Euro 2016: Ο ρατσιμός κυνηγά ακόμα την Κροατία

Δημήτρης Βαρσάνης

Αν γράφατε μια δεικτική σάτιρα για την κατάσταση του ποδοσφαίρου στην ανατολική Ευρώπη, θα απορρίπτατε την κατάσταση με την αιτιολογία ότι είναι πολύ προφανής. Ενδεχομένως να ήταν πολύ αστείο, σε ένα ζοφερό είδος τρόπου, αν δεν ήταν τόσο σοβαρό και βαθιά καταθλιπτικό.

Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, η Κροατία έπαιζε για τα προκριματικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος εναντίον της Ιταλίας πίσω από κλειστές πόρτες, μια τιμωρία για μια παρατεταμένη περίοδο ρατσιστικής ψαλμωδίας και άλλα ανάμικτα προβλήματα στο πλήθος κατά τη διάρκεια του προηγούμενο παιχνιδιού εναντίον της Νορβηγίας. Καθώς ο Andrea Pirlo και ο Mario Mandzukic ασκούνταν και χάζευαν γύρω από το γήπεδο, έγινε ξαφνικά αντιληπτό ότι δεν ήταν όλα σωστά στο γρασίδι, ειδικά κάποια σημάδια κοντά στους πάγκους των δύο ομάδων. Μια πιο προσεκτική ματιά αποκάλυψε ότι υπήρχε πράγματι μια σβάστικα βαμμένη στο γήπεδο, περίπου δέκα χιλιόμετρα κατά μήκος, "τολμηρή" σαν ένας ορείχαλκος στη μέση του μισού. Μια σβάστικα στο γήπεδο ενώ η Κροατία τιμωρήθηκε για προηγούμενες εμφανίσεις ρατσισμού. Καθώς η ειρωνία προχωρά, αυτό είναι ένα αρκετά βασικό παράδειγμα.
Όποιοι και αν έβαλαν τη σβάστικα εκεί, και γιατί επέλεξαν αυτό αντί για ένα πιο «παραδοσιακό» σύμβολο του Κροατικού φασισμού, δεν ήταν αρκετά ακάλυπτη. Υπάρχει ακόμη και μια θεωρία ότι δεν ήταν δουλειά ομάδας ακροδεξιών, παρά μια προσπάθεια από εκείνους που αντιτίθενται στην Εθνική ομοσπονδία να βάλουν περισσότερες ποινές ταπείνωσης, και ως εκ τούτου να τους θέσουν σε ένα πιο σοβαρό πρόβλημα. Αυτές είναι οι πολυπλοκότητες της κροατικής ποδοσφαίρου.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι αυτό δεν είναι ένα απομονωμένο ή ασυνήθιστο πρόβλημα: από τις ρατσιστικές ύβρεις στον Mario Balotelli στο Euro 2012, στη ψαλμωδία στον αγώνα με τη Νορβηγία, στα παρόμοια τραγούδια στην πρώτη αναμέτρηση με την Ιταλία το Νοέμβριο του 2014, στα περιστατικά ρατσιστικής κακοποίησης κατά τη διάρκεια των αγώνων της Κροατίας έχουν γίνει ένα καταθλιπτικό αναπόφευκτο. Ίσως ακόμα πιο ανησυχητικό είναι η εντύπωση ότι είτε οι αρχές δεν το θεωρούν ως ένα πρόβλημα, ή απλά το αγνοούν επειδή δεν υπάρχουν πάρα πολλά ιδιαίτερα προοδευτικά μέτρα που λαμβάνονται για την εξάλειψη ή ακόμα και την ουσιαστικά αντιμετώπιση του ρατσισμού στο Κροατικό ποδόσφαιρο.

Πάρτε τον Josip Simunic για παράδειγμα. Προηγουμένως γνωστός για τις τρεις κίτρινες κάρτες που δέχθηκε από τον Graham Poll στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006, διορίστηκε ως βοηθός προπονητή στην Εθνική Κροατίας για να δουλέψει μαζί με τον Ante Cacic το Σεπτέμβριο του 2015. Η συγκεκριμένη ημερομηνία είναι σημαντική, επειδή πήρε τη δουλειά λίγες εβδομάδες μετά την λήξη στην απαγόρευση των δέκα παιχνιδιών από το διεθνές ποδόσφαιρο, μια τιμωρία που αποφασίστηκε αφότου ο Simunic χρησιμοποίησε ένα τραγούδι από το Κροατικό φασιστικό γκρουπ "Ustase" μετά από ένα παιχνίδι εναντίον της Ισλανδίας.

«Δεν έκανα τίποτα λάθος», είπε στη συνέχεια. "Αν κάποιος έχει κάτι εναντίον του, αυτό είναι δικό τους πρόβλημα." Στη συνέχεια υποστήριξε στα λόγια του με τη λήψη της υπόθεσής του στο Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο, όπου ήταν ανεπιτυχής, αλλά τρεις εβδομάδες μετά του απαγγέλθηκε η τιμωρία και παρότι δεν έχει τη "ταμπέλα" του προπονητή, με χαρά τον καλωσόρισαν πίσω στο μαντρί. "Βασιζόμαστε στους Κροατικούς εγκεφάλους" δήλωσε ο πρώην μεγάλος της επιθετικός και νυν πρόεδρος της Κροατικής ομοσπονδίας Davor Suker ως αιτιολόγηση για τη πρόσληψη του.

Επιπλέον, αφού διατάχθηκε να γίνει ο αγώνας με την Ιταλία χωρίς οπαδούς για τα προβλήματα που δημιούργησε στο παιχνίδι με τη Νορβηγία, ο Damir Vrbanovic, διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Ομοσπονδίας δήλωσε: «Είμαστε συγκλονισμένοι από αυτή τη δρακόντεια τιμωρία για πέντε κροτίδες και δύο ρατσιστικά άσματα». Πέρα το πόσο ανεμικά απέφυγε το ζήτημα του ρατσισμού, σημειώστε τη σειρά με την οποία υποστήριξε αυτές τις δύο διακριτικές ευχέρειες: πρώτα οι κροτίδες και μετά ο ρατσισμός, μια φαινομενικά ήπια δεύτερη σκέψη.

Λίγο αργότερα η ομοσπονδία έγραψε μια ανοικτή επιστολή προς τον Zoran Stefanovic (ο επικεφαλής στο Ποδόσφαιρο Κατά του Ρατσισμού στην Ευρώπη (FARE) και ο άνθρωπος που ανατίναξε την αποδοκιμασία για την ρατσιστική συμπεριφορά) κατηγορώντας τον ότι "συνεχίζει ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο για να παίξει η Εθνική ομάδα της Κροατίας χωρίς οπαδούς στην έδρα της" και ότι "η οργάνωσή του κάνει ζωντανή ενημέρωση στην UEFA απέναντι στους υποστηρικές της Κροατίας".
«Δεν είναι πραγματικά σκόπιμα ρατσιστές», λέει ο Κροάτης δημοσιογράφος Aleksandar Zoliga, "Αλλά είναι ανίδεοι και δεν λαμβάνουν αυτό το πρόβλημα στα σοβαρά. Οι μόνες συγκεκριμένες δράσεις που έχουν αναληφθεί είναι από οργανωμένες ομάδες να κρατάνε πλακάτ που γράφουν "Όχι στο ρατσισμό" στα εντός έδρας παιχνίδια κατά τη διάρκεια των εβδομάδων δράσεως της FARE και να πραγματοποιούν μια σειρά από αντι - ρατσιστικά βίντεο διακριτικής μεταχείρισης, τα οποία πολύ λίγοι άνθρωποι τα έχουν δει. Εκείνα μεταδίδονται μόνο μια ή δύο φορές από τη δημόσια τηλεόραση κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου στους αγώνες της Εθνικής ομάδας".

Οι προσπάθειες της ομοσπονδίας για την καταπολέμηση αυτού του προβλήματος είναι διακοσμητικές για να πούμε το λιγότερο. Εμπόδισαν τους οπαδούς τους να ταξιδέψουν στα τελευταία τρία εκτός έδρας παιχνίδια στα προκριματικά έναντι του Αζερμπαϊτζάν, της Νορβηγίας και της Μάλτας, φαινομενικά προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω κρούσματα ρατσισμού. Ωστόσο, αυτό φαίνεται να είναι περισσότερο μια πράξη αυτοσυντήρησης, με σκοπό να αποφευχθούν τυχόν περαιτέρω κυρώσεις αντί να είναι μια πραγματική προσπάθεια για την καταπολέμηση του προβλήματος. "Η τιμωρία της UEFA (για τα πρόσφατα ρατσιστικά περιστατικά) και η επεξήγηση τους δείχνει με σαφήνεια ότι οποιαδήποτε μελλοντικό ρατσιστικό αδίκημα θα μπορούσε να σημαίνει αποβολή της Κροατίας από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα," αναφέρεται στην ανακοίνωση τους για την απαγόρευση του. Σίγουρα φαίνεται ότι είναι περισσότερο ενοχλημένοι και ανησυχούν περισσότερο για τους οπαδούς τους να μην εμπλακούν σε μπελάδες και να τιμωρηθούν, από την πραγματική έννοια του ρατσισμού.
Αυτοί οι φόβοι είναι πραγματικοί. Τιμωρήθηκε με ένα βαθμό ποινής στον όμιλο τους στη προκριματική φάση για το περιστατικό με σβάστικα, έτσι ώστε οποιαδήποτε περαιτέρω επεισόδια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περισσότερες κυρώσεις στο Euro 2016. Η πλειοψηφία των οπαδών ταξίδεψε στη Γαλλία για να στηρίξει τους Manduzkic, Rakitic, Modric και την υπόλοιπη ομάδα. Κάποιοι αναμέσα τους θα είναι σκληροί εθνικιστές, με γνήσια φασιστικά άσματα και ρατσιστικές ύβρεις. Άλλοι μπορεί απλά να προσπαθήσουν να βάλουν περαιτέρω πίεση στην ομοσπονδία.
Ό,τι και αν συμβεί φαίνεται δυστυχώς αναπόφευκτο ότι θα δούμε περαιτέρω προβλήματα αυτό το καλοκαίρι.