H Ευρώπη σε διάλογο με την αρχαιότητα

Εγκαινιάστηκε την Τρίτη 3 Ιουνίου 2014  στις 19.00, στην Πύλη του Αγίου Γεωργίου στο Ηράκλειο, η έκθεση που διοργάνωσε το Μουσείο της Καρλσρούης στη Γερμανία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Eurolog και τιτλοφορείτε: «Eurolog – H Ευρώπη σε διάλογο με την αρχαιότητα» και η οποία θα διαρκέσει μέχρι της 10 Ιουνίου.

Στόχος του ευρωπαϊκού προγράμματος - έκθεσης Eurolog είναι να συνδράμει σε έναν ανοιχτό διάλογο ανθρώπων από διαφορετικά κράτη, να προσφέρει μια επιπλέον οπτική γωνία και να ισχυροποιήσει διαπολιτισμικές αξίες. Από την Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχουν η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία καθώς και δύο χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, η Τυνησία και η Τουρκία. Κοινό στοιχείο των χωρών αυτών είναι ο ρωμαϊκός πολιτισμός.

Κάθε εταίρος θα παρουσιάσει ένα πολιτιστικό έργο που είχε σχέση με το πνεύμα του προγράμματος. Έτσι, η Γερμανία οργάνωσε την έκθεση που περιοδεύει στις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και τώρα παρουσιάστηκε στο Ηράκλειο. Υπεύθυνη της έκθεσης είναι η Δρ Κατερίνα Μπορμπουδάκη-Χορστ, έφορος του μουσείου της Καρλσρούης.

Η ελληνική συμμετοχή στο Eurolog είχε ως θέμα το θέατρο και την εξέλιξή του, με δύο βιβλία: Το ένα, για την καταγωγή του αρχαίου Ελληνικού θεάτρου από τα Μινωικά θέατρα, από την κα Αθανασία Κάντα. Στο δεύτερο, με συγγραφέα τον Μανώλη Βραχνάκη, παιδιά και ενήλικες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το Θέατρο, να παρακολουθήσουν αποσπάσματα από την κωμωδία του Αριστοφάνη «Ειρήνη» και να ξεναγηθούν στο μεγάλο θέατρο της Γόρτυνας, που ανασκάπτεται στις μέρες μας.

Τα ιταλικά Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, με επικεφαλής τον δρα Claudio Parisi-Presicce, έφτιαξαν ιστοσελίδα παροχής πληροφοριών μέσω κινητού τηλεφώνου για εκθέματα των μουσείων. Το τουρκικό κρατικό Μουσείο της Αλάνυα, με επικεφαλής τη δρα Σεχέρ Τουρκμέν, εξέδωσε ένα παιδικό βιβλίο δραστηριοτήτων και πληροφόρησης για τα αρχαία της περιοχής. Τέλος στο Μουσείο Bardot της Τυνησίας οργανώθηκε διεθνές σεμινάριο για την πολιτιστική κληρονομιά.

Το πρόγραμμα Eurolog ξεκινά από ένα βασικό ερώτημα. Μήπως πρέπει να γνωρίσουμε το παρελθόν για να καταλάβουμε καλύτερα το παρόν και σε κάποιο μέτρο το μέλλον; Πράγματι κάποια γεγονότα του παρελθόντος και οι συνέπειές τους έχουν συχνά ιδιαίτερη συνάφεια με καταστάσεις των ημερών μας. Ίσως λοιπόν και οι μοντέρνες συνέπειες που δεν τις ξέρουμε ακόμη είναι δυνατόν να είναι προβλέψιμες. Η συγκρισιμότητα των συγκυριών βασίζεται και στο ότι τα σημερινά ευρωπαϊκά κράτη και οι χώρες γύρω από τη Μεσόγειο μοιράζονται κοινό ιστορικό παρελθόν που επηρέασε την πορεία τους, όπως: ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός, οι Φοίνικες, η πορεία του Αλεξάνδρου και ο Ελληνιστικός πολιτισμός, οι Ρωμαίοι, το Βυζάντιο.

Οι κοινοί πολιτισμικοί δεσμοί των λαών του Ευρωμεσογειακού χώρου ήταν ιδιαίτερα ισχυροί. H περιοχή της Μεσογείου ήταν ανέκαθεν πεδίο πολιτισμικών και εμπορικών ανταλλαγών. Έννοιες όπως παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση και η κατά συνέπεια επακόλουθη ανάμειξη πολιτισμικών χαρακτηριστικών αποτελούν σήμερα πηγή προβληματισμού για πολλούς ανθρώπους στην Ευρώπη. Ωστόσο, η αλληλεπίδραση των πολιτισμών δεν έπαψε ποτέ και φυσικά συνεχίζεται και σήμερα.

Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα είναι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η οποία συνέδεσε πολλούς λαούς και διαφορετικούς πολιτισμούς σε ένα κοινό σύστημα. Η συμμετοχή στην αυτοκρατορία γινόταν, συνήθως, με όχι ειρηνικό τρόπο. Όμως πρόσφερε δυνητικά σε κάθε Ρωμαίο πολίτη, σε ατομικό επίπεδο, πολλά οφέλη: ασφάλεια, ευημερία, σχετική ελευθερία και όλα αυτά χωρίς απώλεια της ιδιαίτερης πολιτισμικής ταυτότητας και των παραδόσεων του.

Σε αντιδιαστολή γιγαντώνεται η δουλεία, η απληστία του κατεστημένου, που τελικά οδήγησε στην καταστροφή του, και η καταστολή εθνικών κινημάτων,. Η διάλυση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι λόγοι και τα επακόλουθά της, μας οδηγούν σε σκέψεις για σύγχρονες καταστάσεις.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού διαλόγου με την αρχαιότητα, φωτίζονται θέματα της καθημερινότητάς μας. Αρκετά στερεότυπα, που μάλιστα θεωρούνται κατεξοχήν τυπικά στοιχεία ορισμένων κοινωνιών, στην πραγματικότητα κατάγονται από μια κοινή πολιτιστική παρακαταθήκη. Η έκθεση αποτελείται από μια σειρά ευκολομεταφερόμενες μουσειοντουλάπες οι οποίες περιέχουν σύγχρονα αντικείμενα που σηματοδοτούν τις συνάφειες της εποχής μας με την αρχαιότητα και επικεντρώνονται στα εξής θέματα:

• Οι θαλάσσιοι και χερσαίοι δρόμοι
• Το κέντρο της πόλης και οι πλατείες
• Πίστη
• Αναθήματα
• Φυλακτά
• Ενδυμασία
• Διατροφικές συνήθειες
• Λουτρά, ευεξία και σπα
• Το θέατρο