Κυριακή 25 Αυγούστου 2013

Έντομα δείχνουν την ακριβή χρονολογία της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης


Με τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες, είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης (Θύρας) εξερράγει κάποια χρονιά ανάμεσα στο 1627 και το 1600 π.Χ. Παρέμενε όμως άλυτο ένα σημαντικό ερώτημα: ποια ήταν η εποχή του χρόνου όταν εξερράγει;

Απάντηση σε αυτό το ερώτημα έρχεται να δώσει μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Naturwissenschaften, η Εύα Παναγιωτακοπούλου και η ομάδα της. Οι συγκεκριμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι με βάση τα κατάλοιπα εντόμων που βρέθηκαν σε δοχείο που περιείχε μοσχομπίζελα και βρέθηκε στο Ακρωτήρι, η έκρηξη σημειώθηκε κάποια στιγμή ανάμεσα στον Ιούνιο και τις αρχές Ιουλίου.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτοί είναι οι μόνοι μήνες κατά τους οποίους το έντομο αυτό, ένα είδος σκαθαριού, θα είχε τη δυνατότητα να προσβάλει τη σοδειά και να καταλήξει σε αποθηκευτικό χώρο.  Τα μπιζέλια – θύματα των εντόμων βρέθηκαν σε ένα από τα δωμάτια του ισογείου της Δυτικής οικίας –ενός πολυώροφου κτηρίου στον βορειοδυτικό τομέα της πόλης- που χρησίμευε ως αποθήκη, λέει η κ. Παναγιωτακοπούλου.

Τα «σκαθάρια» των φασολιών που βρέθηκαν στο δοχείο με τα μοσχομπίζελα στο Ακρωτήρι βρίσκονταν σε διάφορα στάδια του κύκλου της ζωής τους. Η απολιθωμένη συνάθροιση περιλάμβανε προνύμφες, νύμφες και τέλεια έντομα.

Αυτό είναι σημαντικό, κατά τους επιστήμονες, γιατί υποδηλώνει ότι ο θάνατος των εντόμων προήλθε από ένα και μόνο γεγονός, και μάλιστα χωρίς να περάσει πολύς καιρός από την αποθήκευση των σπόρων.

Παρόλο που το δοχείο με τους σπόρους που έκρυβε τα έντομα βρέθηκε περίπου πριν από 50 χρόνια, μόλις πρόσφατα, οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι τα έντομα θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να χρονολογήσουν την έκρηξη που έθαψε την πόλη.

Γνωρίζοντας ποια εποχή του έτους εξερράγη το ηφαίστειο της Σαντορίνης, οι επιστήμονες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ακριβέστερα πρότυπα του γεγονότος και να κατανοήσουν καλύτερα πως η στάχτη και τα ερείπια διασκορπίστηκαν πέρα από το νησί.

«Η ιδέα αυτή γεννήθηκε πολύ αργότερα και ήταν το αποτέλεσμα μια μακρόχρονης μελέτης σε αυτόν και σε άλλους χώρους. Υπάρχει μόνο ένα μικρό παραθυράκι από την αρχή ώς τα μέσα του καλοκαιριού, ακριβώς μετά το αλώνισμα, που θα μπορούσε να δικαιολογεί τη συνάθροιση των εντόμων που βρήκαμε. Τα σκαθάρια που βρέθηκαν μαστίζουν μόνο τα μοσχομπίζελα στον αγρό και έχουν ένα ετήσιο κύκλο ζωής» τονίζει για το θέμα η κ. Παναγιωτακοπούλου.

Χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο πριν από την χρονολόγηση με ραδιάνθρακα, μια πρωτεΐνη, την χιτίνη, από την οποία φτιάχνονται τα κελύφη των εντόμων, οι ερευνητές κατέληξαν σε μια χρονική κλίμακα (1744 – 1538 π.Χ.) για τα απολιθώματα που συμφωνούσε με τα ευρήματα από άλλες μελέτες. Ωστόσο, οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι τα έντομα είναι και το κλειδί για την εποχή του έτους κατά την οποία συνέβη η έκρηξη του ηφαιστείου.

Να τονιστεί εδώ πως η δυσκολία του προσδιορισμού του έτους μιας ηφαιστειακής έκρηξης είναι γνωστή και είναι ακόμη δυσκολότερος ο εντοπισμός της εποχής.
Άλλοι ερευνητές προσπάθησαν να βρουν σε ποια εποχή του χρόνου εξερράγη το ηφαίστειο της Σαντορίνης, αναλύοντας την κατανομή της στάχτης και των ερειπίων.



 

Δεν υπάρχουν σχόλια: