα δεξιά - ξετυλίξουν ένα πανό και οι αντίπαλοι τους, ή ακόμη και ένα άλλο γκρουπ από τους δικούς τους οπαδούς το στοχεύσουν;
Αυτός βεβαίως είναι ο φόβος που εκφράζεται από τουλάχιστον έναν υπάλληλο της Premier League για την εφημερίδα Independent τη περασμένη εβδομάδα, γεγονός που υποδηλώνει ότι διαπράττουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κίνδυνο αλλοτρίωσης για όποιο τμήμα της βάσης στήριξης τους δεν συμφωνούν. Είναι ο λόγος που πολλοί οπαδοί βλέποντας αυτά τα πανό στη Γερμανία, παρατηρούν ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα δεν έχουν καμία σχέση με το ποδόσφαιρο.
Εμείς δεν περιμένουμε από τους συλλόγους να διακρίνουν ως προς το ποιους θα υποστηρίξουν σε θέματα φυλής και θρησκείας. Γιατί όμως με τη πολιτική θα πρέπει να είναι διαφορετικό; όλα αυτά όμως αντισταθμίζονται από ένα πολύ απλό πράγμα: ενώ το ποδόσφαιρο και η πολιτική δεν αναμιγνύονται, το ποδόσφαιρο και η κοινωνική ευθύνη σίγουρα αναμιγνύονται.
Τα κλαμπ, όσο πιο δυνατόν γρήγορα μας υπενθυμίζουν ότι δεν είναι απλά επιχειρήσεις. Αν ήταν έτσι, δεν θα υπολόγιζε την αμέριστη υποστήριξη μας. Είναι ομοιόμορφα πρόθυμοι να διαφημίσουν τις βάσεις τους στις κοινότητες τους, να προτείνουν ότι ο εντοπισμός τους είναι να ταυτιστούν με κάτι περισσότερο από μια φανέλα ή ένα σήμα. Και όλοι ξανά υποσχέθηκαν την πίστη τους στις αξίες που οι κοινότητες τους θα ήθελαν να νομίζουν ότι εκπροσωπούν: την ενότητα, τη ποικιλομορφία και την αποδοχή. Είναι μια από εκείνες τις στιγμές που θα μάθουμε αν όντως συμβαίνει αυτό ή όχι.
Οι πρόσφυγες επιβιβάζονται στις βάρκες στη νεκρή νύχτα της Τουρκίας ή της Λιβύης περιμένοντας υπομονετικά με αγωνία στους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ουγγαρίας ή των Σκοπίων, διακινδυνεύοντας τις ζωές τους και υπομένοντας τις κακουχίες που οι περισσότεροι από εμάς δεν μπορούμε καν να φανταστούμε το πώς οι οικογένειες τους παραδίδονται ή στη σφαγή, ή στη δίωξη ή στα βάναυσα αυταρχικά καθεστώτα από τις οποίες προέρχονται μια σειρά από χώρες. Η συντριπτική πλειοψηφία είναι από τη Συρία, αλλά υπάρχουν Αφγανοί και Ιρακινοί και μια σειρά από άλλους πρόσφυγες. Μερικοί είναι Σουνίτες, μερικοί Χριστιάνοι και άλλοι δεν έχουν καμία θρησκεία.
Όμως σε κάθε εικόνα που βλέπετε - κάθε εικόνα μιας βάρκας στη Μεσόγειο, κάθε εικόνα μιας τρομαγμένης οικογένειας να ταξιδεύει μέσω της Νότιας Ευρώπης - υπάρχουν φανέλες ποδοσφαίρου. Η απομίμιση της Barcelona ή της Real Madrid, το φωτεινό κόκκινο χρώμα της Manchester United ή το βαθύ μπλε της Chelsea στα λεπτά σώματα με απελπιστικά πρόσωπα.
Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν έρθει στην Ευρώπη λόγω του ποδοσφαίρου, αλλά θα ήταν παράτολμο να αρνηθούμε το πρεσβευτικό ρόλο του αθλήματος που μπορεί να υπερηφανεύεται. Είναι μια από τις μεγάλες κουλτούρες εξαγωγών της Ηπείρου. Έχει τη δύναμη να ενώνει τους ανθρώπους, ακόμη και κατ' όνομα τους τραβάνε χώρια. Είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Μας δεσμεύει τους ανθρώπους σε απομακρυσμένες γωνίες του κόσμου, από τους οποίους εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτα άλλο.
Το ποδόσφαιρο διαπραγματεύεται για τη καθολικότητα του για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, έχει μεγαλώσει χοντρά και πλούσια σε τηλεοπτικά συμβόλαια και ξένες περιοδείες, έχει πει ότι όλοι είναι μέρος μιας οικογένειας, ένα σύνολο οικογενειών.
Αυτό σημαίνει ότι οφείλει να απαντήσει τώρα, για να δείξει ότι αυτός δεν είναι μονόδρομος, για να επιβεβαιώσει ότι τα εννοούσε όλα αυτά που λεγόντουσαν. Αυτό είναι το σημείο αναφοράς για μια οικογένεια: να είστε εκεί για την οικογένεια σας όταν σας χρειάζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου